Hatepe patlaması
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Hatepe patlaması, Taupo Gölü'nün MS 180 yılında meydana gelen patlamasına verilen isimdir. Hatepe Plinian ponza tefra tabakasından ötürü bu adı almıştır[1] ve bazen Taupo patlaması olarak anılmaktadır. Son 20 bin yıl içinde Yeni Zelanda'da gerçekleşen en büyük patlama olarak kabul edilir. VEI 7 patlama olarak sınıflandırılan patlama sonucu 120 kilometreküplük bir fışkırma meydana geldi ve bunun 30 kilometreküpü ise ilk birkaç dakikada fışkırtıldı.[2] Böylece, son 5000 yılda meydana gelen en şiddetli patlamalardan biri olmuştur ve M.Ö. 2. bin yıldaki Minoan patlaması, Paektu Dağının 946'daki patlaması ve Tambora Dağı'nın 1815'teki patlaması ile karşılaştırılabilir. Ortaya çıkan kül, gökyüzünü Roma ve Çin üzerinden kırmızıya çevirdi.[3]
Hatepe patlaması | |
---|---|
Volkan | Taupo Gölü |
Tarih | yaklaşık MS 180 |
Tür | Ultra Plinian |
Konum | Taupo Gölü, Yeni Zelanda 38°49′G 175°55′D |
VPİ | 7 |
Sonuç | Yerel bitki örtüsü yok oldu, Taupo Gölü genişledi, Waikato Nehri taştı. |
Patlama birkaç aşamadan oluşmuştur. Patlayan magmanın tekdüze uyumuna rağmen zayıf freatomagmatizm, Plinian patlamaları ve devasa piroklastik akış da dahil olmak üzere çok çeşitli patlama şekilleri ortaya çıkmıştır. Rhyolitik lav kubbeleri birkaç yıl veya on yıllar sonra haddelenmiştir, böylece Horomatangi resifleri ve Waitahanui yığını meydana gelmiştir.[4]
Hatepe patlaması, 26.500 yıl önce meydana gelen ve çok daha büyük olan Oruanui patlaması sonrasında oluşan gölü daha da genişletti.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.