Awtoritarismo
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ang awtoritarismo ay isang uri ng pamahalaan na nakikilala sa pamamagitan ng pagtanggi sa pampolitikang pluralidad o nakakarami, paggamit ng isang malakas na sentral na kapangyarihan upang ipreserba ang pampolitikang status quo, at mga pagbabawas sa pananaig ng batas, paghihiwalay ng mga kapangyarihan, at demokratikong pagboto.[1] Nilikha ng mga siyentipikong pampolitika ang maraming tipolohiya na nilalarawan ang mga kaibhan ng mga awtoritaryong uri ng pamahalaan.[1] Maaring likas na awtokratiko o oligarkiko ang mga rehimeng awtoritarismo at maaring nakabatay sa pananaig ng isang partido o militar.[2][3]
Sa maimpluwensyang gawa noong 1964,[4] binigyan kahulugan ng siyentipikong pampolitika na si Juan Linz ang awtoritarismo na nagtataglay ng apat na katangian:
Minimal na tinukoy, ang isang awtoritaryo na pamahalaan ay walang libre at mapagkumpitensyang direktang halalan sa mga lehislatura, libre at mapagkumpitensya direkta o hindi direktang halalan para sa mga tagapagpaganap, o pareho. Malawak na tinukoy, ang mga awtoritaryo na estado ay kinabibilangan ng mga bansang walang kalayaang sibil tulad ng kalayaan sa relihiyon, o mga bansa kung saan ang gobyerno at ang oposisyon ay hindi naghahalili sa kapangyarihan kahit isang beses kasunod ng malayang halalan. Ang mga awtoritaryo na estado ay maaaring maglaman ng mga institusyong demokratiko gaya ng mga partidong pampulitika, lehislatura, at halalan na pinamamahalaan upang patatagin ang awtoritaryo na pamamahala at maaaring magtampok ng mapanlinlang, hindi mapagkumpitensyang halalan. Sa mga konteksto ng demokratikong pagtalikod, ang mga iskolar ay may posibilidad na tukuyin ang mga awtoritaryo na pinuno sa pulitika batay sa ilang mga taktika, tulad ng: pamumulitika sa mga independiyenteng institusyon, pagpapalaganap ng disimpormasyon, pagpapalaki ng kapangyarihan sa ehekutibo, pag-aalis ng hindi pagsang-ayon, pag-target sa mga mahihinang komunidad, pag-uudyok ng karahasan, at pagsira sa halalan. Mula noong 1946, tumaas ang bahagi ng mga awtoritaryo na estado sa pandaigdigang sistemang pampulitika hanggang sa kalagitnaan ng dekada 1970 ngunit bumaba mula noon hanggang sa taong 2000.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.