Lalawigan ng Saraburi

Ang Saraburi (Thai: สระบุรี) ay isa sa mga sentral na lalawigan (changwat) ng Taylandiya. Ang mga karatig na lalawigan ay (mula sa hilaga paikot pakanan) Lopburi, Nakhon Ratchasima, Nakhon Nayok, Pathum Thani, at Ayutthaya. Ito ay pinaniniwalaang itinayo noong taong 1548 sa panahon ng paghahari ni Haring Maha Chakkraphat ng Ayutthaya bilang isang sentro para sa pagrerekluta ng mga hukbo.

Saraburi สระบุรี
Lalawigan
(Paikot pakanan mula sa taas kaliwa) Wat Phra Phutthabat, ang panlalawigang simbolo, Estasyon ng tren ng Salikop ng Kaeng Kho, ang pangunahing estasyon ng tren ng lalawigan, Mga curry puff, mga marikit na produkto ng lalawigan, Daan Mittraphap sa pook ng Muak Lek, Sona ng lumang bayan ng Muak Lek, Talon ng Chet Sao Noi
Watawat Sagisag
Map of Thailand highlighting Saraburi province
Bansa	Thailand
Capital	Saraburi
Pamahalaan
• Governor	Phon Damtham (simula 1 Oktubre 2022)
Lawak [1]
• Kabuuan	3,499 km2 (1,351 milya kuwadrado)
Ranggo sa lawak	Ika-56
Populasyon  (2018)[2]
• Kabuuan	645,024
• Ranggo	Ika-40
• Kapal	180.4/km2 (467/milya kuwadrado)
• Ranggo sa densidad	Ika-17
Human Achievement Index [3]
• HAI (2017)	0.6341 "high" Ranked 13th
Sona ng oras	UTC+7 (ICT)
Postal code	18xxx
Calling code	036
Kodigo ng ISO 3166	TH-19

Heograpiya

Lagusang puno sa Highway 2089 malapit sa Talon ng Chet Sao Noi.

Ang Saraburi ay nasa silangang bahagi ng lambak ng Ilog Chao Phraya. Ang silangang bahagi ng lalawigan ay sakop ng matataas na kapatagan at talampas, habang ang kanlurang bahagi ay halos mababang patag na kapatagan.^{[kailangan ng sanggunian]} Ang lalawigan ng Saraburi ay mayroong 848 square kilometre (327 mi kuw) ng kagubatan o 24.2 porsiyento ng sakop ng lalawigan. Ang bayan, bilang isang tarangkahan sa hilagang-silangan na rehiyon, ay 108 km mula sa Bangkok. Sinasakop nito ang isang lugar na 3,577 square kilometers.

Mga pambansang liwasan

Mayroong kabuuang tatlong pambansang liwasan, dalawa sa mga ito ay nasa rehiyon 1 (sangay ng Saraburi) at Khao Yai sa rehiyon 1 (Prachinburi) ng mga protektadong lugar ng Taylandiya.

• Pinoprotektahan ng Namtok Chet Sao Noi 42 square kilometre (16 mi kuw) sa paligid ng isang magandang talon.^[4] 
• Pinoprotektahan ng Namtok Sam Lan ang Gubat ng Khao Sam Lan, na binubuo ng maburol na tanawin at pinagmumulan ng ilang ilog at talon. Ang pinakamataas na elevation ay ang Khao Khrok sa 329 m. Ang 45 square kilometre (17 mi kuw) ang lugar ay idineklara bilang pambansang liwasan noong 1981.^[4] 

Kasaysayan

Ang Saraburi ay isang mahalagang lungsod mula noong sinaunang panahon.^{[kailangan ng sanggunian]} Ito ay pinaniniwalaang itinatag noong mga 1549 sa panahon ng paghahari ni Haring Maha Chakkraphat ng Kahariang Ayutthaya. Ipinapalagay na ang hari ay nag-utos ng mga bahagi ng Lopburi at Nakhon Nayok na pagsasama-samahin upang itatag ang Lalawigan ng Saraburi na may layuning mapakilos ang mga mamamayan sa panahon ng digmaan. Mula sa panahon ng Ayutthaya, ang kuwento ng Saraburi ay karaniwang nauugnay sa mga labanan at digmaan. Kung tungkol sa pinagmulan ng salitang "Saraburi", ipinapalagay na dahil sa lokasyon nito malapit sa isang latian na tinatawag na "Bueng Nong Ngong", noong itinatag ang bayan ng kumbinasyon ng sa ('latian') at buri ('bayan') ay iminungkahi at ang bayan ay pinangalanang "Saraburi". Mula sa panahon ng Ayutthaya, ang kuwento ng Saraburi ay karaniwang nauugnay sa mga labanan at digmaan.

Klima

Ang Saraburi ay may tropikal na savanna na klima, Aw (Sistema ng kasipinasyon ng klima ng Koppen) Ang klima ay tuyo na may kaunting ulan sa taglamig, bahagyang mataas na temperatura sa tag-araw, malamig sa taglamig, at ulan mula Mayo hanggang Oktubre, mga 70–90 araw.

Ang katamtamang taunang temperatura ay 28-29 degrees Celsius. Ang katamtamang pinakamataas na temperatura ay 33-34 degrees Celsius at pinakamababang temperatura na katamtamang 23-24 degrees Celsius. Ang Abril ay ang pinakamainit na buwan ng taon, habang malamig sa taglamig sa Enero.

Ekonomiya

Noong 2007 ang populasyon ng Saraburi ay may katamtamang kita per capita na 214,537 baht bawat taon, na ginagawa itong ikasampu sa pinakamataas sa bansa, pangalawa sa gitnang mga lalawigan. Ang taunang GDP ay 129,275 milyong baht.^{[kailangan ng sanggunian][ kailangan ng pagsipi ]}

Mga dibisyong administratibo

Mapa ng Saraburi na may 13 distrito

Pamahalaang panlalawigan

Ang lalawigan ay nahahati sa 13 distrito (amphoe). Ang mga distrito ay nahahati pa sa 111 mga subdistrito (tambon) at 965 mga nayon (muban).

1. Mueang Saraburi
2. Kaeng Khoi
3. Nong Khae
4. Wihan Daeng
5. Nong Saeng
6. Ban Mo
7. Don Phut
8. Nong Don
9. Phra Phutthabat
10. Sao Hai
11. Muak Lek
12. Wang Muang
13. Chaloem Phra Kiat

Mga sanggunian

1. "ตารางที่ 2 พี้นที่ป่าไม้ แยกรายจังหวัด พ.ศ.2562" [Table 2 Forest area Separate province year 2019]. Royal Forest Department (sa wikang Thai). 2019. Nakuha noong 6 Abril 2021, information, Forest statistics Year 2019{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: postscript (link)
2. "ร่ยงานสถิติจำนวนประชากรและบ้านประจำปี พ.ศ.2561" [Statistics, population and house statistics for the year 2018]. Registration Office Department of the Interior, Ministry of the Interior. stat.bora.dopa.go.th (sa wikang Thai). 31 Disyembre 2018. Inarkibo mula sa orihinal noong 2 Abril 2019. Nakuha noong 20 Hunyo 2019.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
3. Human achievement index 2017 by National Economic and Social Development Board (NESDB), pages 1-40, maps 1-9, retrieved 14 September 2019, ISBN 978-974-9769-33-1
4. "ข้อมูลพื้นที่อุทยานแห่งชาติ ที่ประกาศในราชกิจจานุบกษา 133 แห่ง" [National Park Area Information published in the 133 Government Gazettes] (sa wikang Thai). December 2020. Inarkibo mula sa orihinal noong 3 Nobiyembre 2022. Nakuha noong 1 November 2022. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (tulong)