จักรวรรดิไนเซีย

จักรวรรดิไนเซีย หรือ จักรวรรดิโรมันแห่งไนเซีย (อังกฤษ: Empire of Nicaea หรือ Roman Empire of Nicaea, กรีก: Βασίλειον τῆς Νίκαιας) เป็นอาณาจักรที่ใหญ่ที่สุดในบรรดารัฐไบแซนไทน์กรีกที่ก่อตั้งโดยชนชั้นเจ้านายผู้ปกครองจักรวรรดิไบแซนไทน์^[1]ที่หนีมาหลังจากที่เสียคอนสแตนติโนเปิลไปในสงครามครูเสดครั้งที่ 4 จักรวรรดิไนเซียก่อตั้งโดยราชวงศ์ลาคาริสรุ่งเรืองระหว่างปี ค.ศ. 1204 ไปจนเมื่อสิ้นสุดลงในปี ค.ศ. 1261

จักรวรรดิโรมันแห่งไนเซีย Βασιλεία Ῥωμαίων Basileía tôn Rhōmaíōn Empire of the Romans
ค.ศ. 1204–ค.ศ. 1261
ตราแผ่นดิน
จักรวรรดิละติน, จักรวรรดิไนเซีย, จักรวรรดิเทรบิซอนด, และอาณาจักรเอพิรอส เขตแดนไม่ทราบแน่นอน
สถานะ	จักรวรรดิ
เมืองหลวง	ไนเซีย
ภาษาทั่วไป	กรีก
ศาสนา	อีสเติร์นออร์โธด็อกซ์
การปกครอง	อัตตาธิปไตย
จักรพรรดิ
• ค.ศ. 1204–1222	จักรพรรดิธีโอดอร์ที่ 1 ลาสคาริส​
• ค.ศ. 1222–1254	จักรพรรดิจอห์นที่ 3 ดูคัส วาทัทซีส
• ค.ศ. 1254–1258	จักรพรรดิธีโอดอร์ที่ 2 ลาสคาริส​
• ค.ศ. 1258–1261	จักรพรรดิจอห์นที่ 4 ลาสคาริส​
• ค.ศ. 1259–1261	จักรพรรดิมิคาเอลที่ 8 พาลาโอโลกอส
ยุคประวัติศาสตร์	ยุคกลางตอนกลาง
• ก่อตั้ง	ค.ศ. 1204
• สิ้นสุด	กรกฎาคม ค.ศ. 1261
ก่อนหน้า ถัดไป ไบแซนไทน์ภายใต้อันเจลิด ไบแซนไทน์ภายใต้พาลาโอโลกอส

การก่อตั้ง

ในปี ค.ศ. 1204 อเล็กซิออสที่ 5 ดูคาสจักรพรรดิแห่งจักรวรรดิไบแซนไทน์เสด็จหนีจากคอนสแตนติโนเปิลหลังจากที่นักรบครูเสดชาวฝรั่งเศสเข้ารุกรานเมือง จักรพรรดิธีโอดอร์ที่ 1 ลาสคาริส พระโอรสเขยในจักรพรรดิอเล็กซิออสที่ 3 อันเจลอส ได้รับการประกาศให้เป็นจักรพรรดิแต่พระองค์ก็เสด็จหนีเช่นกัน โดยไปยังเมืองไนเซียในไบธีเนีย (Bithynia) เมื่อทรงเห็นว่าสถานการณ์ของคอนสแตนติโนเปิลอยู่ในสภาพที่สิ้นหวัง

จักรวรรดิละตินที่ก่อตั้งโดยนักรบครูเสดในคอนสแตนติโนเปิล ไม่มีความแข็งแกร่งพอที่จะควบคุมดินแดนต่างของไบแซนไทน์ ซึ่งทำให้มีรัฐเล็กรัฐน้อยก่อตัวกันขึ้นมาในอาณาจักรเดสโพเททแห่งเอพิรอส (Despotate of Epiros) และจักรวรรดิเทรบิซอนด์ (Empire of Trebizond) และไนเซียเอง แม้ว่าเทรบิซอนด์จะแยกตัวไปเป็นรัฐอิสระเพียงสองสามอาทิตย์ก่อนที่คอนสแตนติโนเปิลจะล่ม แต่ไนเซียตั้งอยู่ใกล้จักรวรรดิละตินมากกว่าและอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะกับการที่จะใช้ในการก่อตั้งจักรวรรดิไบแซนไทน์ขึ้นใหม่ได่ง่ายกว่า

จักรพรรดิธีโอดอร์ที่ 1 ลาสคาริส ไม่ทรงประสบความสำเร็จเท่าใดนักในระยะแรก พระองค์ทรงได้รับความพ่ายแพ้ที่โพเมเนนัม และพรูซา หรือเบอร์ซาในตุรกีปัจจุบันในปี ค.ศ. 1204 แต่ทรงยึดดินแดนส่วนใหญ่ทางตะวันตกเฉียงเหนือของอานาโตเลียมาได้หลังจากที่จักรพรรดิบอลด์วินที่ 1 แห่งคอนสแตนติโนเปิลต้องทรงต่อต้านการรุกรานของจักรพรรดิคาโลยันแห่งบัลแกเรีย นอกจากนั้นธีโอดอร์ก็ยังทรงได้รับชัยชนะต่อกองทัพของเทรบิซอนด์และคู่อริอื่น ๆ ซึ่งทำให้พระองค์ทรงมีอำนาจปกครองอาณาจักรใหม่ที่มีอำนาจมากที่สุด ในปี ค.ศ. 1206 ธีโอดอร์ก็ทรงประกาศพระองค์เป็นจักรพรรดิแห่งไนเซีย

การเจรจาสงบศึกและการสร้างพันธมิตรเกิดขึ้นและล่มสลายหลายครั้งในช่วงสองสามปีต่อมา ในฐานะที่เป็นรัฐที่สืบเนื่องต่อมา จักรวรรดิละติน, บัลแกเรีย และเซลจุคตุรกีแห่งไอโคเนียม ต่างก็ต่อสู้กันเอง ในปี ค.ศ. 1211 ธีโอดอร์ก็ทรงได้รับชัยชนะครั้งใหญ่ต่อการรุกรานของเซลจุคผู้ที่ได้รับการหนุนหลังอเล็กซิออสที่ 3 ในการพยายามกู้ราชบัลลังก์คืน ธีโอดอร์พยายามสร้างความถูกต้องในการดำรงตำแหน่งจักรพรรดิของพระองค์เองโดยทรงแต่งตั้งพระสังฆราชองค์ใหม่แห่งไนเซีย ในปี ค.ศ. 1219 ธีโอดอร์ก็เสกสมรสกับพระราชธิดาของจักรพรรดินีแห่งจักรวรรดิละติน จักรพรรดินีโยลันดาแห่งฟลานเดอร์ส แต่ก็มาเสด็จสวรรคตลงในปี ค.ศ. 1221 ผู้ครองราชย์ต่อจากพระองค์คือพระโอรสเขยจักรพรรดิจอห์นที่ 3 ดูคาส วาตัทซีส

อ้างอิง

1. CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: The Byzantine Empire

ดูเพิ่ม

• จักรวรรดิละติน
• จักรวรรดิไบแซนไทน์