Kaliforniya kondoru
From Wikipedia, the free encyclopedia
Kaliforniya kondoru (Gymnogyps californianus), Yeni Dünya akbabaları (Cathartidae) familyasından yırtıcı bir kuş türü. Kuzey Amerika'da yaşayan karasal kuş türleri içinde en büyüğüdür. 1987 yılında doğal ortamlarında yaşayan tüm bireyler yakalandığında doğal ortamında tükenen türler arasına alındı ancak o zamandan beri Arizona'nın kuzeyi ile Utah'ın güneyinde, Kaliforniya'nın orta ve güneyinde kıyı dağlarında ve Meksika'da Baja California'nın kuzeyinde yeniden doğal yaşam ortamına sokulmaktadır. Fosillerden dört farklı üyesi olsa da Gymnogyps cinsinin yaşayan tek türüdür. Kaliforniya kondoru Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından kritik tehlikedeki türler arasında listelenmektedir.
Kaliforniya kondoru | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Korunma durumu | |||||||||||||||
Kritik tehlikede (IUCN 2.3) | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
İkili adlandırma | |||||||||||||||
Gymnogyps californianus (Shaw, 1797) | |||||||||||||||
Dağılımı | |||||||||||||||
Sinonimler | |||||||||||||||
Cins bazında:
Tür bazında:
|
Tüy örtüsü kanatların altındaki beyaz lekeler haricinde siyahtır; kafanın büyük bir kısmı tüysüzdür ve ten rengi genç kuşlarda griden üreyebilen erişkinlerde sarı ila parlak turuncu arasında değişir. Kuzey Amerika kuşları arasında 3,0 m ile en büyük kanat açıklığına sahiptir ve 12 kg.'a kadar olan ağırlığı, Kuzey Amerika'nın kuş türleri arasında en ağırı olan Cygnus buccinator türünün ağırlığına neredeyse yetişir. Kondor leşçildir ve büyük miktarlarda leş ile beslenir. 60 yıla kadar çıkan ömrü ile dünyanın en çok yaşayan kuş türlerinden biridir.[1]
20nci yüzyılda DDT gibi zirai kimyasallar, kaçak avlanma, kurşun zehirlenmesi ve habitat yok olması nedenleriyle sayıları çok önemli oranda azaldı.[2] ABD hükûmeti tarafından uygulanan bir koruma planı sayesinde 1987'de doğal ortamında yaşayan tüm Kaliforniya kondorları, toplam 27 birey yakalandı.[3] Yakalanan bu kuşlar San Diego Wild Animal Park'ta ve Los Angeles Hayvanat Bahçesi'nde üretilmeye başlandı. Esaret altında üreme yoluyla sayıları artmaya başladı ve 1991'den başlayarak kondorlar yeniden doğal yaşam ortamına sokulmaya başlandı. O zamandan beri popülasyonları artsa da Kaliforniya kondoru 2019 yılı itibarıyla esaret altında ya da doğal ortamında yaşayan 518 birey ile dünyanın en nadir kuş türlerinden biridir.[4] Kaliforniya kondoru Kaliforniya Amerika yerli gruplarının çoğu için önem taşıyan bir kuştur ve geleneksel mitlerinin bazılarında önemli yer tutar.