Esnek olmayan çarpışma
Enerjinin ısıya dönüştüğü, kinetik enerjinin korunmadığı çarpışma / From Wikipedia, the free encyclopedia
Esnek olmayan çarpışmalar, esnek çarpışmaların aksine, sürtünme nedeniyle kinetik enerjinin korunmadığı bir çarpışma çeşididir.
Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. |
Makroskopik cisimlerin çarpışmalarında, kinetik enerjinin bir kısmı, cisimlerin deforme olduğu ve ısıya neden olan, atomlar arasında meydana gelen titreşim enerjisine dönüşür.
Sıvı ve gaz molekülleri nadiren de olsa tam anlamıyla mükemmel esnek çarpışma yaparlar çünkü her çarpışmayla birlikte moleküllerin içinde ve öteleme hareketleri arasında kinetik enerji değişimi yaşanır. Herhangi bir anda, çarpışmaların yarı yarıya değişen oranında; bir yarısı esnek olmayan çarpışma (çarpışma öncesi sahip olduğu kinetik enerjiye nazaran çarpışma sonrasında daha az kinetik enerjiye sahip olan çarpışmalar) ve diğer yarısı da mükemmel derecede esnek olan çarpışmalar (çarpışma öncesi sahip olduğu kinetik enerji kadar çarpışma sonrasında da aynı kinetik enerjiye sahip olan çarpışmalar) olur.
Esnek olmayan çarpışmalarda kinetik enerji korunmaz ama momentumun korunduğundan söz edilebilir.[1] Basit balistik bir sarkaç probleminde, kinetik enerjinin korunumu durumu sadece ve sadece blok en büyük açısıyla sallandığında gerçekleşir.
Nükleer fiziğinde, esnek olmayan çarpışma atom altı parçacığın atom çekirdeğinde bozulmaya neden olan çarpışmalardan bir tanesidir. Derin esnek olmayan saçılma Rutherford atomu içine problanmış hemen hemen aynı şekilde atomik parçacıkların yapısını tarama yöntemidir (bakınız Rutherford scattering). 1960’ların sonlarında bu tür deneyler protonlar üzerinde Stanford doğrusal hızlandırıcıda (SLAC) yüksek enerjili elektronlar kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Rutherford saçılmasında olduğu gibi, proton hedefleriyle elektronların derin esnek olmayan saçılması çok az etkileşim içinde olan ve az sayıda miktarı geri zıplayan elektronları ortaya çıkardı. Bu protondaki yüklerin küçük parçacıklar içinde yoğunlaştığını gösterir ve Rutherford’un teorisine göre de, pozitif yükler atomun içinde çekirdekte yoğunlaşırlar. Ama, proton halinde, kuarkların yükleri bir değil üç farklı konsantrasyonda olur.