I. Mary (İskoçya kraliçesi)
İskoçya Kraliçesi ve Fransa Konsort Kraliçesi / From Wikipedia, the free encyclopedia
I. Mary (8 Aralık 1542 – 8 Şubat 1587), Mary Stuart veya İskoç Kraliçesi Mary olarak da bilinir, 14 Aralık 1542'den 1567'de zorla tahttan indirilene kadar İskoçya Kraliçesi idi.
Mary | |
---|---|
İskoçya Kraliçesi | |
Hüküm süresi | 14 Aralık 1542 - 24 Temmuz 1567 |
Taç giymesi | 9 Ekim 1543 |
Önce gelen | V. James |
Sonra gelen | VI. James |
Fransa konsort kraliçesi | |
Hüküm süresi | 10 Temmuz 1559 - 5 Aralık 1560 |
Doğum | 8 Aralık 1542(1542-12-08)[1] Linlithgow Sarayı, Linlithgow, İskoçya |
Ölüm | 8 Şubat 1587 (44 yaşında)[2] Fotheringhay Şatosu, Northamptonshire, İngiltere |
Defin | 30 Temmuz 1587 Peterborough Katedrali 28 Ekim 1612 Westminster Manastırı |
Eş(ler)i |
|
Çocuk(lar)ı | I. James |
Hanedan | Stuart Hanedanı |
Babası | V. James |
Annesi | Guise'li Mary |
Dini | Roma Katolik |
İmza |
İskoçya Kralı V. James'in hayatta kalan tek meşru çocuğu olan Mary, babası öldüğünde ve tahta geçtiğinde yalnızca altı günlüktü. Çocukluğu boyunca İskoçya, önce tahtın varisi Arran Kontu James Hamilton ve ardından annesi Guise'li Mary tarafından vekiller aracılığıyla yönetildi. 1548'de, Fransa'nın Dofen'i François ile nişanlandı ve Fransa'da büyütülmek üzere gönderildi; Kaba Kurma Savaşı sırasında işgalci İngiliz kuvvetlerine karşı Fransa'da güvende olacaktı. Mary, 1558'de François ile evlendi ve kocasının 1559'daki tahta geçişinden Aralık 1560'taki ölümüne kadar Fransa'nın kraliçesi oldu. Dul kalan Mary, Ağustos 1561'de İskoçya'ya döndü. İskoç Aydınlanması'nın ardından, Mary'nin İskoçya'ya dönüşünde karşılaştığı gergin dini ve politik iklim, tebaalarının ona itaat etmekle yükümlü olup olmadığını açıkça sorgulayan John Knox gibi önde gelen İskoçlar tarafından daha da çalkalandı. Yönetimi eline aldığı ilk yıllarında pragmatizm, hoşgörü ve ılımlılık ile damgasını vurdu. Yokluğunda İskoçya'da gerçekleşen yeni dini yapılanmayı kabul eden bir bildiri yayınladı; Moray Kontu James Stewart ve Lethington'dan William Maitland gibi danışmanlar tutarak ve Protestan bir krallığın Katolik bir hükümdarı olarak yönetti.
Mary, 1565'te üvey kuzeni Henry Stuart, Lord Darnley ile evlendi ve Haziran 1566'da oğulları James dünyaya geldi. Şubat 1567'de Darnley'nin konutu bir patlamayla yıkıldı ve ardından Darnley bahçede öldürülmüş olarak bulundu. Darnley'nin ölümü planlayanın 4. Bothwell Kontu James Hepburn olduğu düşünülse de, Nisan 1567'de şahsına yapılan suçlamalar düşürüldü ve ertesi ay Mary ile evlendi. Çifte karşı çıkan bir ayaklanmanın ardından Mary, Loch Leven Kalesi'ne hapsedildi. 24 Temmuz 1567'de bir yaşındaki oğlu lehine tahttan çekilmeye zorlandı. Tahtı geri almak için başarısız bir girişimden sonra, kuzeni İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth'e sığınmak için güneye kaçtı. (Elizabeth İngiltere Kralı VII. Henry'nin torunu, Mary ise büyük büyük torunu idi.)
Mary bir zamanlar Elizabeth'in tahtını kendisininmiş gibi talep etmişti ve Kuzey Ayaklanması olarak bilinen bir isyana katılanlar da dahil olmak üzere birçok İngiliz Katolik tarafından İngiltere'nin meşru hükümdarı olarak kabul edildi. Mary'yi bir tehdit olarak algılayan Elizabeth, onu İngiltere'nin iç kısımlarındaki çeşitli kalelere hapsetti. On sekiz buçuk yıl esaret altında kaldıktan sonra Mary, 1586'da Elizabeth'e suikast düzenlemeyi planlamaktan suçlu bulundu ve ertesi yıl Fotheringhay Şatosu'nda kafası kesilerek idam edildi. Mary'nin hayatı, evlilikleri, soyu, Elizabeth'e karşı komplolara karıştığı iddiası ve bunları müteakip infazı, onu yüzyıllarca süregelen popüler kültürün önemli bir figürü olarak öne çıkarttı.