อธิกวินาที

อธิกวินาที (อังกฤษ: leap second) คือ วินาทีที่ปรับเพิ่มขึ้นหรือลดลง เพื่อรักษามาตรฐานการประกาศเวลาให้ใกล้เคียงกับเวลาสุริยะ (UT1) โดยเฉลี่ย เนื่องด้วยการประกาศเวลามาตรฐานมีพื้นฐานอยู่บนเวลาสากลเชิงพิกัด (UTC) ซึ่งรักษาไว้ด้วยนาฬิกาอะตอมที่มีความเที่ยงตรงแม่นยำสูง แต่เนื่องจากโลกมีการเปลี่ยนแปลง อาทิ การเคลื่อนที่ของเปลือกโลก แผ่นดินไหว ปริมาณน้ำในมหาสมุทร ทำให้อัตราการหมุนของโลกช้าลงหรือเร็วขึ้น ถึงแม้จะเล็กน้อยแต่ก็อาจทำให้เวลาทั้งสองเกิดความแตกต่าง จึงต้องมีการปรับเวลาให้ใกล้เคียงกัน การปรับอธิกวินาทีปัจจุบันควบคุมโดย International Earth Rotation and Reference Systems Service (IERS) ซึ่งก่อนหน้านั้นควบคุมโดย Bureau International de l'Heure (BIH) จนถึง 1 มกราคม พ.ศ. 2531 (ค.ศ. 1988)

การปรับอธิกวินาที^[1]

ค.ศ. (พ.ศ.)	30 มิ.ย.	31 ธ.ค.
1972 (2515)	+1	+1
1973 (2516)	0	+1
1974 (2517)	0	+1
1975 (2518)	0	+1
1976 (2519)	0	+1
1977 (2520)	0	+1
1978 (2521)	0	+1
1979 (2522)	0	+1
1980 (2523)	0	0
1981 (2524)	+1	0
1982 (2525)	+1	0
1983 (2526)	+1	0
1984 (2527)	0	0
1985 (2528)	+1	0
1986 (2529)	0	0
1987 (2530)	0	+1
1988 (2531)	0	0
1989 (2532)	0	+1
1990 (2533)	0	+1
1991 (2534)	0	0
1992 (2535)	+1	0
1993 (2536)	+1	0
1994 (2537)	+1	0
1995 (2538)	0	+1
1996 (2539)	0	0
1997 (2540)	+1	0
1998 (2541)	0	+1
1999 (2542)	0	0
2000 (2543)	0	0
2001 (2544)	0	0
2002 (2545)	0	0
2003 (2546)	0	0
2004 (2547)	0	0
2005 (2548)	0	+1
2006 (2549)	0	0
2007 (2550)	0	0
2008 (2551)	0	+1
2009 (2552)	0	0
2010 (2553)	0	0
2011 (2554)	0	0
2012 (2555)	+1	0
2013 (2556)	0	0
2014 (2557)	0	0
2015 (2558)	+1	0
2016 (2559)	0	+1
2017 (2560)	0	0
2018 (2561)	0	0
2019 (2562)	0	0
2020 (2563)	0	0
2021 (2564)	0	0
ค.ศ.	30 มิ.ย.	31 ธ.ค.
รวม	11	16
	27

การปรับอธิกวินาทีจะกระทำเมื่อ UT1 แตกต่างจาก UTC เกิน ±0.9 วินาที และจะถูกกำหนดให้เพิ่มหรือลดเมื่อสิ้นสุดวันที่ 30 มิถุนายน หรือ 31 ธันวาคม โดยจะประกาศเป็นคราว ๆ ไป (ถึงแม้ว่าอธิกวินาทีสามารถเพิ่มหรือลดในวันไหนก็ได้) ซึ่งจะทำให้นาทีสุดท้ายของวันดังกล่าวเกินมาหรือขาดไป 1 วินาทีตามทฤษฎี อย่างไรก็ตามการปรับอธิกวินาทีที่เคยเกิดขึ้นในอดีต มีเพียงการเพิ่มเวลาเข้าไปอย่างเดียวเท่านั้น ซึ่งจะทำให้เวลา 23:59:60 ปรากฏขึ้น ก่อนที่จะเป็น 0:00:00 ในวินาทีถัดไป และจะเกิดพร้อมกันทั่วโลก (เช่นประเทศไทยจะปรากฏเป็นเวลา 6:59:60)

การปรับอธิกวินาทีเริ่มต้นครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2515 (ค.ศ. 1972) และครั้งล่าสุดเมื่อ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2559 (ค.ศ. 2016)^[2][3]

กราฟแสดงความแตกต่างระหว่าง UT1 กับ UTC ส่วนที่ตั้งชันคืออธิกวินาที

อ้างอิง

1. "IETF Leap Seconds List". สืบค้นเมื่อ June 29, 2020.
2. Gambis, Daniel (July 4, 2008). "Bulletin C 36". Paris: IERS EOP PC, Observatoire de Paris. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-10-06. สืบค้นเมื่อ April 18, 2010.
3. Andrea Thompson (December 8, 2008). "2008 Will Be Just a Second Longer". Live Science. สืบค้นเมื่อ December 29, 2008.