![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Seal_of_the_United_States_Supreme_Court.svg/langth-640px-Seal_of_the_United_States_Supreme_Court.svg.png&w=640&q=50)
คดีระหว่างโรกับเวด
From Wikipedia, the free encyclopedia
คดีระหว่างโรกับเวด (อังกฤษ: Roe v. Wade), 410 U.S. 113 (1973) เป็นคำวินิจฉัยหลักหมุดของศาลสูงสุดสหรัฐ โดยศาลฯ วินิจฉัยว่ารัฐธรรมนูญสหรัฐคุ้มครองเสรีภาพของหญิงมีครรภ์ในการเลือกทำแท้งได้โดยปราศจากข้อจำกัดของรัฐบาลเกินควร คำวินิจฉัยนี้ยกเลิกกฎหมายทำแท้งกลางและหลายรัฐของสหรัฐ[1][2] คดีโรนี้เป็นชนวนให้เกิดการถกเถียงเรื่องการทำแท้งที่กำลังดำเนินอยู่ในสหรัฐว่าการทำแท้งควรชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ หรือควรมีขอบเขตเพียงใด ผู้ใดควรตัดสินใจว่าการทำแท้งชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ และบทบาทของทัศนะทางศีลธรรมและศาสนาในวงการเมืองควรเป็นอย่างไร นอกจากนี้ยังก่อให้เกิดการถกเถียงว่าศาลสูงสุดควรใช้วิธีการใดในการชี้ขาดตัดสินรัฐธรรมนูญ
คดีระหว่างโรกับเวด | |
---|---|
Roe v. Wade | |
![]() | |
ตราศาลสูงสุดสหรัฐ | |
สาระแห่งคดี | |
คำร้อง | ขอให้วินิจฉัยว่า กฎหมายทำแท้งทางอาญาของรัฐเท็กซัสซึ่งห้ามการทำหรือพยายามทำแท้งเว้นแต่มีคำแนะนำทางการแพทย์เพื่อช่วยชีวิตของมารดา ขัดต่อรัฐธรรมนูญหรือไม่ |
คู่ความ | |
ผู้ร้อง | เจน โร กับพวก |
ผู้ถูกร้อง | เฮนรี เวด อัยการเขตเทศมณฑลดัลลัส |
ศาล | |
ศาล | ศาลสูงสุดสหรัฐ |
ตุลาการ | ประธาน: Warren E. Burger ตุลาการสมทบ:
|
วินิจฉัย | |
" วรรควิถีทางที่ถูกต้องของการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญสหรัฐครั้งที่ 14 กำหนด "สิทธิภาวะเฉพาะส่วนตัว" ซึ่งเป็นสิทธิพื้นฐาน อันคุ้มครองเสรีภาพของหญิงมีครรภ์ในการเลือกว่าจะทำแท้งหรือไม่ สิทธินี้ไม่เด็ดขาด และต้องรักษาสมดุลกับผลประโยชน์ของรัฐบาลในการคุ้มครองสุขภาพของสตรีและคุ้มครองชีวิตของทารกในครรภ์ กฎหมายทำแท้งทางอาญาของรัฐซึ่งยกเว้นเฉพาะการช่วยชีวิตของมารดานั้นขัดต่อรัฐธรรมนูญ " | |
ลงวันที่ | 22 มกราคม 1973 |
กฎหมาย |
|
เว็บไซต์ | |
410 U.S. 113 | |
หมายเหตุ | |
ถูกพิพากษากลับในคดีระหว่างด็อบส์กับองค์การสุขภาพสตรีแจ็กสัน (2022) |
คำวินิจฉัยดังกล่าวเกี่ยวข้องกับคดีของนอร์มา แม็กคอร์วีย์ หรือรู้จักกันในนามแฝงทางกฎหมาย "เจน โร" ในปี 1969 เธอตั้งครรภ์บุตรคนที่ 3 แม็กคอร์วีย์ต้องการทำแท้งแต่อาศัยอยู่ในรัฐเท็กซัส ซึ่งกฎหมายระบุว่าการทำแท้งไม่ชอบด้วยกฎหมายเว้นแต่มีความจำเป็นเพื่อช่วยชีวิตมารดา ทนายความของเธอ ซาราห์ เว็ดดิงตันและลินดา คอฟฟี ยื่นฟ้องคดีในนามของเธอในศาลกลางสหรัฐ ต่ออัยการเขตท้องถิ่น เฮนรี เวด โดยอ้างว่ากฎหมายทำแท้งของรัฐเท็กซัสไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญ องค์คณะผู้พิพากษา 3 คนของศาลแขวงสหรัฐสำหรับแขวงเหนือของรัฐเท็กซัสไต่สวนคดีและวินิจฉัยให้โรชนะคดี จากนั้นรัฐเท็กซัสอุทธรณ์โดยตรงต่อศาลสูงสุดสหรัฐ
ในเดือนมกราคม 1973 ศาลสูงสุดมีคำวินิจฉัย 7–2 ให้แม็กคอร์วีย์ชนะคดี โดยให้เหตุผลว่าวรรควิถีทางที่ถูกต้องของการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญสหรัฐครั้งที่ 14 กำหนด "สิทธิภาวะเฉพาะส่วนตัว" ซึ่งคุ้มครองสิทธิของหญิงมีครรภ์ในการเลือกว่าจะทำแท้งหรือไม่ แต่ศาลฯ ยังวินิจฉัยด้วยว่าสิทธินี้ไม่เด็ดขาด และต้องรักษาสมดุลกับผลประโยชน์ของรัฐบาลในการคุ้มครองสุขภาพสตรีและชีวิตของทารกในครรภ์[3][4] ศาลฯ ระงับการทดสอบรักษาสมดุลนี้โดยผูกข้อบังคับของรัฐต่าง ๆ เกี่ยวกับการตั้งครรภ์ไว้กับไตรมาสของการตั้งครรภ์ โดยในไตรมาสแรก รัฐบาลไม่อาจห้ามการทำแท้งได้โดยสิ้นเชิง ในไตรมาสที่สอง รัฐบาลอาจกำหนดข้อบังคับด้านสุขภาพที่สมเหตุสมผลได้ และระหว่างไตรมาสที่สาม รัฐอาจห้ามการทำแท้งได้โดยสิ้นเชิงตราบเท่าที่กฎหมายมีข้อยกเว้นสำหรับกรณีที่มีความจำเป็นในการช่วยชีวิตหรือสุขภาพของมารดา[4] ศาลฯ จำแนกสิทธิในการเลือกว่าจะทำแท้งหรือไม่เป็นสิทธิ "ขั้นพื้นฐาน" ซึ่งกำหนดให้ศาลต้องประเมินกฎหมายทำแท้งที่ถูกคัดค้านภายใต้มาตรฐาน "การพินิจอย่างเข้มงวด" (strict scrutiny) ซึ่งเป็นการทบทวนโดยศาลระดับสูงสุดในสหรัฐ[5]
คำวินิจฉัยของศาลฯ ในคดีโรถูกวิจารณ์ในแวดวงกฎหมายบางส่วน[6] และบ้างเรียกคำวินิจฉัยนี้ว่าเป็นตัวอย่างของการทำกิจกรรมการเมืองของตุลาการ (judicial activism)[7] ศาลสูงสุดกลับมาทบทวนและแก้ไขคำวินิจฉัยทางกฎหมายของคดีโรในคำวินิจฉัยปี 1992 ระหว่างเพลนด์เพเรนต์ฮูดกับเคซีย์[8] ในคดีเคซีย์ ศาลฯ ยืนยันคำวินิจฉัยว่าสิทธิสตรีในการเลือกทำแท้งได้รับการคุ้มครองตามรัฐธรรมนูญ แต่ยกเลิกกรอบไตรมาสในคดีโรแล้วให้ใช้มาตรฐานที่อาศัยการมีชีวิตของทารกในครรภ์แทน และกลับมาตรฐานการพินิจอย่างเข้มงวดสำหรับทบทวนข้อจำกัดด้านการทำแท้ง[3][9]
ในปี 2022 มีความเห็นฝ่ายข้างมากฉบับร่างรั่วไหลออกมาในสื่อซึ่งส่อว่าศาลสูงสุดกำลังเตรียมกลับคำวินิจฉัยของคดีโรกับเคซีย์ในคดีระหว่างด็อบส์กับองค์การสุขภาพสตรีแจ็กสัน[10] จนวันที่ 24 มิถุนายน 2022 มีคำพิพากษาออกมากลับคดีโรกับคดีเคซีย์อย่างเป็นทางการโดยมีเสียงผู้พิพากษา 5–4[11]