อำเภอภูกระดึง

ภูกระดึง เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดเลย

ธรรมชาติของป่าสนในอุทยานแห่งชาติภูกระดึง

สระอโนดาต เป็นสระน้ำที่สำคัญบนภูกระดึงเนื่องจากมีน้ำขังอยู่ตลอดทั้งปี จึงเป็นแหล่งน้ำสำคัญต่อสัตว์ป่าต่างๆ

ภาพทัศนียภาพยามเย็นจากผานาน้อย

น้ำตกวังกวาง

น้ำตกถ้ำใหญ่

ผาหล่มสัก หนึ่งในสัญลักษณ์ของภูกระดึง

อำเภอภูกระดึง
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Phu Kradueng
ทัศนียภาพจากหลังแปในอุทยานแห่งชาติภูกระดึง
คำขวัญ:  ระฆังแห่งขุนเขา ผานกเค้าเป็นปราการ ตำนานแผ่นดินธรรม งานเลิศล้ำธรรมชาติ
แผนที่จังหวัดเลย เน้นอำเภอภูกระดึง
พิกัด: 16°53′6″N 101°53′6″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	เลย
พื้นที่
• ทั้งหมด	709.0 ตร.กม. (273.7 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	34,526 คน
• ความหนาแน่น	48.70 คน/ตร.กม. (126.1 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	42180
รหัสภูมิศาสตร์	4210
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอภูกระดึง เลขที่ 119 หมู่ที่ 8 ตำบลภูกระดึง อำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย 42180
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอภูกระดึงมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอภูหลวง อำเภอหนองหิน และอำเภอผาขาว
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอศรีบุญเรือง (จังหวัดหนองบัวลำภู)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอสีชมพู อำเภอชุมแพ อำเภอภูผาม่าน (จังหวัดขอนแก่น) และอำเภอน้ำหนาว (จังหวัดเพชรบูรณ์)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอน้ำหนาว (จังหวัดเพชรบูรณ์)

ประวัติ

ตามตำนานภูกระดึง มีเรื่องเล่ามาแต่โบราณว่า มีผู้ได้ยินเสียงระฆังของพระอินทร์ที่อยู่บนเขานี้ ดังนั้นจึงให้ชื่อว่า ภูกระดึง หรือ ภูกะดึง เพราะคำว่า "ภู" หมายถึง ภูเขา และ "กระดึง" ซึ่งภาษาพื้นเมือง จังหวัดเลย มาจาก "กระดิ่ง" แปลว่า "ระฆังใหญ่" นอกจากนี้เมื่อขึ้นไปบนยอดเขาบางส่วนหากเดินหนักๆ หรือใช้ไม้กระทุ้งก็จะมีเสียงก้องคล้ายระฆัง ซึ่งเกิดจากโพรงข้างใต้ จึงได้รับขนานนามว่า "ภูกระดึง"

ประมาณปี พ.ศ. 2504 นายชำนาญ ยุวบูรณ์ อธิบดีกรมการปกครองสมัยนั้นกับคณะ ได้มาทัศนาจรบนภูกระดึง พิจารณาเห็นว่า หากมีเจ้าหน้าที่คอยให้บริการอำนวยความสะดวกแก่นักท่องเที่ยวตามสมควร ก็จะเป็นการดึงดูดประชาชนทั่วไปให้มาท่องเที่ยวมากยิ่งขึ้น ซึ่งเป็นผลดีทางเศรษฐกิจแก่ประชาชนในท้องถิ่น จึงได้สั่งการให้จังหวัดเลยเสนอขอจัดตั้งกิ่งอำเภอภูกระดึงขึ้น ขณะนั้น นายกิติ ยธการี ดำรงตำแหน่งผู้ว่าราชการจังหวัดเลย ได้รีบดำเนินการจัดตั้งกิ่งอำเภอภูกระดึง กระทรวงมหาดไทยจึงได้ประกาศตั้ง "กิ่งอำเภอภูกระดึง" เมื่อวันที่ 9 มกราคม 2505 ประกอบด้วย ตำบลศรีฐาน ตำบลปวนพุ และตำบลผาขาว ซึ่งเดิมอยู่ในความปกครองของอำเภอวังสะพุง จังหวัดเลย ต่อมาเมื่อวันที่ 17 กรกฎาคม 2506 จึงได้มีพระราชกฤษฎีกา ยกฐานะเป็นอำเภอภูกระดึงตั้งแต่บัดนั้น เป็นต้นมา^[1]

• วันที่ 9 มกราคม 2505 แยกพื้นที่ตำบลศรีฐาน ตำบลปวนพุ และตำบลผาขาว จากอำเภอวังสะพุง มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอภูกระดึง และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอวังสะพุง^[2]
• วันที่ 17 กรกฎาคม 2506 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอภูกระดึง อำเภอวังสะพุง เป็น อำเภอภูกระดึง^[3]
• วันที่ 3 พฤศจิกายน 2507 จัดตั้งสุขาภิบาลภูกระดึง ในท้องที่บางส่วนของตำบลศรีฐาน^[4]
• วันที่ 15 กันยายน 2513 ตั้งตำบลท่าช้างคล้อง แยกออกจากตำบลผาขาว^[5]
• วันที่ 17 สิงหาคม 2514 ตั้งตำบลผานกเค้า แยกออกจากตำบลศรีฐาน^[6]
• วันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2521 ตั้งตำบลโนนป่าซาง แยกออกจากตำบลท่าช้างคล้อง^[7]
• วันที่ 7 พฤศจิกายน 2521 ตั้งตำบลภูกระดึง แยกออกจากตำบลศรีฐาน^[8]
• วันที่ 31 กรกฎาคม 2522 ตั้งตำบลหนองหิน แยกออกจากตำบลปวนพุ^[9]
• วันที่ 28 กรกฎาคม 2524 ตั้งตำบลโนนปอแดง แยกออกจากตำบลผาขาว^[10]
• วันที่ 24 ธันวาคม 2528 จัดตั้งสุขาภิบาลหนองหิน ในท้องที่บางส่วนของตำบลหนองหิน^[11]
• วันที่ 7 มกราคม 2531 แยกพื้นที่ตำบลผาขาว ตำบลท่าช้างคล้อง ตำบลโนนปอแดง และตำบลโนนป่าซาง อำเภอภูกระดึง มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอผาขาว ให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอภูกระดึง^[12]
• วันที่ 31 สิงหาคม 2531 ตั้งตำบลห้วยส้ม แยกออกจากตำบลผานกเค้า ตั้งตำบลบ้านเพิ่ม แยกออกจากตำบลผาขาว^[13]
• วันที่ 13 พฤศจิกายน 2535 ตั้งตำบลตาดข่า แยกออกจากตำบลหนองหิน^[14]
• วันที่ 3 พฤศจิกายน 2536 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอผาขาว อำเภอภูกระดึง เป็น อำเภอผาขาว^[15]
• วันที่ 25 มิถุนายน 2540 แยกพื้นที่ตำบลหนองหิน ตำบลตาดข่า และตำบลปวนพุ อำเภอภูกระดึง มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอหนองหิน และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอภูกระดึง^[16]
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลภูกระดึง และสุขาภิบาลหนองหิน เป็นเทศบาลตำบลภูกระดึง และเทศบาลตำบลหนองหิน ตามลำดับ^[17] ด้วยผลของกฎหมาย
• วันที่ 24 สิงหาคม 2550 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอหนองหิน อำเภอภูกระดึง เป็น อำเภอหนองหิน^[18]

น้ำตกเพ็ญพบใหม่

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอภูกระดึงแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 4 ตำบล 54 หมู่บ้าน ได้แก่

1.	ศรีฐาน		(Si Than)		16 หมู่บ้าน
2.	ผานกเค้า		(Pha Nok Khao)		14 หมู่บ้าน
3.	ภูกระดึง		(Phu Kradueng)		13 หมู่บ้าน
4.	ห้วยส้ม		(Huai Som)		11 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอภูกระดึงประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 5 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลภูกระดึง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศรีฐาน เฉพาะบางส่วนของหมู่ที่ 1; ตำบลผานกเค้า เฉพาะบางส่วนของหมู่ที่ 1–3; และตำบลภูกระดึง เฉพาะหมู่ที่ 8 และบางส่วนของหมู่ที่ 1–3, 7, 11
• องค์การบริหารส่วนตำบลศรีฐาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศรีฐาน เฉพาะหมู่ที่ 2–16 และบางส่วนของหมู่ที่ 1
• องค์การบริหารส่วนตำบลผานกเค้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลผานกเค้า เฉพาะหมู่ที่ 4–14 และบางส่วนของหมู่ที่ 1–3
• องค์การบริหารส่วนตำบลภูกระดึง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลภูกระดึง เฉพาะหมู่ที่ 4–6, 9–10, 12–13 และบางส่วนของหมู่ที่ 1–3, 7, 11
• องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยส้ม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยส้มทั้งตำบล

สถานที่ท่องเที่ยว

• อุทยานแห่งชาติภูกระดึง

อ้างอิง

1. เก็บถาวร 2019-07-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนอำเภอภูกระดึง
2. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การแบ่งท้องที่ตั้งเป็นกิ่งอำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 79 (4 ง): 32–33. January 9, 1962. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-04-27. สืบค้นเมื่อ 2019-09-21.
3. "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอบ่อพลอย อำเภอไทรโยค อำเภอหนองปรือ อำเภอหนองสองห้อง อำเภอประทาย อำเภอห้วยแถลง อำเภอละหานทราย อำเภอกุยบุรี อำเภอตาพระยา อำเภอหนองไผ่ อำเภอนาเชือก อำเภอวัดเพลง อำเภอพนัสนิคม อำเภอภูกระดึง อำเภอปรางค์กู่ อำเภอท่าช้าง อำเภอบ้านด่านลานหอย อำเภอบ้านดุง อำเภอสว่างอารมณ์ และอำเภอกุดชุม พ.ศ. ๒๕๐๖" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 80 (72 ก): 362–366. July 17, 1963. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2009-05-21. สืบค้นเมื่อ 2019-07-16.
4. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลภูกระดึง อำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 81 (107 ง): 2702–2703. November 3, 1964.
5. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอภูกระดึง อำเภอด่านซ้าย กิ่งอำเภอภูเรือ และกิ่งอำเภอนาแห้ว จังหวัดเลย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 87 (86 ง): 2587–2594. September 15, 1970.
6. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองเลย และอำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 88 (87 ง): 2205–2211. August 17, 1971.
7. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 95 (23 ง): 596–597. February 28, 1978.
8. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 95 (124 ง): 3829–3831. November 7, 1978.
9. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 96 (128 ง): 2744–2746. July 31, 1979.
10. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 98 (123 ง): 2466–2468. July 28, 1981.
11. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลหนองหิน อำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 102 (195 ง): 6271–6272. December 24, 1985.
12. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งเขตท้องที่อำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย ตั้งเป็นกิ่งอำเภอผาขาว" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 105 (5 ง): 109. January 7, 1988. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-04-19. สืบค้นเมื่อ 2019-07-16.
13. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอนาแห้ว อำเภอภูกระดึง และกิ่งอำเภอผาขาว จังหวัดเลย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 105 (143 ง): (ฉบับพิเศษ) 96-107. August 31, 1988.
14. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 109 (145 ง): (ฉบับพิเศษ) 142-145. November 13, 1992.
15. "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอลำทับ อำเภอร่องคำ อำเภอเวียงแหง อำเภอนาโยง อำเภอแก้งสนามนาง อำเภอโนนแดง อำเภอบ้านหลวง อำเภอกะพ้อ อำเภอศรีบรรพต อำเภอแก่งกระจาน อำเภอหนองสูง อำเภอสบเมย อำเภอเมยวดี อำเภอโคกเจริญ อำเภอทุ่งหัวช้าง อำเภอผาขาว อำเภอวังหิน อำเภอดอนพุด อำเภอบึงโขงหลง และอำเภอห้วยคต พ.ศ. ๒๕๓๖" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 110 (179 ก): (ฉบับพิเศษ) 1-3. November 3, 1993. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-02-24. สืบค้นเมื่อ 2019-07-16.
16. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งเขตท้องที่อำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย ตั้งเป็นกิ่งอำเภอหนองหิน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 118 (พิเศษ 51 ง): 19. June 25, 1997. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-02-14. สืบค้นเมื่อ 2019-07-16.
17. "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. February 24, 1999. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-04-09. สืบค้นเมื่อ 2020-07-21.
18. "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอฆ้องชัย...และอำเภอเหล่าเสือโก้ก พ.ศ. ๒๕๕๐" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 124 (46 ก): 14–21. August 24, 2007. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2007-09-30. สืบค้นเมื่อ 2019-07-16.