Ahmet Ali Çelikten

Ahmet Ali Çelikten^[1][2][3] Arap Ahmet Ali ve İzmirli Ahmet Ali adlarıyla da bilinen (1883-1969), Afrika kökenli Türk pilot. Havacılık tarihindeki ilk siyahi pilotlardan biridir ve ilk erkek siyahi askeri pilottur.^[4] Çelikten, Eugene Bullard, William Robinson Clarke, Pierre Réjon ve Domenico Mondelli ile birlikte I. Dünya Savaşı'na katılmış bilinen beş siyahi pilottan biridir. Büyükannesi Osmanlı'ya Bornu'dan (günümüzdeki adıyla Nijerya) geldi.^[5]

Ahmet Ali Çelikten
Doğum	1883 İzmir, Aydın Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	24 Haziran 1969 (86 yaşında)
Bağlılığı	Osmanlı (1908-1920)  Türkiye (1920-1949)
Branşı	Osmanlı donanması[1]  Osmanlı tayyare bölükleri  Türk Deniz Kuvvetleri  Türk Hava Kuvvetleri
Hizmet yılları	1908-1949
Rütbesi	Binbaşı
Çatışma/savaşları	I. Dünya Savaşı Türk Kurtuluş Savaşı
Ödülleri	İstiklal Madalyası
Sonraki işi	Kayseri Tayyare Fabrika Genel Müdürlüğü'nde askeri muamele memuru

Hayatı

Ahmet, 1883 yılında Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı Aydın Vilayeti'nin İzmir Sancağı'nda doğdu.^[6] Annesi Zenciye Emine Hanım ve babası Ali Bey, Afrika kökenli Türk'tüler.^[7] Küçük yaşta babasını kaybeden Ahmet,^[8] savaş gemisi kaptanı olmayı istedi ve 1904 yılında Haddehâne Mektebi'ne girdi. 1908'de, üsteğmen olarak (Mülâzım-ı evvel) mezun oldu. Daha sonra 25 Haziran 1914'te Yeşilköy'de kurulan Deniz Tayyare Mektebi'ne gitti ve orada Osmanlı Deniz Kuvvetleri'nin bir üyesi oldu.

I. Dünya Savaşı sırasında Preveze'den göçmen olarak gelen Hatice Hanım ile (1897–1991) evlendi. Kasım 1916'da işine başladığında tarihteki ilk siyah pilot unvanını aldı. 18 Aralık 1917'de Yüzbaşı Ahmet Ali, Berlin'e okulunu tamamlaması için gönderildi.^[3]

I. Dünya Savaşı'ndan sonra Ahmet Ali Kurtuluş Savaşı'nda Anadolu Hareketi'ni destekledi. Gönüllü olarak Konya Askeri Hava Üssü'nde pilotluk yaptı.^[3]

Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan sonra pilotluğa İzmir'de devam etti. 1928 yılında Hava Müşteşarlığı'na atandı.^[3] 1949 yılında ordudan emekli oldu.

1969 yılında öldü.

Kaynakça

1. "Türk Deniz Havacılık Tarihi" 5 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Türk Deniz Kuvvetleri'nin Deniz Hava Üs Komutanlığı resmi sitesi.
2. Ajun Kurter, Türk Hava Kuvvetleri Tarihi, Cilt 5, Hava Kuvvetleri Komutanlığı, 2009, p. 299. 26 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
3. Dünyanın ilk siyahi pilotu: ARAP AHMET -4 "Pilotlarla Dolu Bir Aile" 12 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Posta, 20 Mart, 2011.
4. Mark Johnson (2014). Caribbean Volunteers at War: The Forgotten Story of the RAF's 'Tuskegee Airmen'. Pen and Sword. s. 42. ISBN 978-1-4738-3487-3. 6 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2021.
5. "Arşivlenmiş kopya". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2015.
6. "Arşivlenmiş kopya". 12 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2015.
7. "Arşivlenmiş kopya". 12 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2015.
8. "Dr. Halim Gençoğlu | Dünyanın ilk siyahi savaş pilotu: Nijeryalı Ahmet Ali Bey (Çelikten) 1883 - 1969". Independent Türkçe. 4 Mayıs 2019. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2021.

Dış bağlantılar

• Wikimedia Commons'ta Ahmet Ali Çelikten ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur