![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Indian_relief_from_Amaravati%252C_Guntur._Preserved_in_Guimet_Museum.jpg/640px-Indian_relief_from_Amaravati%252C_Guntur._Preserved_in_Guimet_Museum.jpg&w=640&q=50)
Ashoka
From Wikipedia, the free encyclopedia
Si Ashoka Maurya (304 BCE –232 BCE) na karaniwang kilala bilang Ashoka at Ashoka ang Dakila ay isang emperador na Indiano ng Dinastiyang Maurya na namuno ng halos sa lahat ng subkontinenteng Indiano mula ca. 269 BCE hanggang 232 BCE.[1] Siya ay kilala rin bilang "Dakilang tagapaglagganap ng Budismo". Siya ang isa sa pinakadakilang mga emperador ng India sa karamihan ng ngayong India pagkatapos ng isang bilang ng mga pananakop na militar. Ang kanyang imperyo ay sumaklaw mula sa Hindu Kush sa Afghanistan hanggang sa kasalukuyang Bangladesh at sa estadong Indian ng Assam sa silangan at hanggang sa kasing layo sa timog sa hilagaang Kerala at Andhra Pradesh. Ang ang kabisera ng Imperyong Maurya ang Taxila, Ujjain at pataliputra. Noong mga 260 BCE, si Ashoka ay nakidigma ng isang mapait na nakakawasak ng digmaan laban sa mga estado ng Kalinga (modernong Odisha).[2] Kanyang sinakop ang Kalinga na wala sa kanyang mga ninuno mula kay Chandragupta Maurya ang nakasakop. Siya ay yumakap sa relihiyong Budismo pagkatapos masaksihan ang mga kamatayan ng tao na iniulat na higit sa 100,000 tao sa Digmaang Kalinga na kanyang isinagawa dahil sa isang pagnanais ng pananakop. Ito ay humantong rin sa pagpapatapon ng mga 150,000 tao.[3] Unti-unting naakay si Ashoka sa Budismo sa simula ng mga 263 BCE sa pinakahuli.[2] Kalaunan ay itinuon ang kanyang sarili sa pagpapalaganap ng Budismo sa buong kilalang mundo sa panahong ito. Itinuring ni Ashoka ang Budismo bilang isang doktrina na makapagsisilbi bilang isang pundasyong kultural para sa pagkakaisang pampolitika.[4] Si Ashoka ay kadalasang naalala sa kasaysayan bilang isang pilantropikong tagapamahala. Sa kanyang mga kautusan sa Kalinga, kanyang tinawag ang kanyang mga nasasakupan bilang kanyang "mga anak" at binabanggit na bilang isang ama, kanyang ninais ang kanilang kabutihan. Sa kasaysayan ng India, si Ashoka ay tinutukoy bilang Samraat Chakravartin Ashoka – ang "Emperador ng mga Emperador na si Ashoka". Ang kanyang pangalang "aśoka" ay nangangahulugang "walang kirot, walang kalumbayan" sa Sanskrit (ang isang privativum at śoka "hapdi, dalambhati"). Sa kanyang mga kautusan, siya ay tinutukoy bilang Devānāmpriya (Pali: Devānaṃpiya) o "Ang Minamahal ng mga Diyos" at Priyadarśin (Pali Piyadasī) o "Siya na tumuturing sa bawat isa nang may pagmamahal". Ang kanyang kagiliwan sa ugnayan ng kanyang pangalan sa punong Saraca asoca o "punong Asoka" ay tinukoy rin sa Ashokavadana.
Asoka | |
---|---|
Maurya Samrat | |
![]() Isang pinunong "Chakravartin", unang siglo BCE/CE. Andhra Pradesh, Amaravati. Iningatan sa Musee Guimet | |
Paghahari | 268–232 BCE |
Koronasyon | 268 BCE |
Kapanganakan | 304 BCE |
Lugar ng kapanganakan | Pataliputra, Patna |
Kamatayan | 232 BCE (edad 72) |
Lugar ng kamatayan | Pataliputra, Patna |
Pinaglibingan | Ang mg abo ay nilugo sa Ilog Ganges na posibleng sa Varanasi, Kremasyon 232 BCE, kaunti sa 24 oras pagkatapos ng kanyang kamatayan |
Sinundan | Bindusara |
Kahalili | Dasaratha |
Mga asawa | Kaurwaki Devi Padmavati Tishyaraksha |
Bahay Maharlika | Dinastiyang Maurya |
Ama | Bindusara |
Ina | Maharani Dharma o Shubhadrangi |
Mga anak | Mahendra, Sanghamitra, Tivala, Kunala, Jaluka, Charumati |
Mga paniniwalang relihiyoso | Budismo |
Isinulat ni H.G. Wells sa kanyang A Short History of the World (H. G. Wells):
Sa kasaysayan ng mundo, may mga libo libong hari at emperador na tumawag sa kanilang mga sariling, "Ang kanilang mga Kamahalan", at iba pa. Sila ay nagningning sa isang maikling sandali at kasing bilis na naglaho. Ngunit si Ashoka ay nagniningning at nagniningning ng maliwanag tulad ng isang maliwanag na bituin kahit sa panahong ito.
Si Ashoka ay gumampan ng isang mahalagang papel sa pagtulong na gumawa sa Budismo na isang pandaigdigang relihiyon.[5] Ang emblem ng modernong Republika ng India ay isang paghalaw ng Leon na Kapital ni Ashoka.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Mauryan_Empire_260_BCE.png/640px-Mauryan_Empire_260_BCE.png)