Küçük Tiyatro

Küçük Tiyatro; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir tiyatro sahnesidir. Oda Tiyatrosu ve Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü ile birlikte II. Evkaf Apartmanı'nın içerisinde bulunur. Günümüzde aktif olarak Ankara Devlet Tiyatrosu tarafından sahnelenen temsillerde kullanılmakta olup şehirdeki en eski tiyatro salonudur.

Küçük Tiyatro

Küçük Tiyatro sahnesinde gösterime sunulan "Periferi" isimli oyuna ait dekor
Konum	Altındağ, Ankara, Türkiye
Koordinatlar	39°56′18″K 32°51′12″D
Otopark	Yok
Sahibi	Vakıflar Genel Müdürlüğü[1]
İşletmeci	Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü
Tür	Tiyatro sahnesi
Tarz	Çerçeve tipi sahne
Loca	Yok
Kapasite	467[1]
Boyutlar	472 m²
İnşaat
Yapılış	1930
Açılış	27 Aralık 1947
Etkin dönem	1947-günümüz
Mimar	Mimar Kemaleddin
Kullanıcılar
Ankara Devlet Tiyatrosu

Tarihçe

Günümüzde Küçük Tiyatro olarak bilinen sahne, II. Evkaf Apartmanı'nın mimarı Ahmed Kemaleddin tarafından yapının içine yerleştirilmiş olan bir tiyatro salonudur. Binanın 1930'larda tamamlanmış olmasına karşın o dönemde Ankara'da oyun sahneleyecek herhangi bir tiyatro topluluğu bulunmadığından dolayı; bu salon uzun bir süre atıl durumda kaldı. 1940 yılında dönemin Musiki Muallim Mektebi Ankara Devlet Konservatuvarı'na dönüştürülüp bir tiyatro sınıfı açılınca, sahne Maarif Vekâleti tarafından kiralanıp okulda oynanan piyeslere ait dekorların saklanması adına bir depoya çevrildi.^[2][3]

1947 yılında Tatbikat Sahnesi'nin başına getirilen Muhsin Ertuğrul, konservatuvar öğrencilerinin temsillerini daha rahat sahneleyebilmesi adına deponun eski hâline dönüştürülerek yeniden tiyatro sahnesi olarak kullanıma açılması kararını aldı. Reşat Şemsettin Sirer, Rüştü Uzel, Halil Vedat Fıratlı, Tevfik Ararat, Abidin Mortaş ve Ahmet Kutsi Tecer gibi isimlerin de destek vermesiyle bir dizi tadilat sürecinden geçen salon; 27 Ekim 1947 tarihinde Tecer'e ait "Köşebaşı" isimli eserin prömiyer yapmasıyla düzenli temsillere ev sahipliği yapmaya başladı. 15 Şubat 1948 tarihine kadar 56 kez gösterimi yapılan oyun, Türkiye'de bir sezonda en fazla sahnelenen oyunlardan biri olarak rekor kırdı.^[4] Yine bu dönemde hayata geçirilen çocuk tiyatrosu çalışmaları kapsamında ise Mümtaz Zeki Taşhan'ın "Altın Bilezik" ve "Karaböcek" oyunları ile Afif Obay'ın "Büyükbabanın Pireleri" isimli eseri Küçük Tiyatro'da sahnelendi. 1949 yılına kadar 4 farklı oyunun 84 kez temsil edilmesiyle sonuçlanan proje sayesinde yaklaşık 41.000 çocuk tiyatro ile tanıştı.^[5]

1949 yılına kadar süren iki yıllık periyod Devlet Tiyatroları'nın kuruluşu öncesindeki hazırlık ve geçiş aşamasını oluştururken, Küçük Tiyatro da Cumhuriyet dönemi tiyatrosunun en önemli dönüm noktalarına tanıklık etti.^[6] Mahir Canova, Madde Tanır, Cüneyt Gökçer, Muazzez Lutas, Salih Canar ve Saim Alpago gibi sanatçılar bu dönemde Küçük Tiyatro'da sahne alırken;^[2] Ankara Devlet Tiyatrosu'nun burada sahnelediği ilk oyun ise 1 Ekim 1949 tarihinde gösterimi yapılan Cevat Fehmi Başkut'un "Küçük Şehir" isimli oyunu oldu.^[4]

Mimari

Küçük Tiyatro, dikdörtgen bir plan üzerine eliptik kubbeli olarak tasarlanmıştır. İçinde bulunduğu binanın sade mimarisiyle kıyaslandığında, salonun oldukça ağır iç mekan süslemeleriyle dekore edildiği söylenebilir. Tavandaki altın işlemeli kubbe ve varakların yanı sıra mukarnaslı ve kemerli sütunlara sıklıkla yer verilmiştir. Koyu renklerle boyanmış olan duvarlara parke zemin ve kapitone ahşap koltuklar eşlik etmektedir.^[7]

Çerçeve tipi sahne sisteminin kullanıldığı salonda, sahne yüksek bir platform aracılığıyla izleyici kısmından ayrılmıştır ve önünde bir orkestra boşluğu bulunmaz. Sahnenin sahip olduğu fiziki özellikler göz önünde bulundurulduğunda daha çok tiyatro oyunları ve müzikallerin sahnelenmesine müsait olduğu gözlemlenir. Seyirci kısmı, ana salon ve "U" şekilli bir balkondan oluşmak üzere iki aşamalı inşa edilmiştir. Balkon kavisli ve eğimli bir plana sahipken, ana salondaki koltuklar düz bir şekilde yerleştirilmiştir. Salonun net kullanım alanı 472 m² olup toplam hacmi 4680 m³'tür. Güncel seyirci kapasitesi ise 467'dir.^[7]

Prömiyerler ve önemli yapıtlar

• "İzafiyet" - Mark St. Germain (2022-2023 Sanat Sezonu)^[8]

Ayrıca bakınız

• Oda Tiyatrosu
• II. Evkaf Apartmanı

Kaynakça

1. "Sahne ve Hizmet Binaları" (PDF). Stratejik Plan 2019-2023. Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü. s. 12. Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.
2. Akçura, Gökhan (21 Eylül 1993). "Küçük Tiyatro'nun İnanılmaz Maceraları" (PDF). Cumhuriyet. 4 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.
3. Önder, Demet (2013). Cumhuriyet Dönemi Ankara’sında Kentsel Eğlence-Dinlence Coğrafyasının Değişimi: Toplumsallaşmanın Mekânından Tüketimin Mekânına (PDF). Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi VII. Coğrafya Sempozyumu. Ankara: Ankara Üniversitesi. ISBN 978-605-136-081-2. 19 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.
4. Sancaklı, Yusufcan (2016). "Devlet Tiyatroları ve Kuruluş Yılları" (PDF). İstanbul: Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.^{[ölü/kırık bağlantı]}
5. Yavuztürk, Gülseren Mungan (2004). "Erken Cumhuriyet Döneminde Çocukların Ankara'sı" (PDF). Kebikeç, 18. ss. 389-400. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.
6. Suner, Levent (1 Şubat 1995). "Cumhuriyet Döneminde Tiyatroların Kurumlaşması". Tiyatro Araştırmaları Dergisi. 12 (12). Ankara Üniversitesi. ss. 11-16. doi:10.1501/TAD\_0000000193. ISSN 1300-1523. Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.
7. Örün, Gonca (Eylül 2011). "Acoustical Analysis and Taxonomy of Performance Halls in Early Republican Period in Ankara: Resim Heykel Müzesi, Küçük Tiyatro and Opera" [Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Ankara’da Yapılan Performans Salonlarının Akustik Analizi ve Sınıflandırılması: Resim Heykel Müzesi, Küçük Tiyatro ve Opera] (İngilizce). Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi. 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.
8. Bayraktaroğlu, Zeynep Hazal (30 Eylül 2022). "Devlet Tiyatroları'nın 2022-2023 sezonu Ekim ayında başlıyor". TRT Haber. Erişim tarihi: 21 Ekim 2022.