สกุลโกฐจุฬาลัมพา
From Wikipedia, the free encyclopedia
สกุลโกฐจุฬาลัมพา (ชื่อวิทยาศาสตร์: Artemisia; /ˌɑːrtɪˈmiːziə/[1]) เป็นพืชสกุลขนาดใหญ่ที่มีความหลากหลาย ระหว่าง 200 ถึง 400 ชนิด จัดอยู่ในวงศ์ทานตะวัน (Asteraceae) ประกอบด้วยไม้ล้มลุกและไม้พุ่มที่มีความทนทาน ซึ่งมีคุณค่าทางเคมีในน้ำมันหอมระเหย เติบโตในสภาพอากาศอบอุ่น บนพื้นที่แห้งหรือกึ่งแห้งแล้ง พืชในสกุลนี้อาจเรียกได้หลายชื่อคือ โกฐจุฬาลัมพา (mugwort, wormwort), จิงจูฉ่าย, เสจบรัช (sagebrush)
สกุลโกฐจุฬาลัมพา | |
---|---|
โกฐจุฬาลัมพา (Artemisia annua) | |
จิงจูฉ่าย (白苞蒿) | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
อาณาจักร: | Plantae |
ไม่ได้จัดลำดับ: | Angiosperms |
ไม่ได้จัดลำดับ: | Eudicots |
ไม่ได้จัดลำดับ: | Asterids |
อันดับ: | Asterales |
วงศ์: | Asteraceae |
สกุล: | Artemisia L. |
ชนิดต้นแบบ | |
โกฐจุฬาลัมพาไทย Artemisia vulgaris L. | |
ชนิด | |
ประมาณ 200-400 ชนิด; ดู ชนิดที่สำคัญ |
ชนิดที่เป็นที่รู้จักในประเทศไทย ใช้เป็นยา ได้แก่ โกฐจุฬาลัมพา (Artemisia annua L. หรือ โกฐจุฬาลัมพาจีน, ชิงเฮา), โกฐจุฬาลัมพาไทย (Artemisia vulgaris L.) และโกฐจุฬาลัมพา (Artemisia absinthium L.) ใช้เป็นอาหาร ได้แก่ เฮียเฮียะ (Artemisia argyi), จิงจูฉ่าย (Artemisia lactiflora)
พืชในสกุลโกฐจุฬาลัมพาส่วนใหญ่มีกลิ่นหอมแรงและรสขม จากสารสำคัญ Terpenoids และ Lactones Sesquiterpene ซึ่งช่วยไล่สัตว์กินพืช[2] มีดอกขนาดเล็กเป็นช่อกระจุกขนาดเล็ก ผสมเกสรด้วยลม โกฐจุฬาลัมพาเป็นพืชอาหารที่ดีของหนอนผีเสื้อหลายชนิด
นักพฤกษศาสตร์บางคนพยายามแบ่งออกมาเป็นหลายสกุล แต่ผลการวิเคราะห์ดีเอ็นเอ[3] ค้านการแบ่งนี้ สกุลที่ไม่ถูกรับรองได้แก่ Crossosthium, Filifolium, Neopallasia, Seriphidium และ Sphaeromeria และสามสกุลที่ได้แยกออกและรับรองแล้วคือ สกุล Stilnolepis, Elachanthemum และ Kaschgaria บางครั้งพืชในสกุลโกฐจุฬาลัมพาบางชนิดถูกเรียกเป็น เสจ (ซึ่งอยู่ในวงศ์ Lamiaceae) พืชเหล่านี้เรียกเป็น เสจบรัช แทนเพื่อป้องกันการสับสน