เขตบางบอน

บางบอน เป็นหนึ่งในห้าสิบเขตของกรุงเทพมหานคร สภาพทั่วไปทางด้านตะวันออกของเขตเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยหนาแน่นน้อยและหนาแน่นปานกลาง โดยมีย่านการค้าและเขตอุตสาหกรรมภายในพื้นที่ ส่วนทางด้านตะวันตกเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยหนาแน่นน้อยและเขตเกษตรกรรม

เขตบางบอน
เขต
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Khet Bang Bon
ถนนบางขุนเทียนช่วงตลาดบางบอน
คำขวัญ:  หลวงพ่อขาวทรงฤทธิ์ ศักดิ์สิทธิ์หลวงพ่อเกษร งามนคเรศเขตบางบอน สมุทรสาครชิดชายแดน ถนนวงแหวนคู่อุตสาหกรรม น้อมนำเกษตรพอเพียง
แผนที่กรุงเทพมหานคร เน้นเขตบางบอน
พิกัด: 13°39′50″N 100°24′32″E
ประเทศ	ไทย
เขตปกครองพิเศษ	กรุงเทพมหานคร
พื้นที่
• ทั้งหมด	34.745 ตร.กม. (13.415 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2566)
• ทั้งหมด	100,203[1] คน
• ความหนาแน่น	2,883.96 คน/ตร.กม. (7,469.4 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	10150
รหัสภูมิศาสตร์	1050
ที่อยู่ สำนักงาน	เลขที่ 1 ซอยเอกชัย 135/1 (เสือโต) ถนนเอกชัย แขวงบางบอนใต้ เขตบางบอน กรุงเทพมหานคร 10150
เว็บไซต์	www.bangkok.go.th/bangbon
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

เขตบางบอนตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของฝั่งธนบุรี มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองต่าง ๆ เรียงตามเข็มนาฬิกา ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับเขตหนองแขม เขตบางแค และเขตภาษีเจริญ มีคลองหนามแดงและคลองบางโคลัดเป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับเขตจอมทอง มีคลองวัดสิงห์เป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศใต้ ติดต่อกับเขตบางขุนเทียน มีทางรถไฟสายวงเวียนใหญ่–มหาชัยเป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเมืองสมุทรสาครและอำเภอกระทุ่มแบน (จังหวัดสมุทรสาคร) มีแนวแบ่งเขตการปกครองระหว่างกรุงเทพมหานครกับจังหวัดสมุทรสาครเป็นเส้นแบ่งเขต

ประวัติ

บางบอนในอดีตเป็นชื่อหมู่บ้านแห่งหนึ่งที่มีความเก่าแก่อย่างน้อยตั้งแต่สมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ โดยมีหลักฐานเป็นวรรณคดีหลายเรื่องที่กล่าวถึง ได้แก่ โคลงนิราศทวาย (โคลงนิราศไปแม่น้ำน้อย) ของพระพิพิธสาลีในสมัยรัชกาลที่ 1^[2] โคลงนิราศนรินทร์ ของนายนรินทรธิเบศร์ (อิน) ในสมัยรัชกาลที่ 2^[3] และ นิราศเมืองเพชร ของสุนทรภู่ในสมัยรัชกาลที่ 4^[4][5] ต่อมาเมื่อมีการจัดการปกครองส่วนภูมิภาคโดยแบ่งออกเป็นมณฑล จังหวัด อำเภอ ตำบล และหมู่บ้าน บางบอนจึงกลายมาเป็นท้องที่การปกครองของอำเภอบางขุนเทียน จังหวัดธนบุรี โดยในพื้นที่แถบนี้รวมทั้งพื้นที่ใกล้เคียงมีการปรับเปลี่ยนเขตการปกครองหลายครั้ง ในที่สุดเมื่อ พ.ศ. 2483 ทางราชการได้ยุบรวมท้องที่ตำบลบางบอนเหนือ ตำบลบางบอนใต้ และตำบลแสมดำเข้าด้วยกันและตั้งเป็น ตำบลบางบอน ขึ้น^[6]

ใน พ.ศ. 2514 จังหวัดธนบุรีถูกรวมเข้ากับจังหวัดพระนคร เปลี่ยนฐานะเป็นนครหลวงกรุงเทพธนบุรี^[7] และใน พ.ศ. 2515 จึงเปลี่ยนแปลงฐานะเป็นกรุงเทพมหานคร^[8] ซึ่งได้เปลี่ยนการเรียกหน่วยการปกครองใหม่ด้วย ตำบลบางบอนจึงได้รับการเปลี่ยนแปลงฐานะเป็น แขวงบางบอน และอยู่ในเขตการปกครองของสำนักงานเขตบางขุนเทียน

ภายหลังในเขตบางขุนเทียนมีความเจริญและมีประชากรหนาแน่นขึ้นมาก เพื่อให้การปกครองและการอำนวยความสะดวกแก่ประชาชนเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ในวันที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2540 กระทรวงมหาดไทยจึงประกาศแยกพื้นที่แขวงบางบอนออกจากเขตบางขุนเทียนตั้งเป็น เขตบางบอน โดยสำนักงานเขตบางบอนได้เปิดให้บริการตั้งแต่วันที่ 6 มีนาคม พ.ศ. 2541^[9] เป็นสำนักงานเขตลำดับที่ 50 ของกรุงเทพมหานคร เดิมตั้งอยู่ที่อาคารตลาดสดเทพยดาอารักษ์ หมู่ที่ 4 แขวงบางบอน^[10] ต่อมาใน พ.ศ. 2547 ได้ย้ายมาตั้งสำนักงานเขตถาวรที่ซอยเอกชัย 135/1 หมู่ที่ 3 แขวงบางบอน^[10]

การแบ่งเขตการปกครอง

เมื่อวันที่ 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2560 กรุงเทพมหานครได้ประกาศยุบแขวงบางบอนและตั้งแขวงขึ้นใหม่ 4 แขวง โดยมีถนนเอกชัยและถนนกาญจนาภิเษกฝั่งตะวันตกเป็นเส้นแบ่งเขตและให้มีผลบังคับใช้ในวันเดียวกัน^[11] ส่งผลให้เขตบางบอนในปัจจุบันประกอบด้วยแขวงดังต่อไปนี้

หมาย เลข	อักษรไทย	อักษรโรมัน	พื้นที่ (ตร.กม.)	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2566)	ความหนาแน่นประชากร (ธันวาคม 2566)	แผนที่
2.	บางบอนเหนือ	Bang Bon Nuea	15.203	22,472	1,478.13
3.	บางบอนใต้	Bang Bon Tai	8.939	23,997	2,684.53
4.	คลองบางพราน	Khlong Bang Phran	5.423	30,808	5,680.99
5.	คลองบางบอน	Khlong Bang Bon	5.180	22,926	4,425.87
ทั้งหมด			34.745	100,203	2,883.96

หมายเลขที่หายไปคือแขวงที่ถูกยุบเลิก

ประชากร

สถิติประชากรตามทะเบียนราษฎร เขตบางบอน[12]
ปี (พ.ศ.)	ประชากร	การเพิ่มและการลด
2541	69,829	แบ่งเขต
2542	72,726	+2,897
2543	76,040	+3,314
2544	79,765	+3,725
2545	84,660	+4,895
2546	89,140	+4,480
2547	93,216	+4,076
2548	96,723	+3,507
2549	99,348	+2,625
2550	101,263	+1,915
2551	102,963	+1,700
2552	103,470	+507
2553	104,535	+1,065
2554	104,768	+233
2555	105,161	+393
2556	106,085	+924
2557	107,140	+1,055
2558	107,397	+257
2559	107,136	-261
2560	107,118	-18
2561	106,919	-199
2562	105,684	-1,235
2563	104,366	-1,318
2564	102,635	-1,731
2565	101,246	-1,389
2566	100,203	-1,043

การคมนาคม

ถนนสายหลักในพื้นที่เขตบางบอน ได้แก่

• ถนนกาญจนาภิเษก (ทล.9) และทางคู่ขนาน (ทล.3901 และ 3902)
• ถนนเอกชัย (ทล.3242)
• ถนนบางขุนเทียน
• ถนนบางบอน 1
• ถนนกัลปพฤกษ์ (ทางหลวงชนบท กท.1001)

ส่วนทางสายรองและทางลัด ได้แก่

ถนนบางบอน 2 ถนนบางบอน 3 ถนนบางบอน 4 ถนนบางบอน 5 ถนนพรมแดน (เอกชัย 131) ถนนพรหมราษฎร์ และซอยพระรามที่ 2 ซอย 82 (รางโพธิ์) ถนนมนธาตุราชศรีพิจิตร์ และซอยพระยามนธาตุราชศรีพิจิตร์ แยก 35 ซอย 001 กาญจนาภิเษก 3 (วัดนินสุขาราม / ถนนวัดม่วง-บางบอน 2)

ซอย 001 กาญจนาภิเษก 6 / ซอยเอกชัย 76 (หมู่บ้านเอสเค) ซอยเอกชัย 46 (สังข์สิทธิ์นิเวศน์) ซอยเอกชัย 69 (โรงเรียนวิชัยวิทยา) ซอยเอกชัย 83/1 (ศิริวงศ์) ซอยเอกชัย 119 (วัดบางบอน) ซอยเอกชัย 132 (ศิรินุสรณ์) ซอยบางบอน 1 ซอย 20 / ซอยกำนันแม้น 13 (กำนันแม้น 3) ซอยบางบอน 3 ซอย 5 / ซอยบางบอน 4 ซอย 14 (บ้านนายเหรียญ) ซอยบางบอน 5 ซอย 5 (โรงเรียนนวลนรดิศฯ) ซอยบางบอน 5 ซอย 7 (ถนนสมเด็จพระนเรศวรมหาราช)

สถานที่สำคัญ

วัดบางบอน

• กองกำกับการตำรวจม้า
• เรือนจำพิเศษธนบุรี
• ทัณฑสถานหญิงธนบุรี
• สำนักงานประกันสังคม กรุงเทพมหานคร เขตพื้นที่ 7
• วัดบางบอน
• วิทยาลัยเทคนิคราชสิทธาราม
• โรงเรียนสารสาสน์วิเทศบางบอน
• โรงเรียนศึกษานารีวิทยา
• โรงเรียนนวลนรดิศวิทยาคมรัชมังคลาภิเษก

ทางน้ำ

คลองบางบอน คลองบางโคลัด คลองหนามแดง คลองบางพราน คลองวัดสิงห์ คลองพระยาราชมนตรี คลองสะแกงาม คลองลาดลำภู (รางสะแก)

คลองพิมพ์เสงี่ยม คลองนายผล คลองเจือศักดิ์ คลองสรศักดิ์ คลองรางไผ่ คลองขวาง คลองเลนเปน คลองสาเก

เศรษฐกิจ

เกษตรกรรมเป็นสิ่งที่สำคัญในเขตนี้ พืชที่ปลูกได้แก่ มะม่วงน้ำดอกไม้มัน มะพร้าว กล้วยไม้ และดอกบัว เป็นต้น^[13]

อ้างอิง

1. สำนักบริหารการทะเบียน. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "สถิติประชากรและบ้าน - จำนวนประชากรแยกรายอายุ." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.dopa.go.th/stat/statnew/upstat_age.php เก็บถาวร 2020-06-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. สืบค้น 14 กุมภาพันธ์ 2567.
2. โคลงนิราศทวาย เก็บถาวร 2009-10-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน จากตู้หนังสือเรือนไทย.
3. นิราศนรินทร์ จากวิกิซอร์ซ.
4. "นิราศเมืองเพชร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-02-02. สืบค้นเมื่อ 2012-03-31.
5. เนื่องจากการเดินทางทางน้ำเพื่อจะทะลุออกไปยังแม่น้ำท่าจีนในแถบนี้จะใช้คลองด่าน คลองสนามชัย และคลองมหาชัยเป็นหลัก หมู่บ้านบางบอนในนิราศทั้งสามเรื่องจึงน่าจะตั้งอยู่ตรงปากคลองบางบอนแยกจากคลองวัดสิงห์หรือริมคลองสนามชัย (ระหว่างวัดไทร วัดสิงห์ และวัดกก) เช่นเดียวกับหมู่บ้านรายทางแห่งอื่น ๆ ที่ผู้ประพันธ์กล่าวถึง ซึ่งในปัจจุบัน พื้นที่ย่านนั้นส่วนใหญ่อยู่ในเขตจอมทองและเขตบางขุนเทียน ไม่เกี่ยวข้องกับท้องที่เขตบางบอนหรือแขวงบางบอนโดยตรง
6. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตต์ตำบลและอำเภอในจังหวัดพระนครและธนบุรี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 57: 2598–2606. 29 ตุลาคม 2483.
7. "ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ ๒๔" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 88 (พิเศษ 144 ก): 816–824. 21 ธันวาคม 2514. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-04-25. สืบค้นเมื่อ 2012-03-31.
8. "ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ ๓๓๕" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 89 (พิเศษ 190 ก): 187–201. 13 ธันวาคม 2515.
9. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงพื้นที่เขตบางขุนเทียน และตั้งเขตบางบอน กรุงเทพมหานคร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 114 (พิเศษ 108 ง): 61–65. 18 พฤศจิกายน 2540.
10. สำนักงานเขตบางบอน. "ประวัติความเป็นมา." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://203.155.220.239/subsite/index.php?strOrgID=001057&strSection=aboutus&intContentID=549^{[ลิงก์เสีย]} [ม.ป.ป.]. สืบค้น 7 มีนาคม 2555.
11. "ยุบพื้นที่แขวงบางบอน และตั้งแขวงบางบอนเหนือ แขวงบางบอนใต้ แขวงคลองบางพราน และแขวงคลองบางบอน เขตบางบอน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 134 (พิเศษ 215 ง): 53–56.
12. สำนักบริหารการทะเบียน. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "จำนวนประชากรและบ้าน." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.dopa.go.th/xstat/popyear.html 2556. สืบค้น 3 เมษายน 2556.
13. สนุก! ออนไลน์. "สองเท้าพาเดิน: ชีวิตชาวสวนและแหล่งผลิตดอกไม้ย่านบางบอน." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://travel.sanook.com/bangkok/bangkok_08195.php. [ม.ป.ป.]. สืบค้น 30 มีนาคม 2555.

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์สำนักงานเขตบางบอน
• แผนที่เขตบางบอน เก็บถาวร 2007-09-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน