รัฐชาติ
From Wikipedia, the free encyclopedia
รัฐชาติ (อังกฤษ: nation state) หรือเดิมเรียก รัฐประชาชาติ (อังกฤษ: national state) เป็นหน่วยทางการเมืองที่รัฐและชาติได้สอดคล้องกัน[1][2][3][4] มันเป็นแนวคิดที่แน่นอนกว่า "ประเทศ" เนื่องจากประเทศนั้นไม่จำเป็นต้องมีกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีอำนาจเหนือกว่า
ชาติ ในความหมายของเชื้อชาติเดียวกัน อาจรวมถึงการพลัดถิ่นหรือผู้ลี้ภัยที่อาศัยอยู่ภายนอกรัฐชาติ บางประเทศในความหมายนี้ไม่มีสถานะที่ชาติพันธุ์มีอำนาจเหนือกว่า ในความหมายทั่วไปส่วนใหญ่ รัฐชาติเป็นเพียงประเทศที่มีอำนาจอธิปไตยหรือเขตปกครองขนาดใหญ่ รัฐชาติอาจถูกเปรียบเทียบกับ:
- รัฐหลายชนชาติ(Multinational state) ที่ซึ่งไม่มีกลุ่มชาติพันธุ์ใด ๆ เลยที่มีอำนาจครอบงำ (รัฐดังกล่าวอาจจะถือได้ว่าเป็นรัฐพหุวัฒนธรรมที่ขึ้นอยู่กับระดับของการกลืนกลายทางวัฒนธรรมของกลุ่มต่าง ๆ)
- นครรัฐ(City-state) ซึ่งมีขนาดเล็กกว่า "ชาติ" ในความหมายของ "ประเทศอธิปไตยใหญ่" และอาจจะหรือไม่ก็ถูกครอบงำโดยทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งของ"ชาติ" เดียว ในความหมายของเชื้อชาติเดียวกัน[5][6][7]
- จักรวรรดิ(empire) ซึ่งประกอบไปด้วยหลายประเทศ (อาจจะไม่ใช่รัฐอธิปไตย) และชาติที่อยู่ภายใต้พระมหากษัตริย์พระองค์เดียวหรือรัฐบาลที่ปกครองอยู่
- สมาพันธรัฐ(confederation) สหพันธ์ของรัฐอธิปไตย ซึ่งอาจจะรวมหรือไม่รวมถึงรัฐชาติก็ได้
- สหพันธรัฐ(federated state) ซึ่งอาจจะเป็นหรือไม่ใช่รัฐชาติก็ได้ และปกครองตนเองได้แค่เพียงบางส่วนภายในสหพันธ์ที่ใหญ่กว่า (ตัวอย่างเช่น รัฐชายแดนของบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนาได้ถูกวาดเส้นตามเส้นแบ่งแยกทางชาติพันธ์ุ แต่ในสหรัฐกลับไม่ใช่)
บทความนี้ได้กล่าวถึงคำจำกัดความที่เฉพาะเจาะจงมากขึ้นของรัฐชาติ ในฐานะประเทศอธิปไตยทั่วไปซึ่งถูกครอบงำโดยชาติพันธุ์โดยเฉพาะ