Wikang Hebreo

Ang Hebreo o Ebreo (Hebreo: עברית, ’Ivrit Bigkas sa wikang Hebreo: [ivˈʁit] o [ʕivˈɾit] ( pakinggan)) ay isang wika Hilangang-kanlurang Semitikong na katutubo sa Israel na muling binuhay noong ika-19 na siglo CE at naging opisyal na wika ng Estado ng Israel noong 1948 sa pagkakatatag nito. Noong 2013, higit sa siyam na milyong katao ang nagsalita ng Modernong Ebreo.^[7] Sa kasaysayan, itinuring ito bilang wika ng mga Sinaunang Israelita at ang kanilang ninuno, ngunit hindi ito tinutukoy gamit ang pangalang "Hebreo" sa Tanakh mismo.^{[note 1]}Ang pinakamaagang rekord ng Alpabetong Paleo-Hebreo ay lumitaw noong ca. 1000 BCE.^[8] Nabibilang ang Hebreo sa Wikang Kanlurang Semitikong sangay ng mga wikang Apro-asyatikong. Ang wikang Hebreo ay tumigil sa pagiging sinasalitang wika sa pagitan ng 200 CE at 400 CE at muling binuhay noong ika-19 na siglo CE sa pagtatag ng Zionismo. Ito ay naging opisyal na wika ng Palestinang pinangasiwaan ng mga British noong 1921 kasama ng Ingles at Arabe. Ito ay naging opisyal na wika Estado ng Israel noong 1948 sa pagkakatatag nito. Ang Hebreo ay ang natatanging wikang Wikang Cananeo na sinasalita pa rin, at ang tanging tunay na matagumpay na halimbawa ng muling ibinuhay na wikang patay.^[9][10]

Hebreo
עברית, Ivrit
Bahagi ng Balumbon ng Templo, isa sa mga pinakahabang balumbon ng Dagat na Patay na natuklas sa Qumran
Bigkas	Moderno: [ivˈʁit] – Sinauna: [ʕib'rit][1]
Katutubo sa	Israel
Rehiyon	Estado ng Israel
Pangkat-etniko	Hebreo; Hudyo at Samaritano
Kamatayan	Nalipol ang Ebreong Misnaiko bilang wikang sinasalita sa huling bahagi ng ika-5 siglo PK, nabuhay bilang wikang liturhikal kabilang ng Ebreong Biblikal para sa Hudaismo[2][3][4]
Pagbuhay	Muling isinilang sa huling bahagi ng ika-19 na siglo PK. 9 milyong nagsasalita ng Modernong Ebreo, kung saan 5 milyon ang katutubong nagsasalita (2017)[5]
Pamilya	Apro-Asyatiko Semitiko Gitnang Semitiko Hilagang-kanlurang Semitiko Kanaanita Hebreo
Mga sinaunang anyo	Ebreong Biblikal Ebreong Misnaiko Ebreong Medyebal
Pamantayang anyo	Modernong Ebreo
Sistema ng panulat	Alpabetong Ebreo Ebreong Braille Alpabetong Paleo-Ebreo (Arkaikong Ebreong Biblikal) Sulating Imperyal Arameo (Huling Ebreong Biblikal)
Mga anyong pasenyas	Wikang pasenyas ng Ebreo (pasalitang Ebreo na may kasamang senyas)[6]
Opisyal na katayuan
Opisyal na wika sa	Israel (bilang Modernong Ebreo)
Pinapamahalaan ng	Akademya ng Wikang Ebreo האקדמיה ללשון העברית (HaAkademia LaLashon HaʿIvrit)
Mga kodigong pangwika
ISO 639-1	he
ISO 639-2	heb
ISO 639-3	Marami: heb – [[Modernong Ebreo]] hbo – [[Ebreong Biblikal (liturhikal)]] smp – [[Ebreong Samaritano (liturhikal)]] obm – [[Moabita (lipol)]] xdm – [[Edomita (lipol)]]
Glottolog	hebr1246
Linguasphere	12-AAB-a
Naglalaman ang artikulong ito ng mga simbolong ponetiko ng IPA Posible po kayong makakita ng mga tandang pananong, kahon, o iba pang mga simbolo imbes ng mga karakter ng Unicode dahil sa kakulangan ng suporta sa pag-render sa mga ito. Para sa isang panimulang gabay sa mga simbolong IPA, tingnan ang en:Help:IPA.

Tumigil ang paggamit ng Ebreo bilang pang-araw-araw ng sinasalitang wika sa pagitan ng 200 at 400 PK, na nagsimulang humina mula ng bunga ng himagsikang Bar Kokhba.^{[2][11][note 2]} Noong panahong iyon, ginagamit na angArameo at, sa mas maliit na lawak, Griyego bilang wikang internasyonal, lalo na sa mga matataas at imigrante.^[13] Nabuhay ang Ebreo sa panahong medyebal bilang wika ng liturhikang Hudyo, panitikang rabiniko, intra-Jewish commerce and panulaan. Sa pagsulong ng Zionismo sa ika-19 na siglo, nabuhay ito muli bilang pangunahing wika ng Yishuv, at sa kalaunan ang Estado ng Israel. Ayon sa Ethnologue, noong 1998, ang Ebreo ay ang wika ng limang milyong katao sa buong mundo.^[5] Pagkatapos ng Israel, ang Estados Unidos ay may ikalawang pinakamalaking populasyon na nagsasalita ng Ebreo, ng mga 220,000 matatas na nagsasalita,^[14] karamihan mula sa Israel.

Alpabetong Hebreo

Ang Alpabetong Hebreo ang sistemang panulat ng Wikang Hebreo at Yidis. Nagtataglay ito ng 22 titik, at ang lima sa mga titik na ito ay may ibang anyo kapag nasasahulihang-dulo ng isang salita. Sinusulat ang Alpabetong Hebreo mula kanan pakaliwa.

Alef	Vet/Bet	Gimel	Dalet	Hey	Vav	Zayin	Het	Tet	Yud	Khaf/Kaf
א	ב	ג	ד	ה	ו	ז	ח	ט	י	כ
										ך
Lamed	Mem	Nun	Samekh	Ayin	Fey/Pey	Tsadi	Kuf	Resh	Shin/Sin	Tav
ל	מ	נ	ס	ע	פ	צ	ק	ר	ש	ת
	ם	ן			ף	ץ

Puna: Pakaliwa ang pagbasa nito.

Tingnan din

• Akademya ng Wikang Ebreo

Mga sanggunian

1. Sephardi [ʕivˈɾit]; Iraqi [ʕibˈriːθ]; Yemenite [ʕivˈriːθ]; Ashkenazi realization [iv'ʀis] or [iv'ris] strict pronunciation [ʔiv'ris] or [ʔiv'ʀis]; Standard Israeli [ivˈʁit]
2. Sáenz-Badillos, Angel (1993) [1988]. A History of the Hebrew Language. Sinalin ni Elwolde, John. Cambridge University Press. ISBN 9780521556347.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
3. H. S. Nyberg 1952. Hebreisk Grammatik. s. 2. Reprinted in Sweden by Universitetstryckeriet, Uppsala 2006.
4. Modernong Ebreo at Ethnologue (19th ed., 2016)
   Ebreong Biblikal (liturhikal) at Ethnologue (19th ed., 2016)
   Ebreong Samaritano (liturhikal) at Ethnologue (19th ed., 2016)
   Moabita (lipol) at Ethnologue (19th ed., 2016)
   Edomita (lipol) at Ethnologue (19th ed., 2016)
5. "Hebrew". Ethnologue.
6. Meir, Irit; Sandler, Wendy (2013). A Language in Space: The Story of Israeli Sign Language.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
7. Gur, Nachman; Haredim, Behadrey. "'Kometz Aleph – Au': How many Hebrew speakers are there in the world?". Inarkibo mula sa orihinal noong 4 Nobyembre 2013. Nakuha noong 2 Nobyembre 2013.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
8. "Most ancient Hebrew biblical inscription deciphered". Physorg.com. 7 Enero 2010. Nakuha noong 25 Abril 2013.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
9. Grenoble, Leonore A.; Whaley, Lindsay J. (2005). Saving Languages: An Introduction to Language Revitalization. United Kingdom: Cambridge University Press. p. 63. ISBN 978-0521016520. Nakuha noong 28 Marso 2017. Hebrew is cited by Paulston et al. (1993:276) as 'the only true example of language revival.'{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
10. Fesperman, Dan (26 Abril 1998). "Once 'dead' language brings Israel to life Hebrew: After 1,700 years, a revived language becomes a common thread knitting together a nation of immigrants with little in common except religion". The Baltimore Sun. Sun Foreign Staff. Inarkibo mula sa orihinal noong 29 Marso 2017. Nakuha noong 28 Marso 2017.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
13. "If you couldn't speak Greek by say the time of early Christianity you couldn't get a job. You wouldn't get a good job. a professional job. You had to know Greek in addition to your own language. And so you were getting to a point where Jews...the Jewish community in say Egypt and large cities like Alexandria didn't know Hebrew anymore they only knew Greek. And so you need a Greek version in the synagogue." – Josheph Blankinsopp, Professor of Biblical Studies University of Notre Dame in A&E's Who Wrote the Bible
14. "Table 53. Languages Spoken at Home by Language: 2009", The 2012 Statistical Abstract, U.S. Census Bureau, inarkibo mula sa orihinal noong 25 Disyembre 2007, nakuha noong 27 Disyembre 2011{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

Mga kawing panlabas

• Learn Hebrew with Akhlah!, mula sa Jewish Children’s Learning Network
• Avangard Online Speech Dictionary
• Behrman House Online Ulpan Naka-arkibo 2006-06-25 sa Wayback Machine.
• Balarilang Ebreo ni Gesenius Naka-arkibo 2006-02-19 sa Wayback Machine.
• Online na diksyonaryong Inggles-Ebreo/Ebreo-Inggles ng Morfix Naka-arkibo 2004-12-16 sa Wayback Machine.
• Hebrew for ME
• About the Hebrew language, Ebreo sa Israel Defense Forces
• Mga lingk mula sa FoundationStone
• Online resources, mula sa FoundationStone
• Hebrew Today, balita mula sa Israel sa simpleng Ebreo
• Israeli Hebrew, David Tene tungkol sa Ebreong Israeli
• My Hebrew Picture Dictionary Naka-arkibo 2009-03-06 sa Wayback Machine.
• National Center for the Hebrew Language Naka-arkibo 2006-07-03 sa Wayback Machine. (Estados Unidos)
• Mechon Mamre Naka-arkibo 2011-08-07 sa Wayback Machine., ang Tora at Tanakh sa Ebreo at Inggles
• Ang Bagong Tipan sa Ebreo
• Nikud: Una Naka-arkibo 2006-04-27 sa Wayback Machine. at pangalawang Naka-arkibo 2007-09-29 sa Wayback Machine. bahagi
• Ebreo sa Pamantasan ng Texas sa Austin
• Speak Hebrew with Moshe and Leah Naka-arkibo 2006-06-27 sa Wayback Machine.
• Passing Phrase, ni Eli Birnbaum
• Zuckermann, Ghil'ad (2003). Language Contact and Lexical Enrichment in Israeli Hebrew. UK: Palgrave Macmillan. ISBN 9781403917232.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) / ISBN 9781403938695 (Israeli)

Ang lathalaing ito na tungkol sa Wika ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.

1. In the Tanakh (Jewish Bible), the language was referred to as Yehudit "the language of Judah" or səpaṯ Kəna'an "the language of Canaan".^[2] Ang mga kalaunang manunulat na Helenistikong sina Josephus at may akda ng Ebanghelyo ni Juan ay gumamit ng katagang Hebraisti upang tukuyin ang parehong wikang Hebreo at Wikang Aramaiko.^[2]
2. Sáenz-Badillos, Ángel and John Elwolde: "There is general agreement that two main periods of RH (Rabbinical Hebrew) can be distinguished. The first, which lasted until the close of the Tannaitic era (around 200 CE), is characterized by RH as a spoken language gradually developing into a literary medium in which the Mishnah, Tosefta, baraitot and Tannaitic midrashim would be composed. The second stage begins with the Amoraim and sees RH being replaced by Aramaic as the spoken vernacular, surviving only as a literary language. Then it continued to be used in later rabbinic writings until the tenth century in, for example, the Hebrew portions of the two Talmuds and in midrashic and haggadic literature."^[12]