Osmanlı-Lehistan Savaşı (1620-1621)

1620-1621 Osmanlı-Lehistan Savaşı, Polonya-Lehistan Birliği ile Osmanlı İmparatorluğu arasında Moldova'nın kontrolü konusunda yaşanan bir çatışmaydı.Bu durum Lehistan'ın Boğdan üzerindeki isteklerini geri çekmesiyle sona erdi ve sonunda Sultan II. Osman'ın ölümüne yol açtı.

1620-1621 Osmanlı-Lehistan Savaşı
Osmanlı-Lehistan Savaşları ve Otuz Yıl Savaşı
Sol üstten: Țuțora'da Stanisław Żółkiewski'nin ölümü Jan Karol Chodkiewicz Hotin'de Tatar öncü birlikleri Hotin Antlaşması
Tarih 1620 – 9 Ekim 1621 Bölge Moldova ve Bukovina (modern Ukrayna) Sonuç Her iki taraf da üstünlük sağlayamadı. Hotin Antlaşması yapıldı.
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu Kırım Hanlığı	Lehistan-Litvanya Birliği Boğdan Beyliği
Komutanlar ve liderler
Sultan II. Osman  Sadrazam Çelebi Ali Paşa Sadrazam Hüseyin Paşa Nogay Beyi Kantemir Mirza Kırım hanı Canibek Giray	Jan Karol Chodkiewicz Stanisław Lubomirski IV. Władysław Waza Petro Konaşeviç-Sahaydaçni Stanisław Koniecpolski
Güçler
120,000–160,000 Osmanlı[1] ve Tatar 13,000 Boğdan ve Eflak askerleri[2]	25,000[3] Lehistan askeri 20,000 Kazak askeri[3]
Kayıplar
40,000[4]	14,000[4]

Savaşın nedenleri

1514 yılından beri Boğdan Beyliği doğrudan doğruya Osmanlı Devleti'nin bir parçası olmamakla birlikte Osmanlı Devleti'nin himayesi altında sayılıyordu. Boğdan Beyliği Tuna nehri yoluyla Karadeniz'e ulaşan ticaret yolları üzerinde bulunduğu için coğrafi konumu açısından Lehistan için stratejik bir önem taşıyordu. 16. yüzyıl sonlarında Lehistan soyluları (magnatlar) Boğdan'ın işlerine karışmaya başladılar. Osmanlılar tarafından tayin edilmiş olan Boğdan Voyvodası Gaspar Graziani de Lehistan'ın yanında Osmanlılara karşı tavır aldı. Ayrıca Lehler Erdel Prensliği'ne saldırdılar. Erdel Prensi ve Protestan sempatizanı Bethlen Gábor, Osmanlı Devleti'nden yardım istedi. Bu Osmanlılar için kabul edilemez bir durumdu. Osmanlı padişahı Genç Osman Lehistan'a savaş açtı.

Asker sayısı

Osmanlı ordusu Çuçuro'ya varınca sayım yapıldı. Orduda bulunan 34.825 kapıkulu askerine kişi başına bin akçe verildi.^[5]

Kapıkulu askerinin dağılımı:

• ~18.000 yeniçeri,
• ~1.800 cebeci,
• ~1.300 topçu
• ~13.000 Kapıkulu Sipahi.

Çuçoro Muharebesi (17 Eylül-7 Ekim 1620)

Ayrıca bakınız: Cecora Muharebesi (1620)

Hazırlanan Osmanlı kuvvetlerine Özi Beylerbeyi İskender Paşa kumanda ediyordu. Ayrıca Nogay Tatarları da Kantemir Mirza'nın kumandası altında Osmanlı ordusunun yanında yer aldı. Lehistan ordusunun başında Rusya'yı dize getirerek 10 yıl önce Moskova'yı ele geçirmiş ünlü Leh komutanı Stanisław Żółkiewski bulunuyordu. Boğdan Voyvodası Gaspar Graziani de 600-1000 civarında askeriyle Lehistan'ın yanında yer aldı. Ancak Boğdanlı birçok bey Osmanlılara karşı savaşmayı reddetti. 10 Eylül 1620 tarihinde Lehistan ordusu Prut nehri boylarında Yaş kenti yakınlarındaki Çuçoro mevkiinde Osmanlı ve Nogay ordularıyla karşılaştı.

Savaşın daha 18 Eylül'deki ilk gününde Leh askerleri bozguna uğradılar. Boğdanlı askerler taraf değiştirerek Osmanlı tarafına geçtiler. 6 Ekim'de Osmanlılar tekrar taarruza geçtiler. Leh kumandanlar ve soylular askerlerini terk ederek kuzeye doğru kaçmaya başladılar. Leh askerlerinin çoğu ya öldürüldü ya da esir alındı. Leh kumandanı Stanisław Żółkiewski de savaşta öldürüldü ve kafası kesilerek padişaha gönderildi. Gaspar Graziani kaçmayı başardı ama Osmanlılardan korkan kendi askerleri tarafından öldürüldü. Böylece Çuçoro Muharebesi büyük bir Osmanlı zaferiyle sonuçlanmış oldu.

Hotin seferi (2 Eylül-9 Ekim 1621)

Ana madde: Hotin Muharebesi (1621)

Çuçoro Savaşı'nda Lehistan'a karşı kazanılan bu büyük zafer sonucunda Osmanlı padişahı II. Osman Lehistan'ı tamamen dize getirerek Osmanlı Devleti'nin sınırlarını Baltık Denizi'ne kadar uzatabileceğini düşündü. Bu amaçla bir yıl sonra 200.000'i aşkın bir sayıda büyük bir ordu hazırlayarak bizzat kendisi bu ordunun başında İstanbul'dan Edirne'ye doğru yola çıktı.

Savaşın sonuçları

Ayrıca bakınız: Hotin Antlaşması

Osmanlılar, Hotin seferi'nden umduklarını bulamamışlardı. Ancak Lehler de büyük bir zafer kazanamamışlardı. O yüzden yapılan Hotin Antlaşması, Osmanlı Devleti'yle Lehistan arasındaki durumu olduğu gibi korudu. Sınırlarda hiçbir değişiklik olmadı. Antlaşmanın maddeleri:

1. Lehistan'a Tatar akınları yasaklandı.
2. Hotin, Osmanlı egemenliğindeki Boğdan'a verildi.
3. Lehistan'ın Kırım Hanlığı'na vergi ödemeye devam etmesi kararlaştırıldı.

Saldırının başarısızlığına karşılık, Boğdan'ın güvenliği sağlanmış oldu. Savaşın ardından II. Osman, Hotin kalesi önünde istekli savaşmayan Yeniçeri Ocağı’nı kaldıracağını açıkladı. Bu kararı yeniçerilerin isyanına yol açtı. İsyan, II. Osman'ın öldürülmesi ile sonuçlandı.

Galeri

• 
  Yol güzergâhı
• 
  Genç Osman
• 
  Hotin Seferi
• 
  Leh komutanı Stanisław Żółkiewski
• 
  Çuçoro Savaşı

Kaynakça

1. Encyklopedya polska. Nakl. Polskiej Akademii Umiejetnosci; skl. gl. w ksieg.: Gebethner i Wolff. 11 Nisan 2019.
2. Podhorodecki, Leszek (1988). Chocim 1621. Historyczne bitwy. MON.
3. Frost, Robert I. (2004). After the Deluge: Poland-Lithuania and the Second Northern War, 1655-1660. Cambridge University Press. s. 13.
4. Brian Davies, Warfare, State and Society on the Black Sea Steppe, 1500–1700, (Routledge, 2007), 99. ^{[ISBN eksik]}
5. TÂRİH-İ KAMANİÇE (metin) (PDF). s. 33. 31 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2014.