ราชวงศ์ที่ยี่สิบห้าแห่งอียิปต์
From Wikipedia, the free encyclopedia
ราชวงศ์ที่ยี่สิบห้าแห่งอียิปต์ หรือ ราชวงศ์นิวเบีย (Nubian Dynasty) จักรวรรดิคุช (Kushite Empire) ฟาโรห์ดำ (Black Pharaohs)[3][4] เป็นราชวงศ์สุดท้ายของสมัยกลางที่สามของอียิปต์ สถาปนาขึ้นหลังการบุกครองของชาวนิวเบีย ราชวงศ์นี้ปกครองอียิปต์โบราณนานเกือบศตวรรษ ระหว่าง 744–656 ปีก่อนคริสตกาล[5][6][7][8]
ราชวงศ์ที่ยี่สิบห้าแห่งอียิปต์ | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
744 ปีก่อนคริสตกาล–656 ปีก่อนคริสตกาล | |||||||||||||||||
รูปปั้นผู้ปกครองช่วงปลายราชวงศ์ที่ยี่สิบห้า–ต้นสมัยนาปาทาที่พิพิธภัณฑ์เคอร์มา[2] จากซ้ายไปขวา: ฟาโรห์ทันทามานิ, ฟาโรห์ทาฮาร์กา (ด้านหลัง), เซนคามานิสเคน, ฟาโรห์ทันทามานิ (ด้านหลัง), แอสเพลตา, อันลามานิ, เซนคามานิสเคน
| |||||||||||||||||
จักรวรรดิคุชและศูนย์กลาง ประมาณ 700 ปีก่อนคริสตกาล[3] | |||||||||||||||||
เมืองหลวง | นาปาทา, เมมฟิส | ||||||||||||||||
ภาษาทั่วไป | ภาษาอียิปต์, ภาษาเมรอยติก | ||||||||||||||||
ศาสนา | ศาสนาอียิปต์โบราณ | ||||||||||||||||
การปกครอง | ราชาธิปไตย | ||||||||||||||||
ฟาโรห์ | |||||||||||||||||
• 744–712 ปีก่อนคริสตกาล | ฟาโรห์ปิเย (แรก) | ||||||||||||||||
• 664–656 ปีก่อนคริสตกาล | ฟาโรห์ทันทามานิ (สุดท้าย) | ||||||||||||||||
ประวัติศาสตร์ | |||||||||||||||||
• ก่อตั้ง | 744 ปีก่อนคริสตกาล | ||||||||||||||||
• สิ้นสุด | 656 ปีก่อนคริสตกาล | ||||||||||||||||
|
ราชวงศ์ที่ยี่สิบห้าเป็นสายตระกูลฟาโรห์ที่มีที่มาจากอาณาจักรคุชที่ตั้งอยู่ทางเหนือของซูดานและอียิปต์ตอนบนในปัจจุบัน[9] บางครั้งราชวงศ์นี้เรียกว่าชาวนาปาทา (Napatans) ตามชื่อนาปาทาอันเป็นเมืองหลวงของอาณาจักรคุช[10]
ราชวงศ์ที่ยี่สิบห้ามีความเป็นอียิปต์สูงมาก พวกเขาใช้ภาษาอียิปต์เป็นสื่อกลางและปฏิบัติตนตามวัฒนธรรมอียิปต์อย่างยิ่ง นักวิชาการช่วงต้นลงความเห็นว่าราชวงศ์นี้อาจมีที่มาจากผู้ลี้ภัยจากอียิปต์ โดยเฉพาะกลุ่มนักบวชอาเมิน[11][12][13] แนวคิดนี้ยังคงเป็นข้อสันนิษฐานหนึ่งเมื่อมีการพบอิทธิพลอียิปต์สมัยกลางที่สามในการขุดค้นสุสานหลวงเอล-คูร์รู ใกล้เคียงกับการกลายเป็นอียิปต์ของคุชในสมัยอาณาจักรใหม่ของอียิปต์[14][15]
ราชวงศ์ที่ยี่สิบห้ารวมอียิปต์ตอนล่าง อียิปต์ตอนบนและคุช ก่อเกิดจักรวรรดิอียิปต์ที่ไพศาลที่สุดนับตั้งแต่สมัยอาณาจักรใหม่ พวกเขากลืนเข้ากับสังคมด้วยการรับธรรมเนียม ศาสนาและศิลปะอียิปต์ พร้อมกับเผยแพร่วัฒนธรรมคุช[16] ราชวงศ์นี้ยังมีการสร้างพีระมิดอย่างแพร่หลายเป็นครั้งแรกนับตั้งแต่สมัยอาณาจักรกลางของอียิปต์[17][18][19]
หลังพระเจ้าซาร์กอนที่ 2 และพระเจ้าเซนนาเชริบแห่งจักรวรรดิอัสซีเรียใหม่ล้มเหลวในการพยายามตีอียิปต์เพื่อขยายอำนาจมายังตะวันออกใกล้ กษัตริย์องค์ต่อมาคือพระเจ้าอีซาร์ฮัดดอนและพระเจ้าอัชชูร์บานิพัลพิชิตราชวงศ์ที่ยี่สิบห้าได้สำเร็จ[20] สงครามครั้งนี้ส่งผลให้ชาวนิวเบียสิ้นอำนาจในอียิปต์ตอนเหนือ และถูกแทนที่ด้วยราชวงศ์ที่ยี่สิบหกซึ่งเป็นบริวารของอัสซีเรีย ราชวงศ์นี้เริ่มต้นสมัยปลายของอียิปต์โบราณและเป็นราชวงศ์ท้องถิ่นสุดท้ายที่ปกครองอียิปต์ก่อนถูกจักรวรรดิอะคีเมนิดยึดครองในปี 525 ก่อนคริสตกาล[21]