Focşani Muharebesi

Fokşani Muharebesi, 21 Temmuz 1789'da Koca Yusuf Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu ile Aleksandr Suvorov ve Prens Josias'ın emrindeki Avusturya-Rus güçlerini karşı karşıya getirmiştir. Avusturya ordusu içinde Macar piyadeleri ve süvarileri de vardı. Avusturya güçlerinin toplam 18.000 kişilik bir ordusu varken Rusların 7.000 askeri vardı. Osmanlıların toplam asker sayısı ise 30.000'di.^[7]

Fokşani Muharebesi
1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı Osmanlı-Avusturya savaşları
Tarih 1 Ağustos 1789 Bölge Fokşani, Romanya Sonuç Avusturya-Rus zaferi[1]
Taraflar
Rusya  Habsburg Monarşisi	Osmanlı Devleti
Komutanlar ve liderler
Aleksandr Suvorov Friedrich Josias	Koca Yusuf Paşa Osman Paşa
Güçler
23,000–25,000 17,000[2]–18,000[3][4] 6,000[2]–7,000[5] de 10,000[lower-alpha 1]	60,000-70,000[4]
Kayıplar
400'den[4] 800'e kadar[6] ölü ve yaralı	7,500–10,000 ölü[4][6] ve 12,500 yaralı[6] 12 silah[4]

Avusturya-Rus kuvvetleri Osmanlı ordusunun kamplarına saldırmış ve Osmanlıları geri püskürtmüştür.

Moldova seferi başlıyor

1789 sefer sezonu başladığında, Osmanlı İmparatorluğu'nun Sadrazamı Koca Yusuf Paşa, Boğdan ve Eflak eyaletlerini savunmak için adımlar attı. İki yönden saldırı olasılığıyla karşı karşıyaydı. Kuzeybatıda, Coburg komutasında 18.000 kişilik bir Avusturya ordusu vardı. Bu arada, Suvorov, Rus birliklerini kuzeydoğudan Boğdan'a yürütüyordu. Yusuf Paşa, Avusturya güçleri Rus müttefikleriyle birleşmeden önce onlara saldırmaya karar verdi.^[3] Bu amaçla Osman Paşa'ya 30.000 kişilik bir orduyu kuzeye, Focșani'ye götürmesini emretti. Kasaba, Moldova ve Eflak arasındaki sınırda stratejik bir konumda bulunan önemli bir ticaret merkeziydi.^[8] Osmanlı'nın yaklaştığını öğrenen Coburg, Rus mevkidaşından yardım istedi. Suvorov 7.000 adamla yürüdü. 28 Temmuz'da Bârlad'daki mevzisini terk etti ve 28 saatte 40 mil yürüyerek ertesi gün Siret Nehri'nde Coburg'a ulaştı.^[5]

Savaş hazırlığı

Ruslar ve Avusturyalılar Siret'ten iki kol halinde ilerlediler. Suvorov sol kolu, Coburg ise sağ kolu komuta ediyordu. 31 Temmuz'da Osman Paşa'nın karakollarıyla temas kurdular ve onları Focșani'deki ana Türk ordusuna geri püskürttüler.^[9]

1 Ağustos'ta Suvorov ve Coburg kuvvetlerini iki hat halinde düzenlediler, piyadeleri kareler halinde.^[10] Bu makaleye eşlik eden çizim, piyadeleri kare oluşumlarında gösteriyor.

Osmanlılarla önceki çatışmalarda Rus Ordusu piyadelerini hat halinde konuşlandırmıştı. Rus komutanlar kısa sürede Türklere karşı doğrusal taktikler kullanmanın felakete yol açtığını gördüler. Osmanlılar, Rus oluşumlarını delebilen ve parçalara ayırabilen mükemmel süvarilerle uzun ve ince Rus hatlarına saldırdı. Suvorov ve diğerleri savaş oluşumlarını kare şeklinde yeniden düzenlediler. Bu kareler Osmanlı süvari hücumlarını püskürtebilir ve ardından savaşları kazanmak için ilerleyebilirdi. Suvorov, dama tahtası düzeninde düzenlenmiş, ayrı alay ve taburlardan oluşan kareler kullandı ve muharebe erleri gevşek bir düzendeydi. Savaş alanındaki konuşlandırılması daha fazla esnekliğe, hıza, karşılıklı ateş desteğine, Osmanlı savunmalarını delme yeteneğine ve Türk süvari ve hafif piyade saldırılarını püskürtmede kararlılığa yol açtı.^[11]

Avusturyalılar Ruslarınkine benzer bir sonuca ulaşmışlardı. Avusturya-Türk Savaşı'nda (1737-1739), Avusturyalılar Osmanlılara karşı doğrusal taktikler kullanmışlardı. Şimdi ise karşılıklı destek sunmak için düzenlenmiş piyade karelerini benimsediler.^[12]

İronik olarak, 18. yüzyılın sonlarında, feodal sipahiler ve deli gönüllüleri gibi Osmanlı süvarileri, nitelik ve önem açısından önemli ölçüde azalmıştı. Osmanlı ordusunun temel direkleri, yeniçeriler gibi maaşlı birlikler ve Moldova ve Eflak'ın boyar aristokrasisi tarafından sahaya sürülenler gibi yardımcılar da dahil olmak üzere profesyonel topçu birlikleri ve piyadelerdi.^[13]

Muharebe

Savaş, 1 Ağustos 1789'da sabah 9:00 civarında Rus ve Avusturya topçularının Türk hatlarına ateş açmasıyla başladı. Türkler kamplarını bir siper hattıyla güçlendirmişti. Balkanlar'daki Osmanlı birlikleri, hendekler, toprak surlar ve ahşap palisadlar ve kuleler içerebilen saha tahkimatları inşa etme konusunda deneyimliydi.^[14] Osmanlılar, müttefiklerin savaş hattı boyunca tüm savunma hatlarından saldırdılar. Müttefiklerin topçu ve tüfek ateşi Türkleri geri püskürttü.^[9]

Suvorov daha sonra Türk sağ kanadına saldırdı. Rus süvarileri püskürtüldü, ancak Rus piyade saldırısı başarılı oldu. Türkler yakın mesafeden Rus ateşi altında siperlerine geri püskürtüldü. Osmanlı solunda, Avusturya piyadeleri de savunucuları geri püskürttü. Hatlarının her iki ucunda da yenilen Osmanlılar kaçtı. Zafer, saat 16:00'da tamamlandı. Müttefikler Türkleri takip edecek kaynaklardan yoksundu ve Osmanlı topraklarına daha fazla ilerlemediler.^[15]

Türk kayıpları 1.500 ölü ve 2.500 yaralıydı. Müttefik kayıpları 800'e ulaştı. Müttefikler 12 Osmanlı topunu ele geçirmişti.^[6]

Sonrası

Osman Paşa'nın yenilip Moldova'dan sürülmesiyle, Yusuf Paşa'nın yerine Sadrazam olarak geçen Cenaze Hasan Paşa yeni bir strateji bulmak zorundaydı. Eylül ayında, Vezir 100.000 adamla saldırıya geçti. Suvorov yine Coburg'a katıldı ve sonuç Rymnik Muharebesi'nde müttefiklerin büyük bir zaferiydi.^[16]

Notlar

1. Suvorov'un tümeni.^[4]

Kaynakça

1. "Aleksandr Vasilievich Suvorov", A Global Chronology of Conflict: From the Ancient World to the Modern Middle East, Vol. II, ed. Spencer C. Tucker, (ABC-CLIO, 2010), 863.
2. Bodart, Gaston (1908). Militär-Historisches Kriegs-Lexikon: 1618-1905 (Almanca). C. W. Stern. s. 264.
3. Jeremy Black, The Cambridge Illustrated Atlas of Warfare: Renaissance to Revolution, 1492-1792 (Cambridge: Cambridge University Press, 1996), 134-35.
4. "ФОКШАНСКОЕ СРАЖЕНИЕ 1789 • Great Russian Encyclopedia – Electronic version". old.bigenc.ru. 23 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2023.
5. Jacob F. Field, "Focsani, 1 August 1789", R.G. Grant, ed., 1001 Battles that Changed the Course of History (New York: Universe Publishing, 2011), 476.
6. Field, 2011, 476; Onacewicz, 1985, 155.
7. Harbottle, Thomas Benfield (1981). Harbottle's Dictionary of Battles (İngilizce). Van Nostrand Reinhold. ISBN 978-0-442-22336-6.
8. Wlodzimierz Onacewicz, Empires by Conquest, Vol. I (Fairfax: Hero Books, 1985), 155.
9. Field, 2011, 476.
10. Onacewicz, 1985, 155.
11. Onacewicz, 1985, 178-79.
12. Black, 1996, 134-35.
13. David Nicolle, Angus McBride, Armies of the Ottoman Empire, 1775-1820 (London: Osprey, 1998), 4, 16, 20.
14. Nicolle, 1998, 19.
15. Field, 2011, 476. Another source states that the fighting went on for 10 hours. Onacewicz, 1985, 155.
16. Onacewicz, 1985, 156.