Erdemli
Mersin'in ilçesi Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Erdemli, Mersin ilinin bir ilçesidir. İlçenin giriş ve çıkışları çam ağaçlarıyla kaplıdır.
| Erdemli | |
|---|---|
 Türkiye'de bulunduğu yer | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Mersin |
| Coğrafi bölge | Akdeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Aydın Tetikoğlu[1] |
| • Belediye başkanı | Mustafa Kara (MHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 2053 km² |
| Rakım | 10 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 140.331 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 144.548 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 33730 |
| İl alan kodu | 0324 |
| İl plaka kodu | 33 |
Resmî site https://www.erdemli.bel.tr | |
Yüzölçümü 207.800 hektar olan ilçenin, tarım alanı 53.491 hektar, orman ve fundalık alanlar 56.406 hektar, tarım dışı arazi 97.903 hektardır. İlçe nüfusu 2023 sayımına göre yaklaşık 153.967'dir.
"Erdemli" isminin nereden olduğu kesin olarak belli değildir. 15 yüzyılda İç Anadolu Bölgesi'nden geldiği sanılan "Erdemoğulları" isimdeki bir Türkmen Aşireti'nin ismini aldığı sanılmaktadır. "Erdem"in sözlük anlamı iyilik, doğruluk demektir. Türkmen Beyi Erdem, bu güzel anlamlı sözcüğü beğendiği için aşiretinin adına ve devamlı kalmak istedikleri bu yere Erdemli ismi verilmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanından sonra, küçük bir yerleşim iken, 1 Haziran 1954 tarihinde ilçe olmuştur. Turizmi, tarihi zenginlikleri ve doğal güzellikleri açısından önemli bir gelişme potansiyeline sahiptir. Erdemli'nin ilk belediye başkanı Abdurrahman Şevk (Kocareis)'tir.
Doğuda Mersin, batıda Silifke, kuzeyde Karaman ili ve güneyde Akdeniz ile çevrilidir. Mersin - Antalya Karayolu üzerinde ve Mersin'e 35 km uzaklıktadır. İlçenin merkezinin Mersin - Antalya yolu üzerinde bulunması taşımacılığı ve ulaşımı kolaylaştırır. İlçeden Elvanlı ve Güzeloluk mahallelerine giden yol asfalttır. İlçenin bütün köyleri birbirine veya anayollara, her çeşit taşıtların işleyebileceği yollarla bağlanmıştır.
İlçe merkezinin Mersin'e uzaklığı 35 km Silifke'ye 47 km, Tömük'e 13 km, Güzeloluk'a 40 km, Sorgun Yaylası'na 52 km, Toros Köyü'ne 60 km'dir. İlçede başlıca gölet Karakız Göletidir.
Yüzölçümü 2863 km²'dir.
İlçenin ova kısmı sıcak ve ılıman Astropikal iklim'in etkisi altındadır. Yazları sıcak ve aşırı nemli, kışları oldukça ılık ve yağışlı geçer. Yüksek dağlık bölgesi ise yazın serin ve bol yağışlı, kışın kar yağışlı ve soğuk olur.
İlçenin en sıcak ayları Temmuz ve Ağustos (ortalama 28 derece dolaylarında), en soğuk ayları ise Ocak ve Şubat'tır (ortalama 15,5 derece), yıllık sıcaklık ortalaması ise 20-23 derece civarındadır. Yağışlar daha çok kış ve ilkbahar mevsimlerinde olur. (ortalama yağış 1480 mm)
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1955[2] | 32.676 | 5.215 | 27.461 |
| 1960[3] | 39.748 | 7.961 | 31.787 |
| 1965[4] | 49.647 | 10.304 | 39.343 |
| 1970[5] | 61.571 | 14.118 | 47.453 |
| 1975[6] | 72.675 | 19.936 | 52.739 |
| 1980[7] | 79.234 | 21.234 | 58.000 |
| 1985[8] | 89.729 | 26.074 | 63.655 |
| 1990[9] | 100.563 | 30.042 | 70.521 |
| 2000[10] | 142.355 | 40.175 | 102.180 |
| 2007[11] | 126.745 | 43.721 | 83.024 |
| 2008[12] | 125.081 | 43.647 | 81.434 |
| 2009[13] | 125.391 | 45.241 | 80.150 |
| 2010[14] | 126.538 | 46.903 | 79.635 |
| 2011[15] | 128.016 | 48.606 | 79.410 |
| 2012[16] | 129.044 | 50.154 | 78.890 |
| 2013[17] | 130.226 | 130.226 | veri yok |
| 2014[18] | 132.938 | 132.938 | veri yok |
| 2015[19] | 134.114 | 134.114 | veri yok |
| 2016[19] | 136.154 | 136.154 | veri yok |
| 2017[19] | 137.927 | 137.927 | veri yok |
| 2018[19] | 140.331 | 140.331 | veri yok |
| 2019[19] | 141.476 | 141.476 | veri yok |
| 2020[19] | 144.548 | 144.548 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Tırtar-Akkale
Akkale Mersin - Silifke Karayolu'nun 49. km'sinde, Tırtar mahallesinin deniz kıyısı tarafındadır. Geç Roma Dönemi'nde kurulmuştur. Kalıntılar arasında saray olabilecek bir yapı, hamam, sarnıç vs. bulunmaktadır. 15.000 ton zeytinyağı alabilecek kapasitedeki yapı hâlen ayaktadır.
İmirzeli Örenyeri
Emirzeli Mersin ili, Erdemli ilçesi, Ayaş mahallesinin 11 km kuzeybatısındadır. Karaahmetli mahallesine bağlıdır. Antik kentte Helenistik, Roma, Geç Roma, Erken Bizans dönemi yerleşim izlerine rastlanmaktadır. Oldukça sağlam durumdaki kilise, kule, sarnıç, peristilli ev kalıntılardan birkaçıdır.
Çatıören Örenyeri
Mersin ili, Erdemli ilçesi, Ayaş mahallesinin 8 km kuzeybatısındadır. Helenistik Dönemde tapınak, yerleşim alanı ve nekropol alanı olarak kullanılmıştır. Poligonal duvar tekniğinde yapılmış Hermes Tapınağı bulunmaktadır. Roma Dönemi'nde de iskân görmüştür.
Sinap Kalesi
Erdemli'ye 20 km mesafede olup ismini tam ortasında bulunduğu Sinap mahallesinde almaktadır. Büyük bir kısmı yıkılmış olan taş yapının Ermenilerden kaldığı bilinmektedir. Tömük - Elvanlı - Arpaç - Karayakup - Sinap güzergahı takip edilerek tarihi yapının bulunduğu yere kadar asfalt yol mevcuttur.
Öküzlü Örenyeri
Mersin ili, Erdemli ilçesi, Ayaş mahallesine olan uzaklığı 15 km kadardır. Kanlıdivane - Çanakçı yol ayrımından stabilize bir yolla gidilmektedir. Ayrıca Limonlu mahallesine 8 km mesafede olan Batısandal yolu ile de ulaşılabilmektedir. Örenyeri Geç Helenistik, Roma, Erken Bizans dönemlerinde yerleşim görmüştür. Antik kentin taş döşeli altyapısı hâlen sağlam durumdadır. Zamana karşı koyan burç ve giriş kapısı kalıntıları ziyaretçilere eskiden burada kurulmuş olan şehrin ana hatlarını anımsatır durumdadır. Bazilikası, sarnıçları hâlen ayaktadır. Lahitler kente girişi sağlayan stabilize yolun kenarında bulunmaktadır.
Korykos-Kızkalesi Örenyeri
Mersin-Silifke kara yolunun 63 km sinde, Kızkalesi Mahallesindedir. Roma ve Bizans dönemlerinde yoğun olmak üzere İslâmî devirlerde de iskân görmüştür. Nekropol alanından çıkarılan eserlerden burada ilk yerleşimin MÖ 4. yüzyıla ait olduğu anlaşılmıştır. MÖ 1. yüzyılda kendi adına para bastırmıştır. MS 12. yüzyılda kıyıya yakın adacık üzerinde beldenin adını aldığı kale yaptırılmıştır. Zeytinyağı ihraç merkezi olan örenyerinde iç ve dış kale, kiliseler, sarnıçlar, su kemerleri, kaya mezarları, lahitler ve taş döşemeli Roma yolları sağlam ve ayaktadır.
Elaiussa-Sebaste (Ayaş) Örenyeri
Mersin-Silifke kara yolunun 55. km'sindedir. Ayaş Mahallesi sınırları içerisinde yer alan Ayaş Elaiussa-Sebaste örenyeri MÖ 2. yüzyılın sonlarında kurulmuştur. Özellikle Roma ve Bizans dönemlerinde iskân görmüştür. Sit alanı içerisinde nekropol, antik tiyatro, sarnıçlar, su kemerleri vs. yer almaktadır. İtalyan bir heyet tarafından 1995 yılında bilimsel kazı çalışmaları başlatılmıştır.
Arpaçbahşiş
Erdemli'ye 5 km uzaklıktadır.
Tömük Höyük
Mersin-Erdemli kara yolunun 28 km'sinde bulunan Tömük Mahallesinde yolun solundadır.
Kanytelleis-Kanlıdivane Örenyeri
Mersin-Silifke kara yolunun 50. km'sinde, Ayaş Mevkii'nin 3 km kuzeyinde yer alır. Eski adı Kanytelleis olan örenyerinde ilk iskân MÖ 3. yüzyıl sonlarına rastlamaktadır. Helenistik Döneme ait bir kulenin bulunduğu şehir 11. yüzyıla kadar varlığını korumuştur. Çanakçı kaya mezarları da örenyeri sit alanı içerisindedir. Şehrin içerisindeki obruk da, eskiden suçluların vahşi hayvanlara parçalatıldığı inancından halk arasında "Kanlı Divane" diye anılmaktadır. Obruğun kuzey tarafında zırhlı ve kılıçlı bir asker, güneyinde beş kişilik bir aile kabartması bulunmaktadır. Helenistik kulenin batı duvarındaki kitabede, kulenin rahip krallardan Olbalı Tarkyaris'in oğlu Teukros tarafından Zeus için yaptırıldığı belirtilmektedir. Şehrin kuzeyindeki hiç bozulmadan gelebilmiş anıt mezarda Kanytelleis'in önde gelenlerinden Aba, kocası ve iki oğlu için yaptırmıştır. Geniş bir obruğun etrafında II. Teodosius (408 - 450) tarafından kurulan bu şehirde bazilikalar, sarnıçlar, lahitler, anıt mezarlar bulunmaktadır. Obruğun batısında Çanakçı Kaya Mezarları adıyla bilinen bir grup mezar yer alır.
Kocahasanlı
Erdemli ilçesi, Kocahasanlı sınırları içerisinde Yapısıgüzel, Hayrat, Köşkerli, Üçtepeler mevkilerinde Roma ve Bizans Devrinden kalma çok sağlam durumda antik kalıntılar mevcuttur.
Yanıkhan
Erdemli Çamlığı
Çamlık Erdemli'nin Kocahasanlı çıkışında bulunmaktadır. Yazın piknik yapmak isteyen Erdemliler ve çevre şehirlerden gelen vatandaşlar denize de girebilmekteler. Erdemli'nin Geleneksel Türkmen Şöleni'ne her yıl Mayıs ayında ev sahipliği yapmaktadır.
İlçede limonculuk muz ve seracılık Karahıdırlı ve diğer yaylalarında da kivi yetiştiriciliği gelişmiştir. Turfanda yetiştiriciliğinin de hatırı sayılır bir yeri vardır. İlçe hızla gelişmekte olup dışarıdan göç almaktadır. İlçede tüm tropikal ürünler yetiştirilebilir.
İlçe halkının çoğunluğu yörük kökenli olduğu için yazın yaylalara çıkma geleneği hâlen devam etmektedir. Yayla döneminde yaylalarda ihracatlık domates, salatalık ve fasulye yetiştilmekte ve pazarlanmaktadır.
Mersin ilinde turfanda sebzelerin ve turunçgillerin en çok üretildiği ilçe Erdemli'dir. Önemli sanayi kuruluşlarının bulunmadığı ilçede geçim kaynağı tarıma dayalıdır. Çeşitli sebze ve meyveler özellikle narenciye, muz tropik meyveler ve seracılık ile el sanatlarından dokumacılık ilçe ekonomisinde önemli bir rol oynar. Alata Bahçe Kültürleri Araştırma ve Eğitim Merkezi bu konuda öncülük yapmaktadır, ilçede turfanda sebzecilik sera tekniğiyle yapılmaktadır. Özellikle Kocahasanlı, Tırtar, Lamas, Kargıpınarı, Koyuncu, Toros ve Çeşmeli'de bulunan geniş sera alanlarında domates, salatalık, biber ve kabak turfanda olarak yetiştirilir.
Dağlık ve yaylalık alanlarda buğday, arpa, nohut, kaynak sularının etrafında şeftali, elma, kiraz; dalgalı arazide üzüm, zeytin ve incir üretilir. Bağların ve bahçelerin kenarlarında armut, erik, kayısı, vişne, ayva, badem, dut ağaçlarından da belirli oranda gelir elde edilir. Ayrıca ilçede birçok tropikal ve egzotik meyveler önemli ek kazanç sağlar bunların başında ağaç kavunu ve papaya gelir ayrıca ananas ve muz tarımı da oldukça yaygın ve büyük miktarladır.
Ellaiussa-Sebaste
Dağlı Kale
Kumkuyu
Larissa ayas
Limonlu Cayi Kaynagi
Erdemli böceği
.jpg)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
