![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/tr/thumb/8/81/MBKT%25C3%25BCrke%25C5%259F.jpg/640px-MBKT%25C3%25BCrke%25C5%259F.jpg&w=640&q=50)
Alparslan Türkeş
Türk asker ve siyasetçi (1917–1997) / From Wikipedia, the free encyclopedia
Alparslan Türkeş (doğum adı: Ali Arslan; 25 Kasım 1917, Lefkoşa - 4 Nisan 1997, Ankara), Türk asker ve siyasetçi. Muvazzaf askerken 27 Mayıs Darbesi'nde aktif rol alan Türkeş, askerlik görevi sonrası başbakan yardımcısı, Milliyetçi Hareket Partisinin kurucusu ve ilk genel başkanı olarak görev yapmıştır. MHP Genel Başkanlığı görevini 1969-1981/1993-1997 yılları arasında sürdürmüştür. Mart 1975-Haziran 1977 ve Temmuz 1977-Ocak 1978 tarihleri arasında Süleyman Demirel tarafından kurulan hükûmetlerde başbakan yardımcısı olarak yer almıştır. 1965, 1969, 1973, 1977 ve 1991 Türkiye genel seçimlerinde milletvekili olarak Meclise girmiştir.
Alparslan Türkeş P.1938-348 | |
---|---|
![]() | |
1991 yılında Türkeş | |
19 ve 21. Türkiye Başbakan Yardımcısı | |
Görev süresi 31 Mart 1975 - 21 Haziran 1977 | |
Cumhurbaşkanı | Fahri Korutürk |
Başbakan | Süleyman Demirel |
Yerine geldiği | Zeyyat Baykara |
Yerine gelen | Orhan Ferruh Eyüpoğlu Turan Güneş |
Görev süresi 21 Temmuz 1977 - 5 Ocak 1978 | |
Cumhurbaşkanı | Fahri Korutürk |
Başbakan | Süleyman Demirel |
Yerine geldiği | Orhan Ferruh Eyüpoğlu Turan Güneş |
Yerine gelen | Orhan Ferruh Eyüpoğlu Turhan Feyzioğlu Mehmet Faruk Sükan |
Türkiye Büyük Millet Meclisi 13, 14, 15, 16 ve 19. Dönem Milletvekili | |
Görev süresi 10 Ekim 1965 - 12 Eylül 1980 | |
Seçim bölgesi | 1965 - Ankara 1969 - Adana 1973 - Adana 1977 - Adana |
Görev süresi 20 Ekim 1991 - 24 Aralık 1995 | |
Seçim bölgesi | 1991 - Yozgat |
Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı | |
Görev süresi 24 Ocak 1993 - 4 Nisan 1997 | |
Yerine geldiği | Makam tekrar oluşturuldu |
Yerine gelen | Devlet Bahçeli |
Milliyetçi Çalışma Partisi Genel Başkanı | |
Görev süresi 4 Ekim 1987 - 24 Ocak 1993 | |
Yerine geldiği | Ali Koç |
Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
Milliyetçi Hareket Partisi Kurucu Genel Başkanı | |
Görev süresi 9 Şubat 1969 - 16 Ekim 1981 | |
Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi Genel Başkanı | |
Görev süresi 31 Temmuz 1965 - 9 Şubat 1969 | |
Yerine geldiği | Ahmet Oğuz |
Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | Ali Arslan 25 Kasım 1917(1917-11-25) Lefkoşa, Britanya Kıbrısı |
Ölüm | 4 Nisan 1997 (79 yaşında) Ankara, Türkiye |
Defin yeri | Alparslan Türkeş Kabri, Alparslan Türkeş Parkı, Ankara 39°55′54″K 32°49′5″D |
Vatandaşlığı | Türkiye |
Milliyeti | Türk |
Partisi | Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi (1965-1969) Milliyetçi Hareket Partisi (1969-1981) Siyasi yasaklı dönemi (1981-1987) Milliyetçi Çalışma Partisi (1987-1991) Refah Partisi (1991) (liste) Milliyetçi Çalışma Partisi (1991-1993) Milliyetçi Hareket Partisi (1993-1997) |
Evlilik(ler) | Muzaffer Türkeş (e. 1940; ö. 1974) Seval Türkeş (e. 1976; ö. 1997) |
Akraba(lar) | Dervişe Koçoğlu (Kız Kardeşi)[1] |
Çocuk(lar) | Tuğrul Türkeş Kutalmış Türkeş[2] Ayyüce Türkeş Ayzıt Türkeş Umay Günay Sevenbige Çağrı Türkeş Selcen Homriş |
Bitirdiği okul | Kara Harp Okulu |
Mesleği | Asker, siyasetçi |
Dini | İslam |
İmzası | ![]() |
Askerî hizmeti | |
Takma adı | Başbuğ |
Bağlılığı | ![]() |
Branşı | ![]() |
Hizmet yılları | 1938-1963 |
Rütbesi | ![]() |
Birimi | 58. Piyade Alayı 5. Bölük, NATO Daimi Komitesi Türk Temsil Heyeti, Kara Kuvvetleri NATO Şube Müdürü, Başbakanlık Müsteşarı, TC Yeni Delhi Büyükelçilik Müşaviri |
Türkeş, milliyetçi çevreleri bir araya getirmek için 1963 yılında Türkiye Huzur ve Yükseliş Derneğini kurmuştur. 1965'te Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisine (CKMP) katılarak fiilen siyasi hayata atılmış ve aynı yıl partinin genel başkanı olmuştur. İlk defa 1965 Türkiye genel seçimlerinde CKMP'nin Ankara milletvekili olarak Meclise girmiştir. 1966 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminde cumhurbaşkanı adayı olmuştur fakat seçilememiştir. 1975'ten sonra Milliyetçi Cephe adı verilen koalisyon hükûmetlerinde başbakan yardımcılığı görevinde bulunmuştur.
12 Eylül Darbesi'nden sonra 1985 yılına kadar 4,5 yıl tutuklu kalmıştır. 1987 Türkiye anayasa değişikliği referandumu'nda siyasal yasağı kalkmıştır. Aynı yıl Milliyetçi Çalışma Partisine girmiştir ve yapılan kongrede genel başkan seçilmiştir ve partisi 1991 Türkiye genel seçimlerinde Refah Partisi ve Islahatçı Demokrasi Partisi ile seçim ittifakı yapmıştır. 1992 yılında 12 Eylül Darbesi ile kapatılmış olan partilerin eski adlarını alması hakkında Siyasi Partiler Kanunu'nda yapılan değişiklikle MÇP'nin ismi de 1993 yılında MHP olarak değiştirilmiştir. 1995 Türkiye genel seçimlerinde parlamento dışı kalan Türkeş, 4 Nisan 1997 tarihinde ölmüştür.