Ayşe Şekibe İnsel

Ayşe Şekibe İnsel (Akkavuk)^{[not 1]} (1886, İstanbul – 29 Mart 1970), Türk siyasetçidir.

Ayşe Şekibe İnsel
Doğum	1886 İstanbul
Ölüm	29 Mart 1970 (83-84 yaşlarında)
Defin yeri	Sahrayıcedid Mezarlığı
Milliyet	Türk
Meslek	Siyasetçi

Ayşe Şekibe İnsel'in Sahrayıcedid Mezarlığı'nda bulunan mezarı (Mart 2022).

Türkiye Büyük Millet Meclisine giren ilk kadın milletvekillerindendir.^[2] 1935 genel seçimlerinde V. dönem Bursa milletvekili olarak seçilmiştir.

Yaşamı

1886'da İstanbul'da doğdu. II. Abdülhamit devrinde İnegöl'ün İsaören köyüne yerleşmiş bir aileye mensuptur.^[3] Babası 19. yüzyıl Osmanlı devlet adamlarından Baruthane Nazırı Necip Mehmet Paşa'nın torunu Doktor Şekip (veya Hüseyin) Bey,^{[not 2]} annesi İstanbul Alman Lisesi mezunu bir hanım olan Fatma Şefika Hanım'dır.^[4]

Gençlik dönemini İstanbul'da geçirdi. Kız Sanayi Mektebi'nin orta kısmını ve Almanca Mektebini bitirdi.

1905 yılında Mehmet Kemalettin Bey ile evlendi.^[5] Yusuf Cemil adında bir oğulları oldu. Oğlunun eğitimi için bir süre Almanya'da yaşadı.^[2] 1932 yılında eşini kaybetti. Eşinin ölümünden sonra ailesinin İsaören köyündeki çiftliğini yönetti.^[1]

Türkiye'de kadınların oy kullandıkları ilk genel seçim olan 1935 genel seçimlerinde Bursa milletvekilliği için aday oldu. Adaylık için kendisinin mi müracaat ettiği, Halk Fırkası'ndan mı teklif geldiği konusunda bilgi bulunmamaktadır.^[1] Seçimde 1051 oy aldı ve V. dönem Bursa milletvekili olarak meclise girdi.^[2] Bu mecliste yer alan 18 kadın milletvekilinden birisi idi. 8 Şubat 1935‘te mazbatasını alan Şekibe Hanım, 1 Mart 1935‘te yemin ederek Meclis toplantılarına katılmaya başladı. Mazbatası 7 Mart 1935‘te TBMM genel kurulunda onaylandı.^[2] Meclis‘te Ziraat Encümeni‘nde görev yaptı.^[1]

Milletvekilliği dönemi bittikten sonra siyaseti bıraktı; İnegöl'de çiftçilikle uğraştı.^[4] 29 Mart 1970'te öldü.

Notlar

1. Eşinin ve çocuklarının soyadı Akkavuk'tur; ancak babasının soyadı olan "İnsel" soyadını kullanmıştır. Bazı kaynaklarda "Akkavuk" soyadı ile anılır.^[1]
2. Kaynaklarda babasının adı "Şekip Bey" olarak geçer, 2016 yılında yapılan araştırmada İsaören köylüleri babasının adının "Hüseyin" olduğu ifade etmiştir.^[1]

Kaynakça

1. Sarısaman, Sadık (Ekim 2016). Yavaş, Doğan; Sevim, Sezai (Ed.). "Uluslararası İnegöl Tarihi ve Kültürü Sempozyumu Ekim 2016 Bildiri Kitabı Cilt 2". 18 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
2. Duroğlu, Sibel (2007). "Türkiye'de İlk Kadın Milletvekilleri" (PDF). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi). ss. 77-79. 7 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Mart 2016.
3. "Şekibe İnsel (Akkavuk)". İnegöl Belediyesi web sitesi. 29 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
4. Özdemir, Şifa Nezaket. "Bursa'nın Hanım Vekilleri". 29 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
5. Şahin, Cemile (2010). "Türk parlamentosundaki kadın milletvekilleri (1935-2007)". Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü doktora tezi. 29 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.