จักรพรรดิฮั่นเกาจู่
From Wikipedia, the free encyclopedia
ฮั่นเกาจู่ ตามภาษาจีนมาตรฐาน หรือ ฮั่นโกโจ ตามภาษาจีนฮกเกี้ยน (จีนตัวย่อ: 汉高祖; จีนตัวเต็ม: 漢高祖; พินอิน: Hàn Gāozǔ; 256 ปีก่อนคริสตกาล – 1 มิถุนายน 195 ปีก่อนคริสตกาล) พระนามเดิม หลิว ปัง (จีนตัวย่อ: 刘邦; จีนตัวเต็ม: 劉邦; พินอิน: Liú Bāng) เป็นจักรพรรดิพระองค์แรกแห่งราชวงศ์ฮั่นของจักรวรรดิจีน และเป็นผู้ก่อตั้งราชวงศ์ดังกล่าว เสวยราชย์ช่วง 202–195 ปีก่อนคริสตกาล นับเป็นหนึ่งในปฐมกษัตริย์จีนไม่กี่พระองค์ที่มาจากครอบครัวรากหญ้า[2]
จักรพรรดิฮั่นเกาจู่ 漢高祖 | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
จักรพรรดิแห่งราชวงศ์ฮั่นตะวันตก | |||||||||||||
จักรพรรดิจีน | |||||||||||||
ครองราชย์ | 28 กุมภาพันธ์ 202 ปีก่อนคริสตกาล – 1 มิถุนายน 195 ปีก่อนคริสตกาล | ||||||||||||
ก่อนหน้า | จื่ออิง แห่งราชวงศ์ฉิน (ในฐานะกษัตริย์ฉิน) | ||||||||||||
ถัดไป | ฮั่นฮุ่ย | ||||||||||||
(漢王) กษัตริย์แห่งรัฐฮั่น | |||||||||||||
ครองราชย์ | มีนาคม 206 ปีก่อนคริสตกาล – 28 กุมภาพันธ์ 202 ปีก่อนคริสตกาล | ||||||||||||
ประสูติ | 256 ปีก่อนคริสตกาล เมืองเฟิง อำเภอเพ่ย์ รัฐฉู่[1] | ||||||||||||
สวรรคต | 1 มิถุนายน 195 ปีก่อนคริสตกาล (60–61 ชันษา) ฉางอาน จักรวรรดิฮั่น | ||||||||||||
| |||||||||||||
ราชวงศ์ | ฮั่น | ||||||||||||
พระราชบิดา | หลิวไท่กง | ||||||||||||
พระราชมารดา | หลิวอ่าว | ||||||||||||
ช่วงเวลา |
ก่อนเข้าสู่อำนาจ หลิว ปัง เป็นข้าราชการชั้นผู้น้อยในราชวงศ์ฉิน ทำหน้าเป็นนายด่านที่บ้านเกิดในอำเภอเพ่ย์ (沛縣) แห่งรัฐฉู่ (楚国) ที่ถูกราชวงศ์ฉินยึดครอง เมื่อฉินฉื่อหฺวังตี้ (秦始皇帝) ปฐมกษัตริย์ราชวงศ์ฉิน สิ้นพระชนม์ และจักรวรรดิฉิน (秦朝) ตกอยู่ในความวุ่นวายทางการเมือง หลิว ปัง ละทิ้งตำแหน่งราชการเข้าร่วมกบฏต่อต้านราชวงศ์ฉิน จนสามารถบีบให้จื่ออิง (子嬰) ผู้นำคนสุดท้ายของราชวงศ์ฉิน ยอมจำนนได้เมื่อ 206 ปีก่อนคริสตกาล
เมื่อสิ้นราชวงศ์ฉินแล้ว เซี่ยง อฺวี่ (項羽) ผู้นำกบฏ แบ่งดินแดนฉินออกเป็นสิบแปดส่วน ให้หลิว ปัง เป็น "ราชาฮั่น" (漢王) ไปครองภูมิภาคปาฉู่ (巴蜀) อันห่างไกลและกันดาร หลิว ปัง จึงนำทัพต่อต้านเซี่ยง อฺวี่ และสามารถยึดภูมิภาคฉินทั้งสาม (三秦) ไว้ได้ นำไปสู่สงครามกลางเมืองที่เรียกว่า "สงครามฉู่–ฮั่น" (楚漢戰爭)
ครั้น 202 ปีก่อนคริสตกาล หลังเกิดยุทธการไกเซี่ย (垓下之戰) หลิว ปัง มีชัยในการชิงอำนาจ จึงสามารถรวบดินแดนจีนส่วนใหญ่ไว้ในกำมือ เขาก่อตั้งราชวงศ์ฮั่น มีตนเป็นจักรพรรดิพระองค์แรก ใช้พระนาม "ฮั่นเกาจู่" รัชสมัยฮั่นเกาจู่มีการลดหย่อนภาษี ส่งเสริมลัทธิขงจื๊อ และปราบปรามกบฏเจ้าประเทศราชต่าง ๆ ฮั่นเกาจู่ยังริเริ่มนโยบายที่เรียก "วิวาห์สันติ" (和親) เพื่อสร้างความปรองดองกับกลุ่มซฺยงหนู (匈奴) หลังพ่ายแพ้ในยุทธการไป๋เติง (白登之戰) เมื่อ 200 ปีก่อนคริสตกาล ครั้น 195 ปีก่อนคริสตกาล ฮั่นเกาจู่สวรรคต พระโอรส คือ หลิว อิ๋ง (劉盈) สืบตำแหน่งต่อ ใช้พระนามว่า "ฮั่นฮุ่ย" (汉惠)