1934 Almanya devlet başkanlığı referandumu

Almanya'da 19 Ağustos 1934'te, Şansölyelik ve Cumhurbaşkanlığı makamlarının birleştirilmesi hakkında^[1] Cumhurbaşkanı Paul von Hindenburg'un ölümünden on yedi gün sonra düzenlenen referandum. Nazi Partisi referandum ile, Adolf Hitler'in tüm siyasi güçleri tek elde toplamasını amaçladı. Referandum seçmenlere dönük yaygın bir baskı atmosferinde gerçekleşti ve çıkan "evet" sonucu Hitler tarafından Almanya'nın de facto Devlet Başkanı olarak gerçekleştireceği işlemlere dayanak olarak kullanıldı. Gerçekte Hitler, referanduma konu makamları ve yetkileri referandumdan önce halihazırda (ve yasa dışı olarak) elinde toplamıştı ve referandumu bu durumu meşrulaştırmak için kullanarak, Führer und Reichskanzler (Führer ve Şansölye) unvanını aldı.

1934 Almanya devlet başkanlığı referandumu

19 Ağustos 1934
Cumhurbaşkanlığı makamı, Şansölyelik makamı ile birleştirilmiştir. Cumhurbaşkanı'nın tüm yetkileri ile Şansölye'nin yetkileri Führer ve Şansölye Adolf Hitler'de toplanmıştır. Vekilini kendisi atayacaktır. Alman erkeği ve Alman kadını, bu yasa ile öngörülen bu düzenlemeyi onaylıyor mu?
Sonuçlar
Seçim Oy  % Evet 38.394.848 %&0000000000000089.93000089,93 Hayır 4.300.370  %&0000000000000010.07000010,07 Geçerli oy 42.695.218  %&0000000000000097.99000097,99 Geçersiz veya boş oy 873.668  %&0000000000000002.0100002,01 Toplam oy 43.568.886 %100,00 Kayıtlı seçmen/katılım 45.552.059  %&0000000000000095.65000095,65

Arka plan

Adolf Hitler 23 Mart 1933'te Kroll Opera Binası'nda konuşma yapıyor.

Hitler daha Nisan 1934'te Hindenburg'un yıl sonuna kadar öleceğini biliyordu. Bu sürecin çoğunu silahlı kuvvetlerin kendisini Hindenburg'un halefi olarak desteklemesi için çalışarak geçirdi.^[2] Hitler, Yetki Kanunu'nun kabul edilmesi ve 1933'te Naziler dışındaki partilerin yasaklanmasıyla, Hindenburg'un Hitler'i görevden alma hakkı sayesinde gücü üzerindeki tek kontrol olduğunun farkındaydı. Bu gerçek 1934 yılının başlarında ortaya çıkmıştı. Nazi aşırılıklarının tırmanmasının ardından Hindenburg, Hitler'in gerginliği sona erdirmek için derhal adım atmaması halinde sıkıyönetim ilan etmekle tehdit etti.^[3] Hitler buna Uzun Bıçaklar Gecesi emrini vererek karşılık verdi, Bu olayda, başta Ernst Röhm olmak üzere birçok SA lideri, Hitler'in diğer eski rakipleriyle birlikte öldürüldü.^[4]

Hindenburg'un ölümünün yaklaştığı 1 Ağustos'ta Hitler, kabineye Almanya Cumhurbaşkanı (devlet başkanı) ve Almanya Şansölyesi (hükûmet başkanı) makamlarını Lider ve Şansölye (Führer und Reichskanzler) unvanı altında birleştiren "Reich'ın En Yüksek Devlet Makamına İlişkin Kanun"u kabul ettirdi.^[5] Hindenburg ertesi gün öldü ve iki saat sonra Hitler, yeni yasa uyarınca cumhurbaşkanının yetkilerini üstlendiğini duyuran bir kararname yayınladı.^[2] Başkanlığın Hindenburg ile o kadar özdeşleştiğini ve bu unvanın bir daha kullanılmaması gerektiğini savundu.^[4]

Hindenburg'un 2 Ağustos'taki ölümünün hemen ardından, Savunma Bakanı ve Başkomutan Werner von Blomberg tüm Reichswehr (silahlı kuvvetler) mensuplarına Führer yemini etmelerini emretti.^[6]

Hindenburg Mayıs ayında vasiyetini yazdırırken, Hitler'in Hohenzollern monarşisini yeniden kurmasını "son arzusu" olarak eklemişti. Oğlu Oskar von Hindenburg vasiyeti Şansölye Yardımcısı Franz von Papen'e iletti, o da 14 Ağustos'ta Hitler'e verdi. Ertesi gün, 15 Ağustos'ta Hitler, Hindenburg'un "son arzusunu" belirtmeksizin vasiyetnameyi yayınlattı.^[6]

Referandum

Referandumda onaya sunulan soru şöyledir:

Cumhurbaşkanlığı makamı, Şansölyelik makamı ile birleştirilmiştir. Cumhurbaşkanı'nın tüm yetkileri ile Şansölyeliğin yetkileri Führer ve Şansölye Adolf Hitler'de toplanmıştır. Vekilini kendisi atayacaktır.

Alman erkeği ve Alman kadını, bu yasa ile öngörülen bu düzenlemeyi onaylıyor mu?

^[7]

"Ja dem Führer" ("Lidere Evet"), 1934 referandumu için, Fürth'te bir okulun dışında bir Nazi sloganı pankartı

Hükûmet geniş bir "evet" oyu ile sonuçlanması için referandumda yaygın bir sindirme ve seçim hilesine başvurdu. Buna, Sturmabteilung üyelerini oy kullanma merkezlerine yerleştirmek ve kulüpleri ve toplulukları Sturmabteilung askerlerinin eşliğinde oy kullanma merkezlerine getirerek ve açık oy vermeye zorlamak da dahildi. Bazı yerlerde oy kullanma kabinleri kaldırıldı veya "yalnızca hainler buraya giriyor" yazan afişler gizli oy kullanılmasını önlemek için girişlerine asıldı. Buna ek olarak, birçok oy pusulası "evet" oyuyla önceden işaretlenmiş, geçersiz oy pusulaları sıklıkla "evet" oyu olarak sayılmış ve pek çok "hayır" oyu referandum sorusunun lehine kaydedilmiştir.^[8]

Öte yandan Naziler; Yahudilerin, Polonyalıların ve diğer etnik azınlıkların yoğun olarak bulunduğu bölgelerde olumsuz ya da geçersiz oyların atılmasını ya da toplanmasını önlemek için çok az çaba gösterdi. Kasım 1933'te olduğu gibi, Nazi liderliği bu alanlarda beklenen olumsuz sonuçların Reich'a olan ihanetin belgesi olarak yararlı olacağını düşünüyordu. Bu, Yahudilerin ve diğer azınlıkların, ertesi yıl Nürnberg Yasaları'nın yürürlüğe girmesiyle birlikte vatandaşlık haklarının elinden alınmasından önce oy kullanmalarına izin verilen son ulusal oylamaydı.

Sonuç

Alman Meclisi'nin kabul ederek referanduma sunduğu "1 Ağustos Alman Reich Devlet Başkanı Kanunu"

Cumhurbaşkanlığı ve Şansölyelik makamlarının birleştirmesine verilen destek, resmi rakamların %96'sının lehte oy kullandığını gösteren Doğu Prusya'da büyüktü.^[9] Kentsel alanlardaysa destek en düşüktü. Hamburg ise, %80'in hemen altıyla (% 20.4 hayır oranı) değişikliğe desteğin en zayıf olduğu yer oldu. Aachen'da %18.6 hayır oyu çıktı. Berlin genelinde %18.5 ve her bölgesinde en az %10 oranında hayır oyu çıkmıştı. Eski komünist kalesi olan Wedding bölgesinde hayır oranı %19.7 idi. Seçmen üzerindeki baskının kapsamı "evet" oyunun boyutunu etkiledi. Genel destek 12 Kasım 1933'te yapılan referandumdan düşüktü. 1933 referandumunun toplam seçmenlerin %89,9'undan destek aldığı yerlerde 1934 referandumunun desteği yalnızca %84,3'tü. Bununla birlikte, bölgesel farklılık 1933'te yapılan referandumdakiyle aynıydı.

Nazi yönetimi referandum sonuçlarından dolayı hayal kırıklığına uğradı.^[10] Örneğin, Joseph Goebbels günlüğüne 22 Ağustos tarihinde referandumdan bahsederken şunları yazacaktı: "İlk sonuçlar: çok kötü. Sonradan yükseldi. Nihayet Führer için 38 milyon oy. Daha fazlasını ummuştum."^[11] Bununla birlikte, tarihçi Ian Kershaw, oylama sürecindeki manipülasyon hesaba katıldığında dahi, "sonuçların o sırada Alman halkının büyük çoğunluğunun Hitler'e olan hevesli desteğini yansıttığını" belirtir.

Kaynakça

1. D. Nohlen and P. Stöver (2010), Elections in Europe: A Data Handbook, p. 762, ISBN 978-3-8329-5609-7.
2. William Shirer, The Rise and Fall of the Third Reich (Touchstone Edition) (New York: Simon & Schuster, 1990)
3. Shirer, William (1990). The Rise and Fall of the Third Reich (Touchstone bas.). New York: Simon & Schuster. s. 281. ISBN 978-0671728687.
4. Evans, Richard J. (2006). The Third Reich Trilogy#The Third Reich in Power. Penguin Books. ISBN 978-1-59420-074-8.
5. Overy, Richard. The Dictators: Hitler's Germany, Stalin's Russia. Londra: W. W. Norton. ISBN 0393020304.
6. H. A. Winkler (2006), Germany: The Long Road West, Volume II (1933-1990) (Oxford University Press), s. 38-39.
7. Min Shu (27 May 2014), "Consolidating Leadership: Referendums in Nazi Germany and Postwar France" 16 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., lecture notes for Introduction to Direct Democracy (Waseda University), p. 4
8. Richard J. Evans (2006). The Third Reich in Power 1933–1939. Londra: Penguin. s. 110. ISBN 9780141009766.
9. Arnold J. Zurcher (1935). "The Hitler Referenda". American Political Science Review. 29 (1). ss. 91-99. doi:10.2307/1947171.
10. Ian Kershaw (1998). Hitler, 1889–1936: Hubris. Londra: Penguin. s. 526. ISBN 9780140133639.
11. Markus Urban (2011), "The Self-Staging of a Plebiscitary Dictatorship: The NS-Regime Between 'Uniformed Reichstag', Referendum and Reichsparteitag", Ralph Jessen; Hedwig Richter (Ed.), Voting for Hitler and Stalin: Elections Under 20th Century Dictatorships, New York: Campus Verlag, s. 43n