Hedge fon
From Wikipedia, the free encyclopedia
Hedge fon, serbest yatırım fonu[1] veya risk fonu; göreli olarak likit olan mal varlıkları üzerinden al-sat yapılan ve açığa satış, kaldıraç ve türevler gibi daha karmaşık finansal işlem, portföy-yapımı ve risk yönetimi tekniklerinin çok sık kullanıldığı bir yatırım fonu türüdür.[2] Bu karmaşık tekniklerin kullanımı yüzünden, finansal düzenleyiciler (financial regulator) genel olarak hedge fonlarının, kurumsal yatırımcıların, yüksek net değerli bireylerin ve nitelikli yatırımcılar gibi bu konuda yeteri kadar sofistike olabilen yatırımcılar dışında hiç kimseye pazarlamansına ya da erişime açılmasına izin vermezler.[3]
Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. (Ocak 2024) |
Hedge fonlar, alternatif yatırım aracı olarak kabul edilirler. Bu fonların kaldıraç ve daha karmaşık teknikleri çok yoğun bir biçimde kullanması sebebiyle, perakende pazarında mümkün olan ve denetlenen yatırım fonları gibi fonlardan ayrılmaktadır. Bu tür fonlar ayrıca özel sermaye fonları (private equity fund) ve diğer benzer kapalı-uçlu fonlardan (closed-end fund) ayrılırlar; çünkü hedge fonları likit varlıklara yatırım yaparlar ve çoğunlukla açık-uçludurlar. Buna bağlı olarak hedge fonları; yatırımcılara, yatırım varlığının net değerine göre, periyodik olarak sermayeyi yatırıma yönlendirme ve yatırımdan çekme olanağı sağlarken özel sermaye fonları genel olarak likit olmayan varlıklara yatırım yapmaya yönlendirir ve sermayeyi de birkaç yıl sonra geri verebilir.[4][5] Ancak, bir fonun düzenlenme/denetlenme durumu (regulatory status) dışında fon türlerine dair resmi ya da sabit bir tanım bulunmamaktadır, bu yüzden de "hedge fonu"nun ne olduğuna dair değişik görüşler bulunabilmektedir.
Hedge fonları, düzenlenen/denetlenen fonlara uygulanan kısıtlamaların çoğuna tabi tutulmasa da, ABD ve Avrupa'da 2007-2008 finansal krizini takiben, hükümet gözetimini artırmak ve bazı denetimsel boşluklardan kurtulmak amacıyla, bazı denetimsel yasalar kabul edilmiştir.[6]
Pek çok modern hedge fonu geniş bir yelpazedeki finansal araçları ve risk yönetim tekniklerini kullanabilirken,[7] bu hedge fonları birbirlerinden strateji, alınan riskler, değişime yatkınlık/tahmin edilemezlik (volatility) ve beklenen dönüş profili açısından çok farklı olabilirler. Hedge fonu yatırım stratejilerinin, piyasaların çıkışta ya da düşüşte olmasından bağımsız olarak, pozitif bir yatırım getirisi hedeflemeleri (return on investment) yaygın olarak gözlenir ("Mutlak getiri"). Hedge fonları aşırı riskli yatırımlar olarak düşünülebilir ancak bazı hedge fonu stratejilerinin beklenen getirileri hedge fonu tekniklerinin kullanımı sebebiyle, borsaya yüksek oranda bağlı olan bazı perakende fonlarına göre daha az değişim (volatility) göstermektedir.
Tipik olarak bir hedge fonunda yatırım yöneticisine yatırım yönetim ücreti (örneğin yıllık olarak net değerin 2%si kadar) ve performans ücreti (örneğin net değerdeki yıllık artışın 20%si kadar) ödeme yapılır.[2]
Hedge fonları geçtiğimiz birkaç on yıldır kullanılıyorlar ve gitikçe artan bir popülerlik kazandılar. Günümüzde artık varlık yönetimi (asset management) endüstrisinin önemli bir payını oluşturmaktadırlar,[8] toplamda hedge fonlarındaki varlıkların toplamının (2018 (2018) itibarıyla) yaklaşık 3.2 trilyon $ civarında olduğu tahmin edilmektedir.[9] Bazı hedge fonu yöneticilerinin denetiminde milyarlarca dolar değerinde yatırım varlığı bulunmaktadır (assets under management-AUM).