Loading AI tools
bölgesel hükümetler arası organizasyon Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT; Rusça: Содружество Независимых Государств, СНГ), 8 Aralık 1991 tarihinde Rusya, Ukrayna ve Belarus arasında imzalanan anlaşma ile kurulmuş devletler topluluğudur. Anlaşma ile Sovyetler Birliği resmen yıkılmış oldu. 21 Aralık 1991 tarihinde de Estonya, Letonya, Litvanya, Ukrayna ve Gürcistan hariç tüm eski Sovyet Cumhuriyetleri bu anlaşmayı imzaladı.
Содружество Независимых Государств (СНГ) Sodrujestvo Nezavisimıh Gosudarstv (SNG) Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Arma
| |||||||||
.svg) | |||||||||
| Başkent | Minsk | ||||||||
| En büyük şehir | Moskova | ||||||||
| Dil | Rusça | ||||||||
| Demonim |
1 de-facto
| ||||||||
| Hükûmet | Milletler Topluluğu | ||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||
• Toplam | 20.996.932 km2 | ||||||||
| Nüfus | |||||||||
• Tahminî | 276.917.629 | ||||||||
• Yoğunluk | 12.53/km2 | ||||||||
| Para birimi | |||||||||
| Zaman dilimi | +02.00 ile UTC+12.00 arası | ||||||||
Resmî site cis.minsk.by | |||||||||
1993 yılında Gürcistan da bu anlaşmayı imzaladı (2008'de Gürcistan ayrıldı). Üye ülkeler sırasıyla; Azerbaycan, Belarus, Ermenistan, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova, Özbekistan, Rusya ve Tacikistan'dır.
İki kutuplu bir siyasi akım etkisinde olan Avrupa'da 1990 yılında Doğu Almanya ve Batı Almanya birleşince, Doğu Almanya NATO'ya alternatif olarak kurulmuş olan Varşova Paktı'ndan dolaylı olarak çekilmiş oldu. 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasını ve üye devletlerde sosyalist rejimden çok partili parlamenter rejimlere geçilmesini takip eden 1 Temmuz 1991 tarihinde Varşova Paktı dağıtıldı. Rusya'nın bölge ve dünya siyasetindeki konumunu koruyabilmek için ihtiyacı olan yeni oluşum olan Bağımsız Devletler Topluluğu, Sovyetler Birliği'nde yer almış olan 15 devletin 11'inin katılımı ile aynı yılın aralık ayında kurulmuştur. 1993 yılında Gürcistan'ın da katılımı ile üye sayısı 12 olmuştur. 2005 yılında Türkmenistan'ın tam üyelikten çıkması, Ukrayna parlamentosunun anlaşmayı onaylamaması ve 2009 yılında Gürcistan ile 2014 yılında Ukrayna'nın topluluktan ayrılması sonucunda şu an 9 üye ülkesi bulunmaktadır.
2008 Güney Osetya Savaşı ile başlayan ve Rusya ile aralarında çıkan savaş sonrası Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili, Bağımsız Devletler Topluluğundan (BDT) çıkmaya karar verdiklerini açıkladı. 15 Ağustos 2008 tarihinde Gürcistan meclisi, Bağımsız Devletler Topluluğu'ndan ayrılma kararını onayladı. Gürcistan'ın Bağımsız Devletler Topluluğu üyeliği resmen 17 Ağustos 2009 tarihinde sona erdi.
Ukrayna, 2014 yılının Mart ayında Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesinden sonra topluluktan ayrıldı.[kaynak belirtilmeli]
BDT'ye üye ülkelerin, çok yönlü iş birliğine yaklaşım farklılıkları ve gündemlerindeki sorunlara bölgesel çözüm arayışları gibi nedenlerden dolayı, katılımcıların sayısı ve daha etkin iş birliğinin sağlanması için bazı farklı devletler arası oluşumlara gidilmiştir. Söz konusu oluşumlar:
| Ülke[3] | Anlaşma/protokol onayı | Sözleşme onayı | Notlar |
|---|---|---|---|
 Azerbaycan | 24 Aralık 1993 | 24 Eylül 1993 | |
 Belarus | 10 Aralık 1991 | 18 Ocak 1994 | Kurucu Devlet |
 Ermenistan | 18 Şubat 1992 | 16 Mart 1994 | Kurucu Devlet |
 Kazakistan | 23 Aralık 1991 | 20 Nisan 1994 | Kurucu Devlet |
 Kırgızistan | 6 Mart 1992 | 12 Nisan 1994 | Kurucu Devlet |
 Moldova | 8 Nisan 1994 | 15 Nisan 1994 | |
 Özbekistan | 4 Ocak 1992 | 9 Şubat 1994 | Kurucu Devlet |
 Rusya | 12 Aralık 1991 | 20 Temmuz 1993 | Kurucu Devlet |
 Tacikistan | 26 Haziran 1993 | 4 Ağustos 1993 |
| Ülke | Anlaşma/protokol onayı | Sözleşme onayı | Notlar |
|---|---|---|---|
 Türkmenistan | 26 Aralık 1991 | Onaylamadı | Kurucu Devlet. 2005 yılından beri ortak üye. |
| İsim | Ülke | Dönem |
|---|---|---|
| Ivan Korotçenya | Belarus |
26 Aralık 1991 – 29 Nisan 1998 |
| Boris Berezovski | Rusya |
29 Nisan 1998 – 4 Mart 1999 |
| Ivan Korotçenya | Belarus |
4 Mart – 2 Nisan 1999 |
| Yuri Yarov | Rusya |
2 Nisan 1999 – 14 Haziran 2004 |
| Vladimir Rushailo | Rusya |
14 Haziran 2004 – 5 Ekim 2007 |
| Sergey Lebedev | Rusya |
5 Ekim 2007 – Görevde |
| Ülke | Nüfus (2015) | GSYH 2007 (USD) | GSYH 2012 (USD) | GSYH büyümesi (2012) | Kişi başına GSYİH (2007) | Kişi başına GSYİH (2012) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Belarus | 9.475.100 | 45.275.738.770 | 58.215.100.000 | %4,3 | 4.656 | 6.710 |
| Kazakistan | 17.417.447 | 104.849.915.344 | 196.642.000.000 | %5,2 | 6.805 | 11.700 |
| Kırgızistan | 5.776.500 | 3.802.570.572 | 6.197.000.000 | %0,8 | 711 | 1.100 |
| Rusya | 146.270.033 | 1.294.381.844.081 | 2.022.000.000.000 | %3,4 | 9.119 | 14.240 |
| Tacikistan | 8.610.000 | 2.265.340.888 | 7.263.000.000 | %2,1 | 337 | 900 |
| Özbekistan | 31.025.500 | 22.355.214.805 | 51.622.000.000 | %4,1 | 831 | 1.800 |
| Azerbaycan | 9.356.100 | 33.049.426.816 | 71.043.000.000 | %3,8 | 3.829 | 7.500 |
| Gürcistan | 4.490.000 | 10.172.920.422 | 15.803.000.000 | %5,0 | 2.334 | 3.400 |
| Moldova | 3.558.200 | 4.401.137.824 | 7.589.000.000 | %4,4 | 1.200 | 2.100 |
| Ukrayna | 42.818.000 | 142.719.009.901 | 175.174.000.000 | %0,2 | 3.083 | 3.870 |
| Ermenistan | 3.022.000 | 9.204.496.419 | 10.551.000.000 | %2,1 | 2.996 | 3.500 |
| Türkmenistan | 5.084.000 | 7.940.143.236 | 33.466.000.000 | %6,9 | 1.595 | 6.100 |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
