motu ʻi Tongá From Wikipedia, the free encyclopedia
Ko Haʻafeva ko e motu ia ʻi Lulunga, ʻa ia he tafaʻaki hihifo ʻo Haʻapai. ʻOku tuʻu ʻi he tafaʻaki tokelauhahake. ʻOku tuʻu heni ʻa e ngaahi vaka lahi mei Nukuʻalofa ki Lifuka pe foki.
ʻOku tuʻu ʻa e ngaahi kiʻi motu ʻi he takatakai, ko:
ʻOku tuʻu ʻi ai ʻa e kolo ʻi hono tafaʻaki tokelauhihifo, ko Haʻafeva (kolo), 19.952° S 174.706° W. Ko e kolomuʻa ia ʻo Lulunga. Ko hono hingoa tenetene ko Kolo ngatata, koeʻuhi ʻene fakaangina.
ʻOku ʻi ai ʻa ʻene lautohi ʻe taha. ʻOku ʻi ai ha uafu ʻi he matāfonua hihifo, ko Polutu, ofi ki he ʻesi motuʻa, ko Falefakauō. ʻOku maumau ʻa e uafú ni ʻe he ngaahi afā meimei taimi kotoa pē. Fakatātā lolotonga ʻa e afā lahi ʻo 1961, naʻe ngoto ʻa e vaka fakapuleʻanga, ko e Fangaʻilifuka. Naʻe fakaongoongoa ia ʻi he māʻimoa ʻo Sālote Tupou III, ko e Hiva afā ʻo Vaea (vakai hifo).
Ko e tofiʻa ia ʻo Tuʻuhetoka, kae ʻoku ʻi ai ʻa e tofiʻa ʻe taha ʻo e tuʻi ʻi he lotomālie ʻo e motu, ko Fakaʻosikato. Ko e pale maʻa e ʻeiki ʻo e motú ni meia Tāufaʻāhau maʻa ʻene haofakiʻi hono moʻui ʻi he tau ʻo Velata.
ʻOku ongoongoa ʻa e kiʻi vaitupu ʻi hihifo, ko Matahiva (ko e ʻuhinga ʻoku ʻi ai ʻa e faliki ʻe 9 ʻi heʻene tuʻunga). Ko e vaitupu fakaʻotua ia ʻi he tukufakaholo, ʻe fakafokia ʻa e ngaahi manatu kapau te ke inu mei ai.
Ko e angatuʻu ʻo e vaka HMAV ko Bounty, naʻe hoko ʻi he takatakai ʻi 1789.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.