กระสวยอวกาศ
From Wikipedia, the free encyclopedia
กระสวยอวกาศ (อังกฤษ: space shuttle) คือ เครื่องบินอวกาศของสหรัฐอเมริกา สร้างขึ้นโดยองค์การนาซ่า (NASA) มีชื่อเรียกอย่างเป็นทางการว่า Space Transportation System (STS) ผลิตโดยบริษัท North American Aviation ซึ่งปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของบริษัท Rockwell International สเปซชัทเทิลทะยานขึ้นเหมือนจรวดและไปโคจรรอบโลก มีปีกและตอนกลับสู่โลกจะร่อนลงตามรันเวย์ กระสวยอวกาศสามารถนำมาใช้ได้หลาย ๆ ครั้ง
ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
Discovery begins liftoff at the start of STS-120. | |
หน้าที่ | Manned orbital launch and reentry |
---|---|
ผู้ผลิต | United Space Alliance: Thiokol/Alliant Techsystems (SRBs) ล็อกฮีด มาร์ติน/มาร์ติน มาร์เรตต้า (ET) โบอิง/Rockwell (orbiter) |
ขนาด | |
เส้นผ่านศูนย์กลาง | 8.7 เมตร (28.5 ฟุต) |
ความจุ | |
น้ำหนักบรรทุกสู่ GTO | 3,810 กิโลกรัม (8,390 ปอนด์ต่อตารางเมตร) |
น้ำหนักบรรทุกสู่ Polar orbit | 12,700 กิโลกรัม (28,000 ปอนด์) |
น้ำหนักบรรทุกสู่ Landing[1] | 14,400 กิโลกรัม (32,000 ปอนด์)[1] (น้ำหนักที่สามารถบรรทุกคืน) |
ประวัติการบิน | |
จำนวนเที่ยวบิน | 135 |
สำเร็จ | ปล่อยยานที่ประสบความสำเร็จ 134 ครั้ง ลงจอดสำเร็จ 133 ครั้ง |
ล้มเหลว | 2 (launch failure, Challenger; re-entry failure, Columbia) |
น้ำหนักบรรทุกที่โดดเด่น | Tracking and Data Relay Satellites Spacelab Great Observatories (including Hubble) Galileo, Magellan, Ulysses Mir Docking Module ISS components |
Boosters - Solid Rocket Boosters | |
จำนวนบูสเตอร์ | 2 |
เครื่องยนต์ | 1 solid |
แรงขับ | 12.5 MN each, sea level liftoff (2,800,000 lbf) |
แรงดลจำเพาะ | 269 วินาที |
เวลาเผาไหม้ | 124 วินาที |
เชื้อเพลิง | เชื้อเพลิงแข็ง |
จรวดท่อนแรก - External Tank | |
เครื่องยนต์ | 3 SSMEs located on Orbiter |
แรงขับ | 5.45220 MN total, sea level liftoff (1,225,704 ปอนด์ต่อตารางนิ้ว) |
แรงดลจำเพาะ | 455 วินาที |
เวลาเผาไหม้ | 480 วินาที |
เชื้อเพลิง | LOX/LH2 |
จรวดท่อนที่สอง Orbiter | |
เครื่องยนตร์ | 2 OME |
แรงขับ | 53.4 kN combined total vacuum thrust (12,000 ปอนด์ต่อตารางนิ้ว) |
แรงดลจำเพาะ | 316 วินาที |
เวลาเผาไหม้ | 1,250 วินาที |
เชื้อเพลิง | MMH / N2O4 |
กระสวยอวกาศถูกออกแบบมาให้ใช้งานซ้ำได้ 100 ครั้ง หรือปฏิบัติการได้ 10 ปี โครงการถูกเริ่มขึ้นในท้ายยุค 60 หลังจากนั้นก็มีบทบาทสำคัญในปฏิบัติการที่ต้องใช้คนเข้าร่วมของนาซามาโดยตลอด
ส่วนสำคัญของกระสวยอวกาศ เรียกว่า ออร์บิเตอร์ (orbiter หมายถึง ยานโคจร) จะพาลูกเรือและสัมภาระไปยังอวกาศในขณะที่จะส่งกระสวยอวกาศขึ้นไป กระสวยจะอยู่ที่ฐานส่งโดยจะตั้งชี้ขึ้นไปคล้ายจรวด ข้าง ๆ ออร์บิเตอร์จะมีแทงค์น้ำมันขนาดใหญ่ ซึ่งเรียกว่า แทงค์ด้านนอก (External Tank) ซึ่งมันจะเก็บออกซิเจนและไฮโดรเจนในขณะที่มันขึ้นเชื้อเพลิงเหล่านี้จะถูกสูบเข้าไปยังเครื่องยนต์หลัก 3 เครื่อง ของออร์บิเตอร์
นอกจากนี้ยังมีแทงค์ขนาดเล็กที่อยู่ข้าง ๆ ออร์บิเตอร์บนฐานส่งเพื่อให้แรงผลักดันพิเศษในขณะส่งกระสวยขึ้น ซึ่งเรียกว่า Solid Fuel Rocket Booster หรือ SRB ทำงานคล้ายกับจรวดดอกไม้ไฟขนาดใหญ่
เมื่อกระสวยอวกาศทะยานขึ้น หลังจากนั้นประมาณ 2 นาที เชื้อเพลิงในแทงค์เชื้อเพลิง SRB จะหมดลง และตกลงในทะเลกับร่มชูชีพ อัตราความเร็วของกระสวยค่อย ๆ เพิ่มขึ้นจนถึงความเร็วประมาณ 72 ไมล์ จากนั้นเครื่องยนต์หลักจึงหยุดทำงาน และถังเชื้อเพลิงภายนอกซึ่งว่างเปล่าจะถูกปล่อยตกลงสู่ทะเล เครื่องยนต์ของจรวดสองลำจะรับภาระต่อไป ซึ่งเรียกว่า ระบบการยักย้ายการโคจร ในระหว่างการโคจร
เมื่อถึงเวลากลับสู่โลก เครื่องยนต์ระบบการยักย้ายการโคจรจะถูกยิงคล้ายกับตอนล่างของจรวด และยานจะหลุดออกจากการโคจร แล้วกลับลงมาสู่บรรยากาศโลกในอัตราความเร็ว 15,900 ไมล์ต่อชั่วโมง (หรือประมาณ 25,700 กิโลเมตรต่อชั่วโมง) แผ่นกำบังความร้อนข้างใต้กระสวยอวกาศจะเปล่งแสงสีแดงจัดพร้อมกับความร้อนในการกลับเข้ามาสู่โลก แผ่นกระเบื้องพิเศษบนกระสวยอวกาศจะป้องกันลูกเรือและยานอวกาศออร์บิเตอร์จะช้าลงเมื่อเข้ามาถึงบริเวณส่วนล่างของบรรยากาศ จะร่อนลงบนพื้นดินบนรันเวย์ด้วยความเร็วประมาณ 210 ไมล์แล้วภารกิจก็จะจบลง