ตุ่มรับรส
From Wikipedia, the free encyclopedia
ตุ่มรับรส[1] (อังกฤษ: Taste buds) เป็นโครงสร้างรูปลูกเลมอน/หัวกระเทียมที่ฝังอยู่ในเนื้อเยื่อบุผิวและประกอบด้วยเซลล์รับรส 40-60 เซลล์[2][3] ซึ่งก็จะมีหน่วยรับรส (taste receptor) ที่เยื่อหุ้มเซลล์อันทำให้สามารถรับรู้รสชาติ ตุ่มรับรสจะอยู่ที่ปุ่ม (papillae) ของผิวลิ้น ที่เพดานอ่อน ที่หลอดอาหารส่วนบน ที่แก้ม และที่ฝากล่องเสียง โดยเฉลี่ยแล้ว ลิ้นมนุษย์จะมีตุ่มรับรส 2,000-8,000 ตุ่ม[4] และแต่ละตุ่มจะมีเซลล์รับรสซึ่งอยู่ร่วมกับเซลล์ค้ำจุนกับเซลล์ต้นกำเนิดที่ฐาน (basal stem cell)[2]
ตุ่มรับรส (Taste buds) | |
---|---|
แผนภาพแสดงเยื่อเมือกของลิ้นส่วนหนึ่ง โดยมีปุ่มรูปเห็ด (fungiform papillæ) 2 ปุ่ม ที่ปุ่มรูปด้าย (filiform papillæ) บางปุ่ม ส่วนยื่นของเยื่อบุผิวจะตั้งตรง ที่ปุ่มหนึ่ง พวกมันแผ่ออก ที่ปุ่ม 3 ปุ่ม มันม้วนเข้า | |
ตุ่มรับรส]] | |
รายละเอียด | |
ตัวระบุ | |
ภาษาละติน | caliculus gustatererius |
MeSH | D013650 |
นิวโรเล็กซ์ ID | birnlex_4101 |
TA98 | A15.4.00.002 |
TA2 | 7037 |
TH | H3.04.01.0.02116, H3.04.01.0.03013 |
FMA | 54825 |
อภิธานศัพท์กายวิภาคศาสตร์ |
โครงสร้างเหล่านี้มีบทบาทในการรับรู้รสหลัก ๆ 5 อย่าง คือ เค็ม เปรี้ยว ขม หวาน และอุมะมิ ซึ่งเมื่อรวมกันก็จะเป็นรสชาติของสิ่งที่อยู่ในปาก มีข่าวลอยว่า มีส่วนต่าง ๆ ของลิ้นที่รับรสโดยเฉพาะ ๆ แต่ความจริงลิ้นทั้งหมดสามารถรับรสได้ทุกรส ผ่านช่องเล็ก ๆ ในเนื้อเยื่อของลิ้นซึ่งเรียกได้ว่า รูรับรส (taste pore) โดยอาหารบางส่วนจะละลายในน้ำลาย ท่วมรูรับรส แล้วทำให้ถูกกับหน่วยรับรส[5] เซลล์รับรสจะเป็นตัวส่งข้อมูลที่ได้จากหน่วยรับรสและช่องไอออนกลุ่มต่าง ๆ ไปยังเปลือกสมองส่วนรับรส (gustatory cortex) ผ่านประสาทสมองคือเส้นประสาทเฟเชียล (7), เส้นประสาทลิ้นคอหอย (9), และเส้นประสาทเวกัส (10)
ถึงกระนั้น ลิ้นบางส่วนก็ยังอาจไวรสหนึ่ง ๆ มากกว่ารสอื่น ๆ คือ[6]
- ปลายลิ้นจะไวรสหวานมากที่สุด
- ข้าง ๆ ลิ้นจะไวรสเปรี้ยวและรสเค็ม
- ด้านหลังลิ้น (ที่ปุ่มเซอร์คัมแวลเลต) จะไวรสขมมากที่สุด