Gumbinnen Muharebesi

Gumbinnen Muharebesi, Alman İmparatorluğu'na bağlı kuvvetler tarafından 20 Ağustos 1914'te başlatılan I. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde gerçekleştirilen bir Alman taarruzudur. Alman saldırısının aceleciliği nedeniyle Rus Ordusu galip gelmiştir.

Gumbinnen Muharebesi
Rusya'nın Doğu Prusya'yı istilası
Doğu Cephesi, 17-23 Ağustos 1914.
54°36′K 22°12′D Tarih 20 Ağustos 1914 Bölge Gumbinnen, Doğu Prusya (şimdi Gusev, Rusya) Sonuç Kesin Rus zaferi
Taraflar
Alman İmparatorluğu	Rus Çarlığı
Komutanlar ve liderler
Maximilian von Prittwitz August von Mackensen	Paul von Rennenkampf
Çatışan birlikler
VIII. Ordu	I. Ordu
Güçler
105 tabur, 55 müfreze, 204 makineli tüfek, 580 top[1]	86 tabur, 130 müfreze, 252 makineli tüfek, 408 top[2]
Kayıplar
1,250 ölü 6,414 yaralı 6,943 esir Toplam: 14,607[3]	18,839[4] Bir diğer tahmin: 9,500 esir dahil 19,665 asker[5]

Arka plan

Prit Buttar'a göre,

Rusların tüm kuvvetlerini Doğu Prusya'ya yoğunlaştırmaması ve dolayısıyla Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'na karşı önemli sayıda birlik göndermemesi koşuluyla, 8. Ordu Fransa'ya karşı zafer kazanılana kadar çok fazla toprak kaybetmeden dayanabilirdi. Gerekli olan tek şey Prittwitz'in yenilgiden kaçınması ve cesaretini korumasıydı. Başlangıçta Prittwitz, Angerapp hattını tutmayı ve Rennenkampf'ın mevziyi zorlamaya çalışırken ağır kayıplar vermesini planlamıştı.^[6]

Karşı kuvvetler

8. Ordu

• • I. Kolordu (General der Infanterie Hermann von François)
    • 1. Tümen
    • 2. Tümen
  • XVII. Kolordu (General der Kavallerie August von Mackensen)
    • 35. Tümen
    • 36. Tümen
  • XX. Kolordu (General der Artillerie Friedrich von Scholtz)
    • 37. Tümen
    • 41. Tümen
  • I. İhtiyat Kolordusu (Generalleutnant Otto von Below)
    • 1. İhtiyat Tümeni
    • 36. İhtiyat Tümeni
  • 1. Süvari Tümeni

Alman kuvvetleri, Rus 1. Ordusu (Paul von Rennenkampf) ve Rus 2. Ordusu (Alexander Samsonov) ile karşı karşıya geldi. Ruslar önemli bir sayısal üstünlüğe sahipti ancak ikmal ve saha iletişim hizmetlerindeki önemli eksiklikler nedeniyle sekteye uğramışlardı^[7]

Flieger Abteilung 16 tarafından yapılan Alman hava keşifleri, Rus 1. ve 2. orduları arasında bir boşluk oluştuğunu gösterirken, telsiz konuşmaları Rennenkampf'ın 20 Ağustos'ta dinlenmek için ordusunu durdurduğunu gösteriyordu. François'nın casusları, Stallupönen Muharebesi'ndeki başarısının ardından, Rus 1. Ordusu'nun kuzey kanadının açıkta olduğunu bildirmiş ve XVII. Kolordu ve I. İhtiyat Kolordusu'nun desteğiyle 2. Tümen'den bir saldırı talep etmişti. İsteksizce kabul eden Prittwitz, "I. Kolordu bizim için bir çorba yaptı ve şimdi onu yemek zorundayız" yorumunda bulundu."^[6]:126-127

Alman saldırısı ve geri çekilişi

Alman ilerleyişi

François ilk başarısıyla Prittwitz'i, 2. Ordu henüz güneydeyken Rus 1. Ordusu'na karşı bir saldırı başlatmaya ikna etmişti. François, çoğu yerli Doğu Prusyalı olan birliklerinin geri çekilip vatanlarını Ruslara bırakarak morallerinin bozulacağını ve Rusların göründükleri kadar güçlü olmadıklarını savunuyordu. Şifre kullanılmayan bir telsiz mesajı bu değerlendirmeyi destekliyordu.

20 Ağustos sabahı, bir gece yürüyüşünün ardından Alman 2. Tümeni Züllkinner Ormanı'ndan ilerledi ve Hüseyin Han Nahçıvanski'nin süvarileri tarafından savunmasız bırakılan Rus 28. Piyade Tümeni'ni kuşattı. Alman 1. Tümeni saat 03:30'da Rus 29. Piyade Tümeni'yle çatışmaya girerken, Alman 2. Tümeni Rus 28. Piyade Tümeni'ne %60 zayiat verdirerek Mallwischken'i ele geçirdi.^[6]:127[8]

Güneyde Mackensen'in XVII. Kolordusu ve Below'un I. İhtiyat Kolordusu hâlâ ilerlemekteydi ve savaşa hazır değillerdi. François'nın kuzeydeki hareketlerini duyan Mackensen'in 35. ve 26. Tümenleri, saat 04:30'da Rennenkampf'ın 25. ve 27. Piyade Tümenlerinden oluşan 3. Kolordusuna saldırdı. Ancak Below, öğlene kadar katılamadı. Bu bölgedeki Ruslar, François'nın saldırısı nedeniyle Almanların niyetlerinin farkındaydı ve ağır toplarını harekete geçirerek saldırıya hazırlanmak için zaman harcamaktaydılar. Alman ilerleyişi ilk başta iyi gitse de Rus topçu ateşine maruz kalınca duraksadı ve Ruslar Alman kanatlarını çevirmeyi başardı ve düşmanı Insterburg-Angerburg hattına düzensiz bir şekilde geri çekilmeye zorlayarak Rusların elinde 6.000 esir bıraktı.^{[6]:129-133[8]}

Bu arada Below'un I. İhtiyat Kolordusu, emredildiği gibi Goldap'a ilerlemek yerine Mackensen'e yardım etmek için kuzeye yöneldi. Bunun üzerine kanattan Rus 30. Piyade Tümeni tarafından saldırıya uğradı. Her iki taraf da ağır kayıplar verirken, Almanlar ilerleyemedi ve Mackensen'i destekleyemedi. Curt von Morgen komutasındaki Alman 3. İhtiyat Tümeni olaya müdahale etmek için çok geç kalmıştı.^[6]:133

Sonuç

Buttar'a göre,

Talihin karışık olduğu bir gündü. François'nın iki tümeni kayıplar vermesine rağmen büyük ölçüde başarılı olmuştu. Buna karşılık Mackensen'in kolordusu etkili bir şekilde harekât dışı bırakılmıştı; birlikleri kargaşa içinde geri akarken Mackensen ve kurmayları da sele kapılmıştı. Güneydeki I. İhtiyat Kolordusu kendini iyi savunmuş ama kesin bir başarı elde edememişti. Almanların, güneydeki Samsonov'un İkinci Ordusu'na karşı zaferle dönmelerini sağlayacak hızlı bir zafer kazanma umutları giderek tükeniyordu.

Samsonov'un 2. Ordusuna sadece Friedrich von Scholtz'un XX. Kolordusu karşı çıktı.^[6]:133-134

Prittwitz, özellikle de keşiflerin Rus 2. Ordusu'nun beş kolordu ve bir süvari tümeninden oluştuğunu gösterdiğini ve bu Rus tümenlerinden altısının sınırı geçip Mlawa'ya doğru ilerlemek üzere olduğunu öğrendiğinde güven eksikliği yaşadı. Moltke'ye telefon eden Prittwitz, Vistula'ya geri çekilme niyetinde olduğunu belirtti. Moltke buna öfkeyle karşılık verdi çünkü Almanların bir Rus ordusuna karşı savunma yapma ve ardından 2. Orduyla yüzleşmek için harekete geçme stratejisi artık risk altındaydı. Vistül'e çekilmek her iki Rus ordusunun da birleşmesine olanak sağlayabilirdi. Sonunda Prittwitz fikrini değiştirdi ve bunun yerine Rus 2. Ordusu'na saldırmaya karar verdi. Doğudaki bir orduyla karşı karşıya gelmektense güneydeki bir orduyla karşı karşıya gelmek Almanlar tarafından savaş oyunları sırasında prova edilmişti.

François'nın I. Kolordusu, 3. İhtiyat Tümeni'nin de katılımıyla trenle XX. Kolordu'nun batısına hareket edecekti. I. İhtiyat Kolordusu ve XVII. Kolordu batıya doğru çekilecekti. Bu arada Samsonov, iyi demiryolları ve karayollarının olmaması nedeniyle ilerlemesini geciktirmiş, Rennenkampf ise kayıpları ve kısıtlı ikmali nedeniyle çekilmeyi sürdürmekte yavaş kalmıştı. Mackensen'in yorumladığı gibi,

Kolordumun savaşta yenilmediği ve bu kadar ağır kayıplar vermediği konusunda güçlü bir izlenim edindim. Tam bir sükûnet ve düzen içinde ve düşmanın herhangi bir müdahalesi olmadan geri çekildi.^{[6]:134-141[9]}

Prittwitz'in paniği, Berlin'in Ruslar tarafından tehdit edilebileceğinden endişelenen Moltke'yi etkiledi. Moltke 21 Ağustos'ta Prittwitz ve Genelkurmay Başkanı Georg von Waldersee'yi değiştirmeye karar verdi. Paul von Hindenburg ve Erich Ludendorff 22 Ağustos'ta görevlerine başladılar. Prittwitz, I. Dünya Savaşı'nda görevden alınan ilk ordu komutanı oldu.^{[6]:143-147[10][11]}

Kaynakça

1. С.Г. Нелипович, Два похода, Борьба за Восточную Пруссию, 2020, р. 47
2. С.Г. Нелипович, 2020, р. 47
3. Tannenberg 1914, Warszawa, 2005; p. 29.
4. Tannenberg 1914, Warszawa, 2005; p. 32
5. С.Г. Нелипович, 2020, р. 49-50
6. Buttar, Prit (2016). Collision of Empires, The War on the Eastern Front in 1914. Oxford: Osprey Publishing. ss. 43. ISBN 9781472813183.
7. Tuchman, Barbara (1994). The Guns of August. s. 266. ISBN 9780345386236.
8. "The Battle of Gumbinnen, 1914". 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2023.
9. "The Battles of Stalluponen and Gumbinnen". 2 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2023.
10. Showalter, "Even Generals Wet Their Pants: The First Three Weeks in East Prussia, August 1914"
11. Neiberg, Michael S.; Jordan, David (2008). The Eastern Front, 1914-1920: from Tannenberg to the Russo-Polish War. Amber. ss. 37. ISBN 9781906626112.

Ek okuma

• Buttar, Prit (2014). Collision of Empires: the War on the Eastern Front in 1914. Osprey. ISBN 9781782006480.
• Neiberg, Michael S.; Jordan, David (2008). The Eastern Front, 1914-1920: From Tannenberg to the Russo-Polish War. Amber. ISBN 9781906626112.
• Showalter, Dennis E. (2004). Tannenberg Clash of Empires, 1914. Brassey's. ISBN 9781597974943. OCLC 755574118.