Loading AI tools
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Alfred Weber (Almanca: [ˈveːbɐ]; d. 30 Temmuz 1868 – ö. 2 Mayıs 1958), çalışmaları modern ekonomik coğrafyanın gelişiminde etkili olan bir Alman ekonomist, coğrafyacı, sosyolog ve kültür teorisyenidir.
Alfred Weber | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 30 Temmuz 1868 Erfurt, Saksonya Eyaleti, Prusya Krallığı |
| Ölüm | 2 Mayıs 1958 (89 yaşında) Heidelberg, Baden-Württemberg, Batı Almanya |
Tanınmış sosyolog Max Weber'in küçük kardeşi olan Alfred Weber, Erfurt'ta doğdu ve Charlottenburg'da büyüdü. 1907'den 1933'e kadar Heidelberg Üniversitesi'nde profesör olarak görev yaptı. Kariyerine avukat olarak başladı, sosyolog ve kültürel filozof olarak devam etti.[1]
Weber, tarihsel analizin kullanılmasına ilave olarak teori ve nedensel modellerin ekonomi alanına yeniden dahil edilmesini destekledi. Bu alandaki başarıları, endüstriyel yerleşimin ilk modelleri üzerinde çalışmayı içerir. Sosyolojinin ayrı bir bilim dalı haline geldiği bir dönemde yaşamıştır.
'Endüstriyel Konum' konusundaki teorisi, zamanında kesinlikle ekonomik olmasına rağmen, günümüzde coğrafya alanında, genellikle de ekonomik coğrafyanın alt alanında teorik bir kavram olarak incelenmektedir.[1]
Weber, "tarih felsefesi" geleneklerine bağlılığını sürdürdü. Medeniyetin (entelektüel ve teknolojik), sosyal süreçlerin (organizasyonlar) ve kültürün (sanat, din ve felsefe) bir birleşimi olarak Batı medeniyetindeki sosyal değişimi analiz etmek için teorilere katkılarda bulundu.
Göreceli olarak tanınmayan Wilhelm Launhardt tarafından geliştirilen çalışmaya büyük ölçüde dayanan Alfred Weber, endüstrinin yerel modelini makro ölçekte açıklamaya ve tahmin etmeye çalışan bir en düşük maliyetli endüstriyel yerleşim teorisi formüle etti. Teori, firmaların nakliye ve işçilik için minimum maliyetli bir yer aradıklarını vurgular.
Nakliye ve işçilik maliyetlerini en aza indiren bir endüstri bulma noktası, üç faktörün analizini gerektirir:
Optimum nakliye noktası, ara ürünlerin (hammaddeler veya RM 'Raw Materials') ağırlıklarının bitmiş ürüne veya FP 'Finished Product' oranı olan malzeme indeksine (MI 'material index') olan mesafenin maliyetlerine dayanır.
a) RM, FP'den fazladır; MI>1[1]
b) RM, FP'ye eşittir; MI=1[1]
c) RM, FP'den küçüktür; MI<1[1]
Bir senaryoda (a), nihai ürünün ağırlığı, ürünü yapmaya giden ham maddenin ağırlığından daha azdır - kilo verme endüstrisi. Örneğin, bakır endüstrisinde, ham maddeleri pazara taşımak ve orada işlemek çok pahalı olacağından, işleme ham maddelere yakın bir yerde gerçekleşir. (Madenciliğin yanı sıra, diğer birincil faaliyetler (veya kazma/çıkarma endüstrileri) malzeme odaklı olarak kabul edilir: kereste fabrikaları, mobilya imalatı, çoğu tarımsal faaliyet, vb. gibi. Genellikle kırsal alanlarda bulunan bu işletmeler, yerel nüfusun çoğunu istihdam edebilir. Ayrılırken ise yerel bölge ekonomik temelini kaybeder.)
Diğer durumlarda nihai ürün, nakliye gerektiren ham maddeler kadar ağırdır (yani, Malzeme Endeksi 1'e eşittir). Genellikle bu, su gibi her yerde bulunan bazı ham maddelerin ürüne dahil edilmesi durumudur. Buna kilo alma endüstrisi denir. Bu tür bir endüstri, bir pazarın veya bir hammadde kaynağının yakınında birikebilir ve sonuç olarak ayaksız bir endüstri olarak adlandırılabilir. Pamuk endüstrisi, kilo aldıran hammaddelerin öne çıkan bir örneğidir.
Ağır kimya endüstrisi de dahil olmak üzere üçüncü bir endüstri grubunda, ham maddelerin ağırlığı bitmiş ürünün ağırlığından daha azdır. Bu endüstriler her zaman pazarın yakınında büyür.
Weber'in optimum ulaşım noktası, Fermat noktası probleminin bir genellemesidir. En basit haliyle Fermat problemi, bir D noktasının A, B ve C noktalarına göre, D ile diğer üç noktanın her biri arasındaki mesafelerin toplamını en aza indirilecek şekilde yerleştirilmesinden oluşur. Weber üçgeni problemine gelince, bir D noktasının A, B ve C noktalarına göre, D ile diğer üç noktanın her biri arasındaki ulaşım maliyetlerinin toplamı en aza indirilecek şekilde yerleştirilmesinden oluşur. 1971'de Luc-Normand Tellier,[2] Fermat ve Weber üçgen problemlerinin ilk doğrudan (iteratif olmayan) sayısal çözümünü buldu. Von Thünen'in 1818 yılına dayanan katkılarından çok önce, Fermat nokta problemi alan ekonomisinin başlangıcı olarak görülebilir. 1640'tan önce ünlü Fransız matematikçi Pierre de Fermat tarafından formüle edildi. Fermat üçgen probleminin bir genellemesi olan Weber üçgen problemine gelince, ilk olarak 1750'de Thomas Simpson tarafından formüle edildi ve 1909'da Alfred Weber tarafından popüler hale getirildi.
1985 yılında, Économie space:rationalité économique de l'espace habité adlı bir kitapta Tellier,[3] hem Fermat hem de Weber problemlerinin bir genellemesini oluşturan "çekim-itme problemi" adı verilen yepyeni bir problem formüle etti. En basit versiyonunda, çekim-itme problemi, bir D noktasının A1, A2 ve R noktalarına göre, A1 ve A2 noktaları tarafından uygulanan çekici kuvvetler ve R noktası tarafından uygulanan itme kuvveti birbirini yok edecek şekilde yerleştirilmesinden oluşur. Aynı kitapta Tellier bu sorunu ilk kez üçgen durumunda çözmüş ve mekansal iktisat teorisini, özellikle arazi rantı teorisini, çekim-itme kuvvetinden kaynaklanan çekici ve itici kuvvet kavramları ışığında yeniden yorumlamıştır. Bu problem daha sonra Chen, Hansen, Jaumard ve Tuy (1992)[4] ile Jalal ve Krarup (2003) gibi matematikçiler tarafından daha fazla analiz edildi.[5] Çekim-itme sorunu, Ottaviano ve Thisse (2005)[6] tarafından 1990'larda geliştirilen ve Paul Krugman'a 2008'de İktisadi Bilimler alanında Nobel Ekonomi Ödülü kazandıran Yeni Ekonomik Coğrafya'nın başlangıcı olarak görülüyor.
Aglomerasyon, mekansal kümelenme olgusu veya nispeten küçük bir alanda firmaların yoğunlaşmasıdır. Kümelenme ve bağlantılar, bireysel firmaların hem iç hem de dış ekonomilerden yararlanmalarına izin verir. Daha büyük firmalar tarafından yalnızca ara sıra kullanılan yardımcı endüstriler, özel makineler veya hizmetler, yalnızca maliyetleri düşürmek için değil, aynı zamanda daha büyük nüfusa hizmet etmek için yığılma alanlarına yerleştirilme eğilimindedir.
Deglomerasyon, endüstrilerin aşırı yoğunlaşmasından kaynaklanan olumsuz ekonomiler nedeniyle şirketlerin ve hizmetlerin ayrılmasıyla meydana gelir. Sanayi faaliyetlerinin ölçeğini artırarak ekonomi elde edebilen firmalar, yığılmadan yararlanır. Bununla birlikte, optimal bir büyüklüğe ulaştıktan sonra, yerel tesisler aşırı vergilendirilebilir, bu da ilk avantajların dengelenmesine ve birincil maliyette artışa yol açar. Daha sonra topaklaşma kuvvetinin yerini, sonunda dağılmayı teşvik eden diğer kuvvetler alabilir.
Benzer şekilde, sanayi faaliyeti de ikincil bir ekonomik faaliyet olarak kabul edilir ve imalat olarak da ele alınır. Endüstriyel faaliyet, aşağıdaki faaliyetleri içerecek şekilde daha da bölünebilir: işleme, ara parçaların oluşturulması, nihai montaj. Bugün çok uluslu şirketlerde, yukarıda listelenen üç faaliyet daha kalkınmış ülkelerin (MDC) dışında da gerçekleşebilir.
Weber'in teorisi, mevcut hareketin nedenlerinden bazılarını açıklayabilir, ancak böyle bir tartışma Weber'in kendisinden gelmemiştir. Weber, endüstriyel faaliyeti üretmenin en ucuz yolu olarak gördü. En az maliyetli konum, o halde, bugün perakendecilerin büyük pazar payları elde etmeye çalışmasına çok benzer şekilde, ürünü tüketiciye en az maliyetle pazarlamak anlamına gelir. Ekonomik olarak kar elde etmenin bir yolu olarak açıklanır; tüketici pazarı için en ucuz ürünü yaratmak, daha fazla satış hacmine ve dolayısıyla daha fazla kâra yol açar. Bu nedenle, en ucuz girdileri veya en büyük pazarları bulmak için zaman ayırmayan şirketler başarılı olamaz çünkü ürünlerinin üretimi daha maliyetli mal olur ve tüketiciye de daha pahalıya mal olur.
Teorisinin beş varsayımı vardır. İlk varsayımı, izotropik düz varsayımı olarak bilinir. Bu, modelin tek tip bir topoğrafya, iklim, teknoloji ve ekonomik sisteme sahip tek bir ülkede çalıştığı anlamına gelir. İkinci varsayımı, bir seferde yalnızca bir bitmiş ürünün dikkate alınması ve ürünün tek bir pazara sevk edilmesidir. Üçüncü varsayım, hammaddelerin belirli yerlerde sabitlendiği ve pazarın da bilinen bir sabit yer olduğudur. Dördüncü varsayım, emeğin coğrafi olarak sabit olduğu, ancak seçilen herhangi bir üretim yerinde sınırsız miktarda mevcut olduğudur. Son varsayım, nakliye maliyetlerinin, öğenin ağırlığının ve sevk edilen mesafenin doğrudan bir fonksiyonu olduğudur.
Teorisinin kullanımıyla, konumsal üçgeni yarattı. Üçgeni, bir pazar ve iki malzeme kaynağı ile kullanılır. Bu, saf malzemeleri kullanan imalatın, işleme yerini asla malzeme sahasına bağlamayacağını gösterdi. Ayrıca, yüksek ağırlık kaybı sağlayan malzemeler kullanan endüstriler, pazarın aksine malzeme kaynağına doğru çekilme eğiliminde olacaktır. Ayrıca, birçok endüstri, pazar ve malzeme arasında bir ara konum seçecektir. Son genellemenin yanlış olduğu kabul edilir çünkü nihai maliyetleri asla hesaba katmaz ve bu nedenle ara konumlara yönelik önyargılı kabul edilir.
Firmaların yerini daha fazla araştırmak için Weber iki kavram da yarattı. İlki, herhangi bir ürün veya malzeme için eşit nakliye maliyeti çizgisi olan bir izotimdir. İkincisi, toplam nakliye maliyetlerinin bir satırı olan izodapandır . İzodapan, bir konumdaki tüm izotimlerin eklenmesiyle bulunur. İzodapanların kullanılmasının nedeni emek bileşenini sistematik olarak Weber'in konum teorisine dahil etmektir.
Weber çok eleştiri aldı. Weber'in, en önemli etkiye sahip yerel bir faktör olarak kabul edilen pazar talebindeki coğrafi değişimi etkili ve gerçekçi bir şekilde hesaba katmadığı söylenmiştir. Ayrıca ulaşıma yaklaşımı, bu maliyetlerin mesafe ve ağırlıkla orantılı olmadığını ve ara konumların ek terminal ücretleri gerektirdiğini kabul etmemiştir. Emek, her yerde her zaman sınırsız miktarda mevcut değildir ve genellikle göç yoluyla oldukça hareketlidir. Ayrıca çoğu üretim tesisi, çok sayıda malzeme girdisi elde eder ve çok çeşitli pazarlar için geniş bir ürün yelpazesi üretir, bu nedenle teorisi kolayca uygulanamaz. Dahası, yığılmanın etkisini hafife almıştı.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
