Bagration Harekâtı
Harekât / From Wikipedia, the free encyclopedia
Bagration Harekâtı (Rusça: Oперация Багратион / Operatsiya Bagration), II. Dünya Savaşı sırasında Kızıl Ordu'nun yürüttüğü Beyaz Rusya Stratejik Taarruz Harekâtı'nın kapalı adıdır.[8][9] Harekât, 22 Haziran ve 19 Ağustos 1944 tarihleri arasında icra edilmiş olup sonuçta Alman kuvvetleri Beyaz Rusya'dan ve Doğu Polonya'dan çıkartılmıştır. Harekâta verilen Bagration kapalı adı, 18. ve 19. yüzyıllarda yaşamış ve Borodino Muharebesi sırasında ölümcül bir yara almış olan Çarlık generali, prens Pyotr Bagration'a dayanmaktadır.
Bagration Harekâtı | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Doğu Cephesi, II. Dünya Savaşı | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Almanya Macaristan Krallığı Romanya | Sovyetler Birliği | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
Ernst Busch Walter Model Hans Jordan Georg-Hans Reinhardt Kurt von Tippelskirch Walter Weiß |
Aleksandr Vasilevski Georgi Jukov İvan Bagramyan İvan Çernyahovski Konstantin Rokossovski Georgi Zaharov | ||||||
Güçler | |||||||
486.493 asker[1] 118 tank[2] 377 taarruz topu[2] 2.589 top[2] 602 uçak[2] |
1.254.300 asker | ||||||
Kayıplar | |||||||
İkinci Ordu: 7.080 ölü, 32.833 yaralı, 12.976 kayıp 9. Ordu: 2.955 ölü, 13.957 yaralı, 64.762 kayıp 4. Ordu: 8.015 ölü, 29.383 yaralı, 113.155 kayıp 3. Panzer Ordusu: 8.311 ölü, 33.508 yaralı, 72.066 kayıp[4] Toplam tutsak 150.000[5] Toplam: 550.000 tüm kayıplar |
1. Baltık Cephesi: 41.248 3. Baltık Cephesi: 45.117 2. Beyaz Rusya Cephesi: 26.315 1. Beyaz Rusya Cephesi: 65.779 Dinyeper Filottilası: 48. 1. Polonya Ordusu, 1.533 ölü ve kayıp Toplam: 178.507 ölü 587.308 yaralı[4]a 2.957 tank ve taarruz topu[6] 2.447 top[7] 822 uçak[7] |
Harekâta doğrudan katılan Sovyet kuvvetleri;
- 1. Baltık Cephesi General İvan Bagramyan
- 1. Beyaz Rusya Cephesi General Konstantin Rokossovski (29 Haziran 1944 tarihinde Mareşalliğe terfi etmiştir)
- 2. Beyaz Rusya Cephesi General Georgiy Zakharov
- 3. Beyaz Rusya Cephesi General Ivan Çernyakhovski
Harekât sonucunda Alman Merkez Ordular Grubu'nu oluşturan dört ordudan (biri panzer ordusu) üçü, 4. Ordu, 3. Panzer Ordusu ve 9. Ordu, neredeyse tümüyle imha olmuştur. Harekât, "II. Dünya Savaşı'nda tüm Alman silahlı kuvvetleri açısından en belalı yenilgiydi".[10] Harekâtın sonunda Sovyetler Birliği'nin batı kesiminin büyük bir bölümü Alman işgalinden çıktı ve Kızıl Ordu, Romanya ve Polonya topraklarına ulaşarak buralarda sağlam bir dayanak oluşturdu.
Harekât hedefleri daha karışıktır. Yapılan bu harekât geleneksel Sovyet askeri doktrini olan, ana bir saldırı ekseni ve onu destekleyen tali ilerleme doktrinine taban tabana zıt olarak gerçekleştirilmiştir. Harekâtın planlayıcısı Konstantin Rokossovski eşit ağırlıklı iki saldırının farklı noktalarda yapılmasını önerdiğinde, Stavka'daki toplantıda ağır eleştiri almış, kendi ifadesiyle "Tekrar düşünmem için ayrı bir odaya gönderdiler." Döndüğünde yine aynı fikri savunmuş, sonrasında Stalin; "Cephe komutanı bu kadar emin olduğuna göre operasyon başarıya ulaşacaktır" diyerek planı onaylamıştır. Kızıl ordu harekât öncesinde yoğun biçimde askeri hileyi (Rusça Maskirovka) kullanmıştır.[11] Sovyet taarruzunun yöneldiği ilk hedef, merkezi Polonya'da Vistül üzerindeki köprübaşıdır. Bu yöneliş, bir askeri hile olarak Alman seyyar ihtiyatlarını Beyaz Rusya'da bir kriz yaratarak buraya, merkeze çekmek içindi. Böylece bu Alman kuvvetleri Lublin-Brest ve Lviv-Sandomierz eksenlerinden uzaklaştırılmış olacaktı. Kızıl Ordu, ondan sonra bu eksenlerdeki planlamış olduğu Lvov–Sandomierz[12] ve Lublin-Brest[13] genel taarruzlarına girişecekti. Bu hareket tarzı Kızıl Ordu'nun, Vistül Nehri'ne ve Varşova'ya ulaşmasını sağladı. Bu noktadan Berlin, artık vuruş mesafesindedir. İzlenen hareket tarzı, düşmanın stratejik derinliği içinde harekât geliştirme şeklindeki Sovyet askeri doktrini ile uyumludur.[14]