Ebu Müslim camileri

Ebu Müslim camileri (Azerice: Əbu Müslim məscidləri), Azerbaycan'ın Kuba Rayonu'nunda en eski camiler. Orada aynı isimli 3 cami vardır. Azerbaycan'ın aborigen nüfusuna ait, etnik azınlıklar olan Şahdağ halkları'na aittir.

Ebu Müslim camileri

Temel bilgiler
Konum	Kuba Rayonu, Azerbaycan
Koordinatlar	41°12′47″K 48°14′56″D
İnanç	İslam
Mimari
Mimari tür	Cami
Tamamlanma	VIII yüzyıl

Ebu Müslim camileri Azerbaycan'ın en eski camileridir. Öyle ki, Azerbaycan'ın Kuba Rayonu'nunun Hınalıq, Cek^[1] ve Qrız köylerindeki Ebu Müslim camileri VIII yüzyılda dikilmiştir. Söylentilere göre bu camiler Abbasi hilafetinin kurucusu Abbas'ın ünlü komutanı Ebu Müslüm El Xorasani tarafından yaklaşık VIII yüzyılda dikilmiştir. Muhtemeldir ki, aynı kumandan o dönemlerde Azerbaycan'ın hakimi olmuştur.

Cek köyündeki Cami

Cek köyündeki Cami

Cek köyündeki Ebu Müslim Camisi Sovyet hakimiyeti yıllarında yıkılarak, taşından okul binası, ağaçlarından ise tahıl deposu inşa edilmiştir. Cami ülkenin bağımsızlığa kovuştuğu ilk yıllarda, köy aksakallarından biri Şihali Muradovun girişimi ve köy sakinlerinin yardımlarıyla kısmen restore edilmiştir. Fakat maddi sıkıntılar yüzünden Ebu Müslim Camii'nin inşası henüz gerekli düzeyde tamamlanmamıştır. Onun çevresinde geniş bilimsel arkeolojik ve mimari çalışmalarının yapılması çok önemlidir.^[2]

Hınalıq köyündeki Cami

Hınalıq köyündeki Cami

Hınalıq köyündeki Ebu Müslim Camisi eski SSCB döneminde depo gibi kullanılmıştır. Halihazırda yerel halk tarafından eskisi gibi cami haline getirilmiştir. Bu camide köy cemaati cuma namazlarını kılıyor. Hınalıq′daki Ebu Müslüm Camisi'nin ağaç sütunları oyma yöntemi ile çeşitli biçimli Nebati motifler ve göl tasvirleri ile süslenmiştir.^[3] Caminin girişinde, sağ tarafta 2 metre yükseklikte bulunan 2 farklı taş üzerinde "Runa" yazıları vardır. Yazıların yaklaşık 3-8. yüzyıllar arasında yazıldığı tahmin ediliyor. Yazılar tam olarak tercüme olunmasa da, tahmini anlamı "Güneşin doğması" ve "yeni tarihin başlaması" anlamına geliyor.^[4]

Qrız köyündeki Cami

Qrız köyündeki Ebu Müslim Camisi günümüzde kullanılmıyor. Bunun temel nedeni bu caminin ciddi dağıntılara maruz kalmasıdır.

Kaynakça

1. Əlhəddin Cekli və Tərxan Paşazadə, «Biz CAN deyirik! Yəni Ceklilər Azərbaycan Naminə!», «Kamal» jurnalı, № 3 (7), iyun 2010, səhifə 44-48.
2. Tərxan Paşazadə, “Azərbaycanın milli etnik nümayəndələri – ceklilər”, "Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun Xəbərləri", № 1, Bakı, “Müəllim”, 2009 s.37
3. “Xınalıq” məqaləsi, Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, X cild, Bakı, 1987, səh. 89
4. "Fuad Hüseynzadə. "Nuhdan qalan dilin daşıyıcıları", "Paritet" qəzeti, 26 noyabr 2010". 23 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.