Gluon

Ang mga Gluon ( /ˈɡluːɒn/; mula English glue) ay mga elementaryong partikulo na umaasal bilang tagapalit na partikulo o gauge boson para sa malakas na pwersa sa pagitan ng mga quark na analogo sa pagpapalitan ng mga photon sa elektromagnetikong pwersa sa pagitan ng dalawang may kargang partikulo.^[6]

Gluon

Komposisyon	Elementaryong partikulo
Estadistika	Bosoniko
Mga interaksiyon	Malakas na interaksiyon
Simbolo	g
Nag-teorisa	Murray Gell-Mann (1962)[1]
Natuklasan	Y(9.46 GeV) -> 3g: 1978 at DORIS (DESY) by PLUTO collaboration (see the recollection [2]) and e+e− -> qqg: 1979 at PETRA (DESY) by TASSO, MARK-J and PLUTO collaborations (see the review [3])
8
Masa	0 MeV/c2 (Theoretical value)[4] < 20 MeV/c2 (Experimental limit)[5]
Elektrikong karga	0 e[4]
Kargang kulay	octet (8 linearly independent types)
Ikot	1

Dahil sa ang mga quark ay binubuo ng mga baryon, at ang malakas na interaksiyon ay nangyayari sa pagitan ng mga baryon, maaaring masabi na ang pwersang kulay ang pinagkukunan ng malakas na interaksiyon o ang malakas na interaksiyon ay tulad ng nalalabing pwersang kulay na lumalawig ng lagpas sa mga baryon, halimbawa kapag ang mga proton at neutron ay magkasamang nakabigkis sa isang atomikong nukleyus. ^[7]

Sa tekniklal na mga termino, ang mga ito ay bektor na gauge boson na namamagitan ng malakas na interaksiyon ng mga quark sa quantum na kromodinamika (QCD). Hindi tulad ng elektrikong neutral na photon ng quantum elektrodinamika (QED), ang mga mismong gluon ay nagdadala ng kargang kulay at kaya ay lumalahok sa malakas na interaksiyon bukod pa sa pamamagitan nito na gumagawa sa QCD na labis na mas mahirap na siyasatin kesa sa QED.

Sanggunian

1. M. Gell-Mann (1962). "Mga symetriya ng mga baryon at meson". Physical Review. 125 (3): 1067–1084. Bibcode:1962PhRv..125.1067G. doi:10.1103/PhysRev.125.1067.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
2. B.R. Stella, H.-J. Meyer (2011). "Y(9.46 GeV) and the gluon discovery(a critical recollection of PLUTO results)". European Physical Journal H. 36: 203–243. arXiv:1008.1869. doi:10.1140/epjh/e2011-10029-3. Nakuha noong 2011-11-26.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)^{[patay na link][patay na link]}
3. P. Söding (2010). "On the discovery of the gluon". European Physical Journal H. 35 (1): 3–28. Bibcode:2010EPJH...35....3S. doi:10.1140/epjh/e2010-00002-5.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
4. W.-M. Yao; atbp. (2006). "Review of Particle Physics" (PDF). Journal of Physics G. 33: 1. arXiv:astro-ph/0601168. Bibcode:2006JPhG...33....1Y. doi:10.1088/0954-3899/33/1/001. {{cite journal}}: Explicit use of et al. in: |author= (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
5. F. Yndurain (1995). "Limits on the mass of the gluon". Physics Letters B. 345 (4): 524. Bibcode:1995PhLB..345..524Y. doi:10.1016/0370-2693(94)01677-5.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
6. http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/hframe.html
7. http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/forces/color.html