Genel göreliliğe giriş
From Wikipedia, the free encyclopedia
Genel görelilik veya genel izafiyet, 1907 ve 1915 yılları arasında Albert Einstein tarafından geliştirilen bir çekim teorisidir. Genel göreliliğe göre, kütleler arasında gözlenen kütleçekim etkisi uzayzamanın eğrilmesinden kaynaklanır.
20. yüzyılın başında, Newton'un evrensel kütleçekim yasası kütleler arasındaki kütleçekim kuvvetine geçerli bir açıklama olarak iki yüzyıldan uzun süre önce kabul edilmişti. Newton modelinde, kütleçekim büyük nesneler arasındaki bir çekimin sonucudur. Newton'un bu gücün[1] bilinmeyen doğasından rahatsız olmasına rağmen, temel çerçevesi hareketi açıklamada son derece başarılı oldu.
Deneyler ve gözlemler, Einstein'ın kütleçekimi hesaplarının açıklaması Merkür ve diğer gezegenlerin yörüngelerindeki dakika anormallikleri gibi Newton kanunuyla açıklanamayan bazı etkileri olduğunu göstermektedir. Genel görelilik aynı zamanda kütleçekimi dalgaları, kütleçekimsel merceklenme ve Kütleçekimsel zaman genişlemesi olarak bilinen kütleçekiminin zamana etkisi gibi kütleçekiminin yeni etkilerini de tahmin eder. Bu tahminlerin birçoğu deneyler tarafından teyit edilmiştir. Diğerleri ise devam eden araştırma konularıdır. Örneğin, kütleçekimi dalgaları için dolaylı kanıt olmasına rağmen, LIGO ve GEO600 projeleri gibi deneylerde bilim adamları tarafından kendi varlığının doğrudan kanıtı hala aranmaktadır.
Genel görelilik, modern astrofiziğin önemli bir aracı haline gelmiştir. Bu, ışığın bile kaçamayacağı kadar güçlü çekim etkisine sahip kara deliklerin akımının anlaşılmasına temel sağlar. Bu güçlü çekimden aktif galaktik çekirdekler veya mikrokuasarlar gibi astronomik nesnelerin belirli türleri tarafından yayılan yoğun radyasyonun sorumlu olduğu düşünülmektedir. Genel görelilik aynı zamanda kozmolojinin standart Büyük Patlama modelinin bir parçasıdır.
Genel görelilik kütleçekimin tek göreli teorisi olmamasına rağmen deneysel verilerle tutarlı olan en basit teoridir.