Kaluban
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ang kaluban, puki o kiki ay ang pisikal na pantukoy sa kasarian ng mga kababaihan sa ilang mga hayop kabilang ang mga tao. Dito lumalabas ang ihi at buwanang daloy at dito pinapasok ang titi o ari ng lalaki para sa reproduksiyon. Sa tao, ito ay may patayong butas at tinutubuan ng bulbol ang ibabaw. Sa butas na ito pinapasok ang titi para lumabas ang semilya ng lalaki.
Kaluban | |
---|---|
Mga detalye | |
Latin | "kaluban", "suksukan", o "kaloban" |
Tagapagpauna | sinus na urohenital at mga duktong paramesonepriko |
pang-itaas o superyor na bahagi ng arteryang uterino (arteryang pangbahay-bata), gitna at inperyor o pang-ilalim na mga bahagi ng arteryang bahinal (arteryang pangkaluban) | |
uterovaginal venous plexus, benang pangkaluban | |
Nerbiyos | Simpatetiko: lumbar splanchnic plexus Parasimpatetiko: pelvic splanchnic plexus |
pang-itaas na bahagi ng mga internal iliac lymph node, pang-ibabang bahagi ng mga superficial inguinal lymph node | |
Mga pagkakakilanlan | |
Anatomiya ni Gray | p.1264 |
MeSH | A05.360.319.779 |
Dorlands /Elsevier | Vagina |
TA | A09.1.04.001 |
FMA | 19949 |
Sa Ingles, kilala ang kaluban bilang vagina, na nagmula sa Latin na vāgīna, literal na may kahulugang "sheath" o "scabbard", na may ibig sabihing "suksukan", "kaluban" o "kaloban".[1][2] Kilala rin sa tawag na puke, pekpek, buto, bilat, buday, pepe, puday, at putay sa ibang mga probinsiya sa Pilipinas. Ito ay ang reproduktibong bahagi ng babae. Ito rin ang daluyan ng ihi ng mga babae. Sa pagtatalik, dito ipinapasok ng lalaki ang kanyang titi o ari tuwing nagtatalik at sa sandaling lumabas ang tamod (o semilya) sa titi ay dumaraan ito sa loob ng kiki hanggang ang iilang selula ng isperma ay makarating sa obaryo para maging isang selulang itlog ng babae. Ito rin ang nagsisilbing daanan ng sanggol sa sandaling manganganak na ang isang babae.
Binigyan ng kahulugan nina Morton G. Harmatz at Melinda A. Novak sa kanilang aklat na Human Sexuality ang vagina bilang isang nababanat na kanal sa loob ng babae na umaabot mula sa cervix hanggang sa vulva, na tumatanggap sa titi habang nakikipagtalik at bumubuo ng isang lagusan para sa fetus kapag nagluluwal (kapag "nagluluwa" ng sanggol).[3]