Taiwan

Ang Republika ng Tsina, kilala bilang Taiwan (Ingles: Taiwan, bigkas: /tay·wán/, literal na kahulugan: "baybaying may pilapil"^[4]) ay isang bansa sa Silangang Asya na binubuo ng isang kapuluan, at ang pinakamalaki at importanteng pulo ay mismong Taiwan. May lawak ito na 35,981².

Para sa mismong pulo ng Taiwan, tingnan ang Heograpiya ng Taiwan.

Republika ng Tsina 中華民國 Zhōnghuá Mínguó
Watawat Pambansang Sagisag
Awiting Pambansa:  中華民國國歌 "Tatlong Doktrina ng Bayan"
Kabisera	Taipei
Pinakamalaking lungsod	capital
Wikang opisyal	Pamantayang Mandarin (Guóyǔ)
Katawagan	Taiwanese o Tsino
Pamahalaan	Semi-presidential system
• Pangulo	Tsai Ing-wen
• Premiero	Cho Jung-tai
Pagkakatatag  Himagsikang Xinhai
• Simula ng Himagsikang Xinhai	10 Oktubre 1911
• Panunumbalik ng republika	1 Enero 1912
Lawak
• Kabuuan	36,188 km2 (13,972 mi kuw) (ika-136)
• Katubigan (%)	10.34
Populasyon
• Pagtataya sa 2007	22,911,292[1] (ika-47[2])
• Densidad	633.12/km2 (1,639.8/mi kuw) (ika-14[2])
KDP (PLP)	Pagtataya sa 2021
• Kabuuan	$1.404 trilyon (ika-19)
• Bawat kapita	$59,397 (ika-13)
KDP (nominal)	Pagtataya sa 2021
• Kabuuan	$759,104 bilyon (ika-21)
• Bawat kapita	$32,122 (ika-28)
TKP (2005)	0.932 napakataas · ika-23 kung nakahanay[3]
Salapi	Dolyar ng Bagong Taiwan (NT$) (TWD)
Sona ng oras	UTC+8 (CST)
Kodigong pantelepono	886
Kodigo sa ISO 3166	TW
Internet TLD	.tw

Makontrobersiya ang kalagayan ng Taiwan dahil sa isyu na kung dapat ba itong manatiling ang Republika ng Tsina, o maging isang nakapangyayaring Republika ng Taiwan. Sa kasalukuyan, isa ito na soberanong estado na nakatayo sa isang demokrasyang representatibo. Republika ng Tsina ang opisyal na pangalan ng estado. Iba-iba ang mga pananaw ng mga nagkakaibang grupo sa kung ano sa kasalukuyan ang pormal na sitwasyong pampolitika. Silipin din ang Kalayaang Taiwanese at reunipikasyong Tsino.

Ang Taiwan, dating tinatawag na Formosa^[4], ay isang islang hugis-mani. Ito’y nasa hilaga ng pilipinas at nasa kanluran ng baybayin ng Dagat Luzon. Dalawang hanay ng mga bundok ang nasa silangang baybayin,ang mga ito’y dahan-dahang dumadalisdis sa baybaying kanluranin na tilabai-baytang na mga lupang lambak. Mula sa likas na mga (baibaytang na Look). Sinasabing nabighani ang mga unang maglalayag na Portuges sa kagandahan ng isla, at tinawag itong Ilha Formosa, ang Portuges ng “Magandang Pulo”^[4].

Ang Taipei ang kabisera ng Taiwan. Malapit ito sa Dagat Luzon ng Pilipinas.

Mga teritoryong pampangasiwaan

1. Taipei (1 Hulyo 1967)
2. New Taipei (25 Disyembre 2010)
3. Kaohsiung (1 Hulyo 1979)

Silipin din

• Republikang Bayan ng Tsina
• Talaan ng mga lungsod sa Taiwan

Mga sanggunian

1. CIA - The World Factbook -- Taiwan
2. Ang hanay ay ayon sa mga pigura ng 2006.
3. Dahil sa kanyang kalagayang pampolitika, hindi nakwenta ng UN ang HDI para sa ROC. Ngunit, nakwenta ng pamahalaang ROC ang HDI nito para sa 2004 na 0.932; kung isasama ito sa mga pigura ng HDI ng UN, maihahanay ang ROC sa ika-23 (high), sa pagitan ng Germany and Israel. 國情統計通報
4. "Taiwan, Republic of China, Facts and Figures; Formosa, "beautiful island", p. 261". The New Book of Knowledge (Ang Bagong Aklat ng Kaalaman), Grolier Incorporated. 1977.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

Mga kawing panlabas

• Gabay panlakbay sa Taiwan mula sa Wikivoyage (sa Ingles)
• Mga midyang may kaugynayan sa Republic of China sa Wikimedia Commons
• Midyang kaugnay ng Republic of China sa Wikimedia Commons
• Mayroong datos pang-heograpiya ang OpenStreetMap tungkol sa Taiwan
• Wikimedia Atlas ng Taiwan (sa Ingles)
• Taipei Times, pahayagang inilathala sa Taip’ei
• The Surrender of Japanese Forces in China, Indochina, and Formosa
• The Taiwan Library Online Naka-arkibo 2006-05-01 sa Wayback Machine.
• Ignore the rhetoric, China won’t attack Taiwan Naka-arkibo 2006-06-29 sa Wayback Machine., artikulo ni Daniel McCarthy
• Taiwan poll should ask about US sovereignty Naka-arkibo 2004-12-05 sa Wayback Machine., artikulo ni Richard W Hartzell
• TaiwanFocus Naka-arkibo 2006-02-12 sa Wayback Machine., pangkat pantalakayan tungkol sa Taiwan