Krisis

Ang krisis ay isang kaganapang karaniwang itinuturing na masama para sa mga rumaranas nito. Ito ay isang pangyayari sa isang lipunan kung saan ay taghirap.

Ang krisis ay tinutugunan sa iba't ibang paraan sa mga siyentipikong disiplina: una sa medisina^[1] at sikolohiya^[2], pagkatapos ay sa agham pampulitika, sa mga agham militar, sa ekonomiya at sosyolohiya (sosyolohiya bilang agham ng krisis^[3]) gayundin sa ekolohiya (tulad ng krisis sa klima) at teorya ng sistema.

Kahulugan

Ang isang krisis ay madalas na nauugnay sa konsepto ng sikolohikal na tensyon at ginagamit upang magmungkahi ng isang nakakatakot o punong karanasan. Sa pangkalahatan, ang krisis ay ang sitwasyon ng isang "komplikadong sistema" (pamilya, ekonomiya, lipunan. Pansinin na ang mga simpleng sistema ay hindi pumapasok sa mga krisis. Maaari nating pag-usapan ang tungkol sa isang krisis ng mga pagpapahalagang moral, isang krisis sa ekonomiya o pampulitika, ngunit hindi krisis ukol sa mga motor.) kapag ang sistema ay gumagana nang hindi maganda (ang sistema ay gumagana pa rin, ngunit hindi nasira), isang agarang desisyon ay kinakailangan upang ihinto ang karagdagang pagkawatak-watak ng sistema, ngunit ang mga sanhi ng abnormalidad ng pagsasagawa ay hindi agad na natukoy (ang mga sanhi ay napakarami, o hindi alam, na imposibleng gumawa ng isang makatwiran, matalinong desisyon upang baligtarin ang sitwasyon).^[4]

Mga sanggunian

1. Vgl. etwa A. Exner: Ein neues Operationsverfahren bei tabischen Crises gastriques. In: Deutsche Zeitschrift für Chirurgie. Band 111, 1911, S. 576 ff.
2. Annette Mülberger, Thomas Sturm (Hrsg.): Psychology, a Science in Crisis? A Century of Reflections and Debates (= Studies in History and Philosophy of Biological and Biomedical Sciences. Band 43). 2012, S. 425–521.
3. Hans Uske, Dankwart Danckwerts: Soziologie als Krisenwissenschaft: Festschrift zum 65. Geburtstag von Dankwart Danckwerts. LIT Verlag Berlin-Hamburg-Münster, 1998, ISBN 3-8258-3676-2.
4. Bundy, J.; Pfarrer, M. D.; Short, C. E.; Coombs, W. T. (2017). "Crises and crisis management: Integration, interpretation, and research development". Journal of Management. 43 (6): 1661–1692. doi:10.1177/0149206316680030. S2CID 152223772.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

Ang lathalaing ito na tungkol sa Lipunan ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.