Heneral Tinio

Ang Bayan ng Heneral Tinio ay isang ikalawang klaseng bayan sa lalawigan ng Nueva Ecija, Pilipinas. Ayon sa senso ng 2020, ito ay may populasyon na 55,925 sa may 13,137 na kabahayan.

Heneral Tinio Bayan ng Heneral Tinio
Bayan
Mapa ng Nueva Ecija na nagpapakita sa lokasyon ng Heneral Tinio.
Heneral Tinio Lokasyon sa Pilipinas
Mga koordinado: 15°21′N 121°03′E
Bansa	Pilipinas
Rehiyon	Gitnang Luzon (Rehiyong III)
Lalawigan	Nueva Ecija
Distrito	Unang Distrito ng Nueva Ecija
Mga barangay	13 (alamin)
Pagkatatag	1921
Pamahalaan
• Punong-bayan	Virgilio A. Bote
• Manghalalal	39,556 botante (2022)
Lawak  [1]
• Kabuuan	245.29 km2 (94.71 milya kuwadrado)
Populasyon  (Senso ng 2020)
• Kabuuan	55,925
• Kapal	230/km2 (590/milya kuwadrado)
• Kabahayan	13,137
Ekonomiya
• Kaurian ng kita	ika-1 klase ng kita ng bayan
• Antas ng kahirapan	12.61% (2021)[2]
• Kita	₱242,277,372.97 (2020)
• Aset	₱433,302,660.98 (2020)
• Pananagutan	₱238,006,243.80 (2020)
• Paggasta	₱213,757,946.26 (2020)
Kodigong Pangsulat	3104
PSGC	034910000
Kodigong pantawag	44
Uri ng klima	Tropikal na monsoon na klima
Mga wika	Southern Alta wikang Tagalog Wikang Iloko
Websayt	generaltinio.gov.ph

Maikling Kasaysayan

Ayon sa kuwentong nagpasalin-salin sa bawat henerasyon, nagsimula ang pangalan ng bayan dahil sa hindi pagkakaintindihan ng mga mananakop na Kastila at mga katutubo. Nang tanungin ng isang sundalong Kastila ang isang katutubong naninirahan doon ng "Llama el pueblo" (ano ang pangalan ng bayang ito), "Papaya" ang kanyang isinagot na tinutukoy ang maraming puno ng papaya na tumutubo sa lugar na iyon dahil hindi naiintindihan ang wikang Kastila. Simula noon, tinawag na "Papaya" ang naturang lugar.

Dating sityo ng Barrio Mapisong ang Papaya (Dati namang sakop ng Gapan, na Siyudad ng Gapan na ngayon, ang Barrio Mapisong.). Naging bayan ng Peñaranda ang Barrio Mapisong noong 1851; isinunod sa pangalan ng isang Kastilang inihinyero na si Jose Maria Peñaranda. Naging isa sa mga barangay nito ang Papaya. At noong 1 Enero 1921, sa pagtutulungan nina Kapitan Mamerto Padolina na noon ay Kalihim ng Gobernador ng probinsiya, Judge Segundo Bernardo at Francisco Padolina, naging bayan ang Papaya.

Noon namang 19 Agosto 1957, nagpanukala si Kongresman Celestino Juan ng isang Batas Pangkongreso na pinapalitan ang pangalan ng Papaya sa General Tinio bilang pagkilala sa kagitingan ni Heneral Manuel Tinio, isa sa mga tagapanguna ng pag-aalsa noong panahon ng pananakop ng mga Kastila. Kilala sa bansag na Magiting, si Heneral Manuel Tinio ay nagmula sa Probinsiya ng Nueva Ecija.

Mga Barangay

Ang Bayan ng General Tinio ay nahahati sa 13 na mga barangay.

• Bago
• Concepcion
• Nazareth
• Padolina
• Palale
• Pias
• Poblacion Central
• Poblacion East
• Poblacion West
• Pulong Matong
• Rio Chico
• Sampaguita
• San Pedro

Pamahalaan

Ang mga sumusunod ang namahala sa bayan mula noong matatag ito noong 1921 hanggang sa kasalukuyan:

Panahon ng Commonwealth

• Presidente Cristobal Mangulabnan at Bise Martin Ramos = 1921-1922
• Presidente Getulio Bote, Sr. at Bise Martin Pajarillaga = 1922-1925
• Presidente Martin Pajarillaga at Bise Marcos Bote = 1925-1928
• Presidente Severo Pajarillaga at Bise Emeterio Abes = 1928-1931
• Presidente Pascual Rivera at Bise Daniel Padolina = 1931-1934
• Presidente Melquiades Ronquillo, Sr. at Bise Santiago Bolisay = 1934-1937

Panahon ng Republika

• Mayor Melquades Ronquillo, Sr. at Bise Damaso Bolisay = 1937-1940
• Mayor Getulio Bote at Bise Pedro Bulacan = 1940-1944
• Presidente Elmer Pajarillaga at Bise Angeles Bote = 1945
• Mayor Gerardo Rivera at Bise Angeles Bote = 1946-1947 *
• Mayor Elmer V.Pajarillaga at Bise Diosdado Bote = 1948-1951
• Mayor Gerardo Rivera at Bise Victorino Bote = 1952-1955
• Mayor Bienvenido B. Abes at Bise Victorino Bote = 1956-1959
• Mayor Gerardo Rivera at Bise Banaag Leodones = 1960-1963
• Mayor Santos Bote at Bise Getulio Bote, Jr. = 1964-1967
• Mayor Mariano Ronquillo at Bise Manuel Domingo = Enero 1-15 1968
• Mayor Manuel Domingo at Bise Perfecto M. Bote = 1968-1971
• Mayor Nicanor B. Aves at Bise Alfonso Pajimna = 1972-1980
• Mayor Nathaniel Bote, Jr. at Bise Venancio Bote = 1981-1986
• OIC Gerardo Rivera at Bise Antonio Abes = 1986-1988
• Mayor Placido M. Calma at Bise Bernardino R. Abes = 1988-1995
• Mayor Placido M. Calma at Bise Elsa Bote = 1995-1998
• Mayor Virgilio A. Bote at Bise Bernardino R. Abes = 1998-2004
• Mayor Isidro Tinio Pajarillaga at Bise Indira P. Dayupay = 2005-2007
• Mayor Virgilio A. Bote at Bise Marcelo B. Abes Jr. = 2007 hanggang sa kasalukuyan

Pangkalahatang Katangian

Pagsasaka ang pangunahing ikinabubuhay ng karamihan sa mga residente ng General Tinio. Bagamat matatagpuan sa paanan ng Kabundukan ng Sierra Madre, mainam ang topograpiya nito para mga produktong agrikultural tulad ng palay at mga gulay. Mayroon ding ilan na nagmamay-ari ng manukan, babuyan, at bakahan. Ang pag-iikmo, na dating maunlad na hanapbuhay, ay unti-unti nang nawawala. Ang tradisyon ng pagnguya ng ikmo ng mga naunang henerasyon ay hindi sinunod ng bagong henerasyon sa kabila ng ulat na may mabisa itogn sangkap laban sa kanser.

Karamihan sa mga residente ay Katoliko Romano bagamat hindi rin maitatanggi ang bilang ng ibang sekta ng pananampalataya tulang ng Methodist, Iglesia ni Cristo, Baptist at iba pa. Kilala ang bayan ng General Tinio sa pagkakaroon ng pinakamaraming banda ng musiko (brass band)sa Pilipinas. Ang mga bandang ito ang nagpapasigla sa taunang pagdiriwang ng kapistahan at iba pang tradisyunal na rituwal tulad ng libing. Ang Family Band ang pinakakilala sa mga ito at siya ring nagwawagi sa mga pambansang paligsahan.

Dito rin matatagpuan ang Minalungao National Park na siyang paboritong pasyalan tuwing tag-init lalo na kung Sabado de Gloria (Black Saturday). Ang Minalungao, na nangangahulugang mina ng ginto sa kuweba, ay maraming kuweba na dinadayo ng mga mahihilig sa ganitong klase ng aktibidad. Malalim, malinaw at malamig din ang tubig sa maluwang na ilog na nagpapdagdag sa atrkasyon ng naturang lugar.

At kailan lamang, inaprubahan ng konsehong munisipal ang isang resoulusyon ng pagbabalik sa pangalan nito na "Papaya."

Demograpiko

Senso ng populasyon ng
Heneral Tinio

Taon	Pop.	±% p.a.
1939	7,517	—
1948	8,645	+1.57%
1960	14,925	+4.65%
1970	19,353	+2.63%
1975	21,088	+1.74%
1980	23,406	+2.11%
1990	29,491	+2.34%
1995	32,913	+2.08%
2000	35,352	+1.54%
2007	39,356	+1.49%
2010	42,634	+2.95%
2015	47,865	+2.23%
2020	55,925	+3.11%
Sanggunian: PSA[3][4][5][6]

Mga sanggunian

1. "Province: Nueva Ecija". PSGC Interactive. Quezon City, Philippines: Philippine Statistics Authority. Nakuha noong 12 Nobyembre 2016.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
2. "PSA Releases the 2021 City and Municipal Level Poverty Estimates". Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas. 2 Abril 2024. Nakuha noong 28 Abril 2024.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
3. Census of Population (2015). "Region III (Central Luzon)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. PSA. Nakuha noong 20 Hunyo 2016.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
4. Census of Population and Housing (2010). "Region III (Central Luzon)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. NSO. Nakuha noong 29 Hunyo 2016.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
5. Censuses of Population (1903–2007). "Region III (Central Luzon)". Table 1. Population Enumerated in Various Censuses by Province/Highly Urbanized City: 1903 to 2007. NSO.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: url-status (link)
6. "Province of Nueva Ecija". Municipality Population Data. Local Water Utilities Administration Research Division. Nakuha noong Disyembre 17, 2016.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

Mga Kawing Panlabas

• Pasyalan Nueva Ecija Naka-arkibo 2007-08-23 sa Wayback Machine.
• Philippine Standard Geographic Code Naka-arkibo 2012-04-13 sa Wayback Machine.