![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Logo_of_the_Polish_United_Workers%2527_Party.svg/langtl-640px-Logo_of_the_Polish_United_Workers%2527_Party.svg.png&w=640&q=50)
Nagkakaisang Partido Manggagawa ng Polonya
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ang Nagkakaisang Partido Manggagawa ng Polonya, dinadaglat na NPMA Polako: PZPR, ay ang partidong tagapagtatag at nangibabaw sa Republikang Bayan ng Polonya mula 1948 hanggang 1989.
Nagkakaisang Partido Manggagawa ng Polonya Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (Polako) | |
---|---|
Islogan | "Workers of the world, unite!"[1] |
Itinatag | 21 Disyembre 1948 |
Binuwag | 30 Enero 1990 |
Pagsasanib ng | PPR, PPS |
Sinundan ng | PUS, SdRP, KPP (not legal successors) |
Punong-tanggapan | Nowy Świat 6/12, 00-497 Warsaw |
Pahayagan | Trybuna Ludu |
Pangakabataang Bagwis |
|
Military wing | Polish People's Army |
Paramilitary wing | ORMO (until 1989) |
Bilang ng kasapi | 3,100,000 (1980) |
Palakuruan | |
Posisyong pampolitika | Far-left |
Kasapian pambansa |
|
Kasapaing pandaigdig | Cominform (1948–56) |
Opisyal na kulay | Red |
Logo | |
![]() |
Pinangunahan ng PZPR ang dalawa iba pang legal na pinahihintulutang subordinate minor na mga partido magkasama bilang Harap ng Pambansang Pagkakaisa at kalaunan Patriotic Movement for National Rebirth. Sa ideolohikal, ito ay batay sa mga teorya ng Marxism-Leninism, na may matinding diin sa kaliwang-kaliwang nasyonalismo. Ang Polish United Workers' Party ay may ganap na kontrol sa mga pampublikong institusyon sa bansa pati na rin ang Polish People's Army, ang UB at SB na mga ahensya ng seguridad, ang Citizens' Militia (MO) puwersa ng pulisya at ng media.
Ang palsipikadong 1947 Polish legislative election ay nagbigay sa Komunista ng Polish Workers' Party (PPR) ng kumpletong awtoridad pampulitika sa post-war Poland. Ang PZPR ay itinatag kaagad noong Disyembre 1948 sa pamamagitan ng pagkakaisa ng PPR at ng Polish Socialist Party (PPS). Mula 1952, ang posisyon ng "Unang Kalihim" ng Polish United Workers' Party ay de facto na katumbas ng pinuno ng estado ng Poland. Sa buong pag-iral nito, pinanatili ng PZPR ang malapit na ugnayan sa mga partidong magkatulad sa ideolohiya ng Eastern Bloc, lalo na ang Nagkakaisang Partido Sosyalista ng Alemanya, Communist Party of Czechoslovakia at ang Partidong Komunista ng Unyong Sobyet. Sa pagitan ng 1948 at 1954, halos 1.5 milyong indibidwal ang nagparehistro bilang mga miyembro ng Polish United Workers' Party, at ang membership ay tumaas sa 3 milyon noong 1980.[2]
Ang pangunahing layunin ng partido ay upang magpataw ng sosyalista agenda sa lipunang Poland. Hinangad ng pamahalaang komunista na mapabuti ang antas ng pamumuhay ng proletaryado, gawing magagamit ng lahat ang edukasyon at pangangalagang pangkalusugan, magtatag ng isang sentralisadong pinaplanong ekonomiya, nasyonalisasyon lahat ng institusyon at magbigay ng panloob o panlabas na seguridad sa pamamagitan ng pagpapanatili ng malakas na sandatahang puwersa. Ang ilang mga konsepto na inangkat mula sa ibang bansa, tulad ng malakihang collective farming at sekularisasyon, ay nabigo sa kanilang mga unang yugto. Ang PZPR ay itinuring na mas liberal at maka-Western kaysa sa mga katapat nito sa East Germany o sa Soviet Union, at mas tutol sa [[radikal] pulitika]]. Bagama't ginamit ang propaganda sa mga pangunahing media outlet tulad ng Trybuna Ludu (lit. na 'People's Tribune') at sa telebisyon na Dziennik ('Journal'), censorship naging hindi epektibo noong kalagitnaan ng dekada 1980 at unti-unting inalis. Sa kabilang banda, ang Polish United Worker's Party ang may pananagutan sa brutal na pagpapatahimik ng sibil na paglaban at mga nagprotesta sa mga protesta ng Poznań noong 1956, ang 1970 na mga protesta ng Poland at sa buong batas militar sa pagitan ng 1981 at 1983. Ang PZPR ay nagpasimula rin ng isang mapait na anti-Semitiko na kampanya noong 1968 Polish na pampulitikang krisis, na pinilit ang natitirang bahagi ng Mga Hudyo na mangibang bansa.
Sa gitna ng patuloy na pampulitika at pang-ekonomiyang mga krisis, ang Solidarity movement ay lumitaw bilang isang pangunahing anti-bureaucratic social movement na nagtataguyod ng pagbabago sa lipunan. Dahil pinaluwag ang pamamahala ng komunista sa mga kalapit na bansa, sistematikong nawalan ng suporta ang PZPR at napilitang makipag-ayos sa oposisyon at sumunod sa Kasunduan sa Round Table ng Poland, na nagpapahintulot sa malayang demokratikong halalan. Ang eleksiyon noong 4 Hunyo 1989 ay napatunayang nagwagi para sa Solidarity, kaya nagtapos sa 40-taong komunistang pamamahala sa Poland. Ang Polish United Workers' Party ay binuwag noong Enero 1990.