Fanerozoyik

Fanerozoyik (veya Fanerozoyik Üst Zaman), bol miktarda hayvan ve bitki varlığının görüldüğü, jeolojik zaman cetvelindeki mevcut üst zamandır. 538,8 milyon yıl öncesinden günümüze kadar uzanır.^[1] Hayvanların evrimleşerek fosil kayıtlarında da görülen ilk sert kabuklara sahip olduğu Kambriyen Dönem ile başlar. Pre-kambriyen olarak adlandırılan Fanerozoyik'ten önceki zaman dilimi, Hadeen, Arkeen ve Proterozoyik olmak üzere üç üst zamana bölünmüştür.

Fanerozoyik
538,8 ± 0,2 - 0 myö  Had'n Arkeen Proterozoyik Fa.
Fanerozoyik'in on iki döneminin her birindeki fauna ve flora. Sol üstten itibaren: Kambriyen, Ordovisiyen, Silüriyen, Devoniyen, Karbonifer, Permiyen, Triyas, Jura, Kretase, Paleojen, Neojen, ve Kuvaterner canlı türleri.
Kronoloji
−550 — – −500 — – −450 — – −400 — – −350 — – −300 — – −250 — – −200 — – −150 — – −100 — – −50 — – 0 — ♇ F a n e r o z o y i k Neoproterozoyik P a l e o z o y i k M e z o z o y i k S e n o Kambriyen Ordovisiyen Siluriyen Devoniyen Karbonifer Permiyen Triyas Jura Kretase Paleojen ↓ Kuvaterner Neojen  541  485.4  443.8  419.2  358.9  298.9  251.902  201.3  145  66  2.58  23.03 (milyon yıl önce) Fanerozoyik'in zaman & dönemleri
Etimoloji
Diğer telaffuz(lar)	Fanerozoik
Kullanım bilgisi
Gök cismi	Dünya
Bölgesel kullanım	Küresel (ICS)
Kullanılan zaman çizelgesi	ICS Zaman Cetveli
Tanım
Kronolojik birim	Üst zaman
Stratigrafik birim	Eonotem
İlk öneren	George Halcott Chadwick, 1930
Zaman aralığının resmîyeti	Resmî
Alt sınırını belirleyen	İknofosil Treptichnus pedum'un ortaya çıkışı
Alt sınır KSKN	Fortune Head kesiti, Newfoundland, Kanada 47.0762°K 55.8310°B / 47.0762; -55.8310
KSKN onayı	1992
Üst sınırını belirleyen	Uygulanamaz
Üst sınır KSKN	Uygulanamaz
KSKN onayı	Uygulanamaz
Atmosfer ve iklim verileri

Fanerozoyik zaman aralığı, bir dizi hayvan şubesinin fosilleşmiş kanıtlarının jeolojik kayıtlarda aniden ortaya çıkmasıyla başlar. Bunlar arasında bu şubelerin çeşitli biçimlere evrimi; karmaşık bitkilerin ortaya çıkışı ve gelişimi; balıkların evrimi; böceklerin ve dört üyelilerin ortaya çıkışı; ve modern faunanın gelişimi gibi örnekler sayılabilir. Karada yaşayan bitkiler erken Fanerozoyik'te ortaya çıktı. Bu süre zarfında tektonik kuvvetler kıtaları hareket ettirerek hepsini Pangea (yerküre tarihinde son oluşan süperkıta) olarak bilinen tek bir kara kütlesinde toplamış ve Pangea da daha sonra günümüzdeki kıtalara ayrılmıştır.

Kelime kökeni

Fanerozoyik terimi, Grekçe görünür anlamına gelen φανερός (phanerós) ve yaşam anlamına gelen ζωή (zōḗ) sözcüklerinden türemiştir. Çünkü bir zamanlar yaşamın bu üst zamanın ilk dönemi olan Kambriyen'de başladığına inanılıyordu. "Fanerozoyik" terimi, 1930'da Amerikalı jeolog George Halcott Chadwick (1876-1953) tarafından üretildi.^[2][3]

Ayrıca bakınız

• Paleoklimatoloji - Eski zamanlardaki iklimin değişikliklerinin incelendiği bilim dalı.

Kaynakça

Özel

1. "Stratigraphic Chart 2022" (PDF). International Stratigraphic Commission. February 2022. 21 Şubat 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022.
2. Chadwick, G.H. (1930). "Subdivision of geologic time". Bulletin of the Geological Society of America. 41: 47-48.
3. Harland, B., (Ed.) (1990). A geologic timescale 1989. Cambridge: Cambridge University Press. s. 30. ISBN 0-521-38361-7.

Genel

• Markov, Alexander V.; Korotayev, Andrey V. (2007). "Phanerozoic marine biodiversity follows a hyperbolic trend". Palaeoworld. 16 (4): 311-318. doi:10.1016/j.palwor.2007.01.002. 4 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2023.
• Miller, K. G.; Kominz, M. A.; Browning, J. V.; Wright, J. D.; Mountain, G. S.; Katz, M. E.; Sugarman, P. J.; Cramer, B. S.; Christie-Blick, N; Pekar, S. F. (2005). "The Phanerozoic record of global sea-level change" (PDF). Science. 310 (5752): 1293-1298. Bibcode:2005Sci...310.1293M. doi:10.1126/science.1116412. PMID 16311326. 25 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Mayıs 2023.

Dış bağlantılar

• Phanerozoic (chronostratigraphy scale) 8 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Öncesinde gelen Proterozoyik Üst Zaman	Fanerozoyik Üst Zaman
	Paleozoyik Zaman						Mezozoyik Zaman			Senozoyik Zaman
	Kambriyen	Ordovisiyen	Silüriyen	Devoniyen	Karbonifer	Permiyen	Triyas	Jura	Kretase	Paleojen	Neojen	Kv.