ราชาธิปไตยฮาพส์บวร์ค
อดีตรัฐราชาธิปไตยในทวีปยุโรป ดำรงอยู่จนถึง ค.ศ. 1918 / From Wikipedia, the free encyclopedia
ราชาธิปไตยฮาพส์บวร์ค (เยอรมัน: Habsburgermonarchie ออกเสียง: [ˈhaːpsbʊʁɡɐmonaʁˌçiː] ( ฟังเสียง)) ราชาธิปไตยโดเนา (เยอรมัน: Donaumonarchie ออกเสียง: [ˈdoːnaʊ̯monaʁˌçiː] ( ฟังเสียง)) หรือ จักรวรรดิฮาพส์บวร์ค (เยอรมัน: Habsburgerreich ออกเสียง: [ˈhaːpsbʊʁɡɐˌʁaɪ̯ç] ( ฟังเสียง)) เป็นคำที่ใช้แสดงถึงดินแดนและอาณาจักรต่าง ๆ ของราชวงศ์ฮาพส์บวร์ค โดยเฉพาะอย่างยิ่งดินแดนของราชวงศ์ฮาพส์บวร์คสาขาออสเตรีย ในทางประวัติศาสตร์ มีการใช้ศัพท์ ออสเตรีย อยู่บ่อยครั้งเพื่อกล่าวถึงราชาธิปไตยฮาพส์บวร์ค (เป็นการใช้ส่วนหนึ่งของบางสิ่ง เพื่ออ้างถึงส่วนทั้งหมดของสิ่งนั้น) ถึงแม้ว่าในช่วงระหว่าง ค.ศ. 1438 ถึง 1806 (เว้นช่วงไปใน ค.ศ. 1742 ถึง 1745) เชื้อพระวงศ์ของราชวงศ์ฮาพส์บวร์คจะถือครองพระราชอิสริยยศจักรพรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ด้วยก็ตาม แต่ตัวจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์เอง (ซึ่งจักรพรรดิทรงมีอำนาจปกครองแต่เพียงเล็กน้อย) ก็ไม่ได้ถูกนับเป็นส่วนหนึ่งของสิ่งที่เรียกกันในปัจจุบันว่าราชาธิปไตยฮาพส์บวร์ค
ราชาธิปไตยฮาพส์บวร์ค Habsburgermonarchie | |
---|---|
ค.ศ. 1282–ค.ศ. 1918 | |
รัฐราชาธิปไตยฮาพส์บวร์คใน ค.ศ. 1789 | |
สถานะ | รัฐร่วมประมุขภายใต้ราชวงศ์ฮาพส์บวร์ค ส่วนหนึ่งของจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ (บางส่วน) |
เมืองหลวง | |
ภาษาหลัก | ละติน เยอรมันก ฮังการี เช็ก โครเอเชีย โรมาเนีย อิสโตร–โรมาเนีย สโลวัก สโลวีน ดัตช์ ลอมบาร์ด เวเนโต ฟรูเลียน ลาดิน อิตาลี โปแลนด์ รูทีเนีย เซอร์เบีย ฝรั่งเศส |
ศาสนา | โดยส่วนมาก: โรมันคาทอลิก (ได้รับการรับรอง)[1][2] โดยส่วนน้อย: นิกายปฏิรูป ลูเทอแรน อีสเทิร์นออร์ทอดอกซ์ ยูทราควิสข ยูดาห์ อับราฮัมนิยม |
การปกครอง | ราชาธิปไตยแบบฟิวดัล |
ผู้ปกครอง | |
• ค.ศ. 1282–1291 | พระเจ้ารูด็อล์ฟที่ 1[lower-greek 1] |
• ค.ศ. 1358–1365 | ดยุกรูดอล์ฟที่ 4[lower-greek 2] |
• ค.ศ. 1452–1493 | จักรพรรดิฟรีดริชที่ 3[lower-greek 3] |
• ค.ศ. 1508–1519 | จักรพรรดิมัคซีมีลีอานที่ 1 |
• ค.ศ. 1519–1556 | จักรพรรดิคาร์ลที่ 5[lower-greek 4] |
• ค.ศ. 1556–1564 | จักรพรรดิแฟร์ดีนันท์ที่ 1[lower-greek 5] |
• ค.ศ. 1711–1740 | จักรพรรดิคาร์ลที่ 6[lower-greek 6] |
• ค.ศ. 1740–1780 | จักรพรรดินีมาเรีย เทเรซา |
• ค.ศ. 1780–1790 | จักรพรรดิโยเซ็ฟที่ 2[lower-greek 7] |
• ค.ศ. 1792–1835 | จักรพรรดิฟรันทซ์ที่ 2[lower-greek 8] |
• ค.ศ. 1848–1916 | จักรพรรดิฟรันทซ์ โยเซ็ฟ |
• ค.ศ. 1916–1918 | จักรพรรดิคาร์ลที่ 1[lower-greek 9] |
หัวหน้ารัฐบาล | |
• ค.ศ. 1527 | เลโอนฮาร์ดที่ 3 ฟ็อน ฮาร์ราค [cs; bg] (ในฐานะอัครมหาเสนาบดี) |
• ค.ศ. 1715–1742 | ฟิลลิพ ลูทวิช เว็นท์เซิล กราฟ ฟ็อน ซินเซ็นดอร์ฟ (ในฐานะเสนาบดีฝ่ายการต่างประเทศ) |
• ค.ศ. 1753–1793 | เว็นท์เซิล อันโทน เฟือสท์ ฟ็อน เคานีท-ไรยแบร์ค |
• ค.ศ. 1809–1848ค | เคลเมนส์ ฟ็อน เมทเทอร์นิช (ในฐานะเสนาบดีแห่งรัฐ) |
• ค.ศ. 1848 | ฟรันทซ์ อันโทน ฟ็อน โคโลวรัต-ลีปสไตนสกี (ในฐานะมุขมนตรีแห่งจักรวรรดิออสเตรีย) |
• ค.ศ. 1918 (คนสุดท้าย) | ไฮน์ริช ลัมมาช (ในฐานะมุขมนตรีแห่งซิสไลทาเนียในจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี) |
ยุคประวัติศาสตร์ |
|
ธันวาคม ค.ศ. 1282 | |
• ดัชชีออสเตรียได้รับการเลี่อนสถานะขึ้นเป็นอาร์ชดัชชี | ค.ศ. 1358 |
20 ตุลาคม ค.ศ. 1496 | |
14 กรกฎาคม ค.ศ. 1683 | |
ค.ศ. 1740 – ค.ศ. 1748 | |
• สงครามออสเตรีย–ตุรกี | ค.ศ. 1787 – ค.ศ. 1791 |
• สนธิสัญญาซิสโทวา | 4 สิงหาคม ค.ศ. 1791 |
• สถาปนาจักรวรรดิออสเตรีย | 11 สิงหาคม ค.ศ. 1804 |
29 พฤษภาคม ค.ศ. 1867 | |
31 ตุลาคม ค.ศ. 1918 | |
^ก ภาษาเยอรมันกลายมาเป็นภาษาราชการของจักรวรรดิแทนที่ภาษาละตินใน ค.ศ. 1784[3] ^ข ศาสนาที่นับถือโดยชาวเช็ก ส่วนใหญ่ในราชอาณาจักรโบฮีเมีย ได้รับการรับรองจนถึง ค.ศ. 1627 หลังจากนั้นถูกสั่งห้าม ^ค ดำรงตำแหน่งเป็นเสนาบดีฝ่ายการต่างประเทศระหว่าง ค.ศ. 1809–1821 และเสนาบดีแห่งรัฐ (Staatskanzler) ระหว่าง ค.ศ. 1821–1848 |
จุดเริ่มต้นของรัฐราชาธิปไตยฮาพส์บวร์คเริ่มนับจากการที่พระเจ้ารูด็อล์ฟที่ 1 ทรงได้รับเลือกเป็นพระมหากษัตริย์เยอรมนี ใน ค.ศ. 1273 และการที่ทรงได้รับดัชชีออสเตรีย เป็นดินแดนประจำราชวงศ์เมื่อ ค.ศ. 1282 ใน ค.ศ. 1482 จักรพรรดิมัคซีมีลีอานที่ 1 ทรงได้ครองเนเธอร์แลนด์ ผ่านทางการอภิเษกสมรส ดินแดนทั้งสองอยู่ในเขตแดนของจักรวรรดิโรมันอันศักดิสิทธิ์ และถูกส่งต่อไปยังจักรพรรดิคาร์ลที่ 5 พระราชนัดดาของพระองค์ ซึ่งทรงได้รับสืบทอดสเปนและอาณานิคมมาจากทางฝั่งพระราชมารดา และได้ปกครองเหนือจักรวรรดิฮาพส์บวร์คในช่วงแพ่ไพศาลที่สุด การสละราชสมบัติของจักรพรรดิคาร์ลที่ 5 ใน ค.ศ. 1556 นำไปสู่การแบ่งดินแดนต่าง ๆ ที่ราชวงศ์ฮาพส์บวร์คถือครอง ระหว่างพระอนุชา แฟร์ดีนันท์ ซึ่งทำหน้าที่เป็นผู้แทนพระองค์ในดินแดนออสเตรียมาตั้งแต่ ค.ศ. 1521 และได้รับเลือกเป็นพระมหากษัตริย์ฮังการีและโบฮีเมีย มาตั้งแต่ ค.ศ. 1526 กับพระราชโอรส พระเจ้าเฟลิเปที่ 2 แห่งสเปน ก่อให้เกิดการแบ่งราชวงศ์ฮาพส์บวร์คออกเป็นสาขาสเปน (ปกครองคาบสมุทรไอบีเรีย เนเธอร์แลนด์ บูร์กอญ และดินแดนในอิตาลี) ซึ่งมาสิ้นสุดเชื้อสายใน ค.ศ. 1700 และสาขาออสเตรีย (ซึ่งถือครองบัลลังก์จักรวรรดิ ฮังการี โบฮีเมีย และพระราชอิสริยยศอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง) และมีสาขาย่อยแตกออกไปจากสาขานี้อีก ซึ่งดำรงอยู่ระหว่าง ค.ศ. 1564 ถึง 1665 แต่หลังจากนั้นก็รวมกันเป็นรัฐร่วมประมุขภายใต้ราชวงศ์เดียว
รัฐราชาธิปไตยฮาพส์บวร์คเป็นรัฐที่มีพระประมุขร่วมกัน โดยที่ไม่มีรัฐธรรมนูญหรือสถาบันร่วมใด ๆ ยกเว้นราชสำนักฮาพส์บวร์คเอง โดยดินแดนทั้งนอกและในจักรวรรดิโรมันอันศักดิสิทธิ์ต่างมีพระมหากษัตริย์พระองค์เดียวกัน รัฐองค์ประกอบ (Composite state) กลายมาเป็นรูปแบบรัฐราชาธิปไตยที่พบได้ทั่วไปใน ยุโรปภาคพื้นทวีป ระหว่างสมัยใหม่ตอนต้น[4][5] การรวมดินแดนของจักรวรรดิฮาพส์บวร์คเกิดขึ้นในช่วงต้นคริสต์ศตวรรรษที่ 19 โดยดินแดนต่าง ๆ ถูกรวบรวมและจัดตั้งเป็นจักรวรรดิออสเตรีย ซึ่งดำรงอยู่ระหว่าง ค.ศ. 1804 ถึง 1867 และพัฒนาไปเป็นจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี ซึ่งดำรงอยู่สืบต่อมาจนถึง ค.ศ. 1918[6][7] ก่อนที่จะล่มสลายลงหลังจากความพ่ายแพ้ในสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง
ในทางประวัติศาสตร์นิพนธ์ ดินแดนของราชวงศ์ฮาพส์บวร์ค (สาขาออสเตรีย) มักจะถูกเรียกโดยนามนัยว่า "ออสเตรีย" และเมื่อถึงราว ๆ ค.ศ. 1700 ศัพท์ภาษาละติน monarchia austriaca (ราชาธิปไตยออสเตรีย) ก็ถูกนำมาใช้เพื่อให้สะดวกต่อการกล่าวถึงดินแดนเหล่านี้[8] ภายในเขตแดนของจักรวรรดิ ดินแดนอันกว้างใหญ่นี้ประกอบไปด้วยดินแดนที่สืบทอดมาแต่เดิมก่อน ค.ศ. 1526 เรียกว่า เอิบลันท์ (Erblande) ดินแดนของราชบัลลังก์โบฮีเมีย ดินแดนเนเธอร์แลนด์ของสเปนเดิม ซึ่งเป็นดินแดนหนึ่งของราชาธิปไตยฮาพส์บวร์คตั้งแต่ ค.ศ. 1714 ถึง 1794 ดินแดนสวามิภักดิ์ (Fief) บางส่วนในอิตาลี และนอกพรมแดนจักรวรรรดินั้นประกอบไปด้วยดินแดนทั้งหมดของราชบัลลังก์ฮังการี และดินแดนที่ได้มาจากการขับไล่จักรวรรดิออตโตมัน ศูนย์กลางของราชวงศ์อยู่ที่เวียนนา ยกเว้นในช่วงระหว่าง ค.ศ. 1583 ถึง 1611 ซึ่งย้ายไปอยู่ที่ปราก[9]