Dipolog

Ang Dipolog, opisyal na Lungsod ng Dipolog (pagbigkas: di•pó•log; Sebwano: Dakbayan sa Dipolog) ay isang lungsod at siya ring kabisera ng lalawigan ng Zamboanga del Norte, Pilipinas. Ayon sa senso ng 2020, ito ay may populasyon na 138,141 sa may 33,154 na kabahayan.

Dipolog Lungsod ng Dipolog
Lungsod
Watawat
Mapa ng Zamboanga del Norte na nagpapakita ng lokasyon ng Dipolog.
Dipolog Lokasyon sa Pilipinas
Mga koordinado: 8°35′14″N 123°20′27″E
Bansa	Pilipinas
Rehiyon	Tangway ng Zamboanga (Rehiyong IX)
Lalawigan	Zamboanga del Norte
Mga barangay	21 (alamin)
Pagkatatag	1 Hulyo 1913
Ganap na Lungsod	1 Enero 1970
Pamahalaan
• Punong Lungsod	Darel Dexter T. Uy
• Pangalawang Punong Lungsod	Horacio B. Velasco
• Manghalalal	67,808 botante (2022)
Lawak  [1]
• Kabuuan	241.13 km2 (93.10 milya kuwadrado)
Populasyon  (Senso ng 2020)
• Kabuuan	138,141
• Kapal	570/km2 (1,500/milya kuwadrado)
• Kabahayan	33,154
Ekonomiya
• Kaurian ng kita	ika-3 klase ng kita ng lungsod
• Antas ng kahirapan	21.07% (2021)[2]
• Kita	₱1,234,148,952.42 (2020)
• Aset	₱4,919,406,000.00 (2020)
• Pananagutan	₱1,850,887,000.00 (2020)
• Paggasta	₱876,190,000.00 (2020)
Sona ng oras	UTC+8 (PST)
Kodigong Pangsulat	7100
PSGC	097202000
Kodigong pantawag	65
Uri ng klima	Tropikal na klima
Mga wika	Wikang Subanon Sebwano Wikang Chavacano wikang Tagalog
Websayt	dipologcity.gov.ph

Kasaysayan

Pinasinayaan ang Dipolog bilang isang ganap na bayan ng gobernador ng Lalawigang Moro John Pershing noong Hulyo 1, 1913, matapos maipatayô ang gusaling magsisilbing munisipyo ng naturang bayan. Itinalaga rin ni Pershing ang kauna-unahang alkalde ng bayan na si Pascual Martinez.

Sa kasagsagan ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, inilipat ng tubong-Dipolog na Gobernador ng Zamboanga na si Matias Ranillo ang kabisera ng lalawigan ng Zamboanga mula Lungsod ng Zamboanga papuntang Dipolog.^[3] Nang masakop na ng puwersang Hapones ang kabayanan ng Dipolog, inilikas palayô ng kabayanan ang pamahalaang lalawigan patungo sa barrio ng Polanco.^[4] Noong Agosto 22, 1951, hinawalay sa Dipolog ang nasabi at ilan pang barrio upang maging hiwalay na mga bayan ng Polanco at Piñan.^[5]

Noong Enero 1, 1970, sa bisa ng Batas Republika 5520 naging lungsod ang bayan ng Dipolog.^[6]

Pamahalaan

Ang sistema ng pamahalaan ng Dipolog ay gaya ng iba pang pamahalaang lokal sa Pilipinas alinsunod sa Kodigo ng Pamahalaang Lokal. Bilang isang nakapaloob na lungsod ang mga ordinansang ipinapasá ng pamahalaang lungsod ay isinusumite sa Sangguniang Panlalawigan ng Zamboanga del Norte upang masuri kung ito'y tumatalima sa angkop nitong kapangyarihan.

Tagapagpaganap

Ang alkalde o punong-bayan ang siyang nasisilbing punong tagapagpaganap ng lungsod.

Tagapagbatas

Binubuo ng Sangguniang Panlungsod ng Dipolog ng sampung regular na konsehal na halal at dalawang ex-officiong konsehal. Samantalang nagsisilbing tagapangulo ng Sangguniang Panlungsod ang bise-alkalde na siyang humahalili kapag nabakante ang posisyon ng alkalde.

Mga Barangay

Nahahati sa 21 barangay ang Dipolog, ang lima rito—Barra, Biasong, Central, Estaka, at Miputak—ay sakop ng poblacion .

Barangay	Lawak (ha.)	Populasyon
Barra	32.53
Biasong	32.06
Central	38.62
Cogon	1,157.79
Dicayas	594.34
Diwan	3,704.57
Estaka	80.49
Galas	703.35
Gulayon	503.01
Lugdungan	907.38
Minaog	312.24
Miputak	711.76
Olingan	711.76
Punta	446.85
San Jose	657.04
Sangkol	355.15
Santa Filomena	220.23
Santa Isabel	125.19
Sicayab	537.63
Sinaman	495.25
Turno	592.73

Media

TV

• RMN DXDR TeleRadyo 2
• GMA 4
• RPN DXKD TeleRadyo (Channel 7)
• ABS-CBN Northwestern Mindanao (Channel 42)

Radio

AM

• RMN DXDR 981
• RPN DXKD Radyo Ronda 1053
• DXBD Bombo Radyo 1350

FM

• CMN 88.9 Radyo Totoo
• MOR 90.9
• 92.5 Korean Radio
• 93.3 Star FM
• 94.1 iFM
• 100.5 Radyo Natin
• 102.5 Brigada News FM
• 103.7 Energy FM

Demograpiko

Senso ng populasyon ng
Dipolog

Taon	Pop.	±% p.a.
1903	5,204	—
1918	15,982	+7.77%
1939	31,604	+3.30%
1948	40,618	+2.83%
1960	32,236	−1.91%
1970	46,368	+3.70%
1975	48,403	+0.87%
1980	61,919	+5.05%
1990	79,887	+2.58%
1995	90,777	+2.42%
2000	99,862	+2.07%
2007	113,118	+1.73%
2010	120,460	+2.31%
2015	130,759	+1.57%
2020	138,141	+1.09%
Sanggunian: PSA[7][8][9][10]

Mga sanggunian

1. "Province: Zamboanga del Norte". PSGC Interactive. Quezon City, Philippines: Philippine Statistics Authority. Nakuha noong 12 Nobyembre 2016.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
2. "PSA Releases the 2021 City and Municipal Level Poverty Estimates". Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas. 2 Abril 2024. Nakuha noong 28 Abril 2024.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
3. "History of Dipolog". Dipolog.com. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2015-08-21. Nakuha noong 2015-08-02.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
4. "Zamboanga del Norte: Municipality of Polanco". Nakuha noong 2015-08-02.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
5. "Profile". Municipality of Piñan. Nakuha noong 2015-08-02.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
6. Republic Act No. 5520. Hinango noong 2015-08-02.
7. Census of Population (2015). "Region IX (Zamboanga Peninsula)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. PSA. Nakuha noong 20 Hunyo 2016.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
8. Census of Population and Housing (2010). "Region IX (Zamboanga Peninsula)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. NSO. Nakuha noong 29 Hunyo 2016.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
9. Censuses of Population (1903–2007). "Region IX (Zamboanga Peninsula)". Table 1. Population Enumerated in Various Censuses by Province/Highly Urbanized City: 1903 to 2007. NSO.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: url-status (link)
10. "Province of Zamboanga del Norte". Municipality Population Data. Local Water Utilities Administration Research Division. Nakuha noong Disyembre 17, 2016.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

Mga kawing panlabas

• City of Dipolog Web Site
• Philippine Standard Geographic Code Naka-arkibo 2012-04-13 sa Wayback Machine.