งออี้

งออี้ (เสียชีวิต ค.ศ. 237)^[1] มีชื่อในภาษาจีนกลางว่า อู๋ อี้ (จีน: 吳懿; พินอิน: Wú Yì) ชื่อรอง จื๋อยฺเหวี่ยน (จีน: 子遠; พินอิน: Zǐyuǎn) เป็นขุนพลชาวจีนของรัฐจ๊กก๊กในยุคสามก๊กของจีน น้องสาวของงออี้คืองอซีเป็นจักรพรรดินีในเล่าปี่จักรพรรดิผู้ก่อตั้งจ๊กก๊ก ญาติผู้น้องของงออี้ชื่องอปั้นก็รับราชการเป็นขุนพลของจ๊กก๊ก

งออี้ (อู๋ อี้ / อู๋ อี)
吳懿 / 吳壹[a]
ขุนพลทหารม้าและรถรบ (車騎將軍 เชอฉีเจียงจฺวิน)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 234 (234) – ค.ศ. 237 (237)
กษัตริย์	เล่าเสี้ยน
ข้าหลวงมณฑลหยงจิ๋ว (雍州刺史 ยงโจวฉื่อชื่อ) (ในนาม)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 234 (234) – ค.ศ. 237 (237)
กษัตริย์	เล่าเสี้ยน
แม่ทัพภาคฮันต๋ง (漢中都督 ฮั่นจงตูตู)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 234 (234) – ค.ศ. 237 (237)
กษัตริย์	เล่าเสี้ยน
ถัดไป	อองเป๋ง
ขุนพลทัพซ้าย (左將軍 จั่วเจียงจฺวิน)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 230 (230) – ค.ศ. 234 (234)
กษัตริย์	เล่าเสี้ยน
แม่ทัพภาคกวนต๋ง (關中都督 กวานจงตูตู)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 221 (221) – ค.ศ. 230 (230)
กษัตริย์	เล่าปี่ / เล่าเสี้ยน
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	ไม่ทราบ นครไคเฟิง มณฑลเหอหนาน
เสียชีวิต	237 นครฮั่นจง มณฑลฉ่านซี
ญาติ	งอซี (น้องสาว) งอปั้น (ญาติ)
อาชีพ	ขุนพล
ชื่อรอง	จื๋อยฺเหวี่ยน (子遠)
บรรดาศักดิ์	จี้หยางโหว (濟陽侯)

ประวัติ

ตันซิ่ว (เฉิน โช่ว) ไม่ได้เขียนชีวประวัติของงออี้ในจดหมายเหตุสามก๊ก (ซันกั๋วจื้อ) ในศตวรรษที่ 5 เนื่องจากข้อมูลเกี่ยวกับชีวประวัติของงออี้สูญหายไปในช่วงเวลาที่ผ่านมา^[2] แต่ตันซิ่วก็ยังคงแทรกข้อมูลบางอย่างเกี่ยวกับชีวประวัติของงออี้ในส่วนวิจารณ์ของ จี้ฮั่นฝู่เฉินจ้าน (季漢輔臣贊; pub. 241) โดยหยาง ซี่ (楊戲) ที่พบในจดหมายเหตุสามก๊ํกเล่มที่ 45

งออี้เป็นชาวเมืองตันลิว (陳留郡 เฉินหลิวจฺวิ้น) ซึ่งอยู่บริเวณนครไคเฟิง มณฑลเหอหนานในปัจจุบัน งออี้สูญเสียบิดาขณะอายุยังเยาว์ บิดาของงออี้นั้นเป็นสหายของเล่าเอี๋ยน งออี้จึงพาทั้งครอบครัวติดตามเล่าเอี๋ยนไปยังมณฑลเอ๊กจิ๋ว (ครอบคลุมพื้นที่ของมณฑลเสฉวนและนครฉงชิ่งในปัจจุบัน) เมื่อราวปี ค.ศ. 188 เมื่อเล่าเอี๋ยนได้รับการแต่งตั้งเป็นเจ้ามณฑลของมณฑลเอ๊กจิ๋วโดยราชสำนักของราชวงศ์ฮั่นตะวันออก^[3][4] น้องสาวของงออี้แต่งงานกับเล่ามอ (劉瑁 หลิว เม่า) บุตรชายของเล่าเอี๋ยน งออี้จึงมีฐานะเป็นญาติฝ่ายลูกสะใภ้ของเล่าเอี๋ยนด้วย^[5]

หลังการเสียชีวิตในปี ค.ศ. 194 งออี้รับคงรับใช้ต่อมากับเล่าเจี้ยงบุตรชายของเล่าเอี๋ยนผู้สืบทอดตำแหน่งเจ้ามณฑลเอ๊กจิ๋ว^[6] เล่าเจี้ยงแต่งตั้งให้งออี้เป็นขุนพลองครักษ์ (中郎將 จงหลางเจี้ยง) ระหว่างปี ค.ศ. 212 ถึง ค.ศ. 214 เมื่อขุนศึกเล่าปี่โจมตีเล่าเจี้ยงเพื่อจะเข้ายึดมณฑลเอ๊กจิ๋ว งออี้ร่วมรบในฝ่ายเล่าเจี้ยงและนำกองกำลังไปรบกับทัพเล่าปี่ในอำเภอโปยเสีย (涪縣 ฝูเซี่ยน; อยู่ในนครเหมี่ยนหยาง มณฑลเสฉวนในปัจจุบัน) แต่งออี้ยอมสวามิภักดิ์ต่อเล่าปี่หลังจากพ่ายแพ้^[7][8]

หลังจากเล่าปี่เข้ายึดมณฑลเอ๊กจิ๋วได้โดยสมบูรณ์ในปี ค.ศ. 214 เล่าปี่แต่งตั้งให้งออี้เป็นขุนพลพิทักษ์ทัพและโจมตีกบฏ (護軍討逆將軍 ฮู่จฺวินเถ่านี่เจียงจฺวิน) ตัวเล่าปี่ได้สมรสกับงอซี (อดีตภรรยาของเล่ามอที่เวลานั้นเสียชีวิตไปแล้ว) น้องสาวของงออี้ ในปี ค.ศ. 221 ในยุคสามก๊ก หลังเล่าปี่สถาปนาตนเปนจักรพรรดิและก่อตั้งรัฐจ๊กก๊ก ได้แต่งตั้งให้งออี้เป็นแม่ทัพภาคกวนต๋ง (關中都督 กวานจงตูตู)^[9]

หลังจากเล่าปี่สวรรคตในปี ค.ศ. 223 งออี้ยังคงรับราชการกับเล่าเสี้ยนโอรสของเล่าปี่ผู้สิบราชบัลลังก์ถัดจากเล่าปี่ ในปี ค.ศ. 230 งออี้ติดตามอุยเอี๋ยนขุนพลจ๊กก๊กไปโจมตีเมืองลำอั๋น (南安郡 หนานอานจฺวิ้น; อยู่ทางตะวันออกเฉียงใต้ของอำเภอหล่งซี มณฑลกานซู่ในปัจจุบัน) ซึ่งอยู่ในอาณาเขตของรัฐวุยก๊กอันเป็นรัฐอริของจ๊กก๊ก งออี้และอุยเอี๋ยนเอาชนะทัพวุยก๊กที่นำโดยปีเอียวในยุทธการ จากความดีความชอบของงออี้ เล่าเสี้ยนจึงพระราชทานบรรดาศักดิ์ระดับถิงโหว (亭侯) หรือโหวระดับหมู่บ้านให้งออี้ ภายหลังเลื่อนบรรดาศักดิ์เป็นโหวระดับตำบลในชื่อบรรดาศักดิ์ว่า "เกาหยางเซียงโหว" (高陽鄉侯) และยังแต่งตั้งให้งออี้มียศเป็นขุนพลทัพซ้าย (左將軍 จั่วเจียงจฺวิน)^[10]

ในปี ค.ศ. 234 เมื่อจูกัดเหลียงอัครมหาเสนาบดีแห่งจ๊กก๊กเสียชีวิต เล่าเสี้ยนแต่งตั้งงออี้เป็นขุนพลทหารม้าและรถรบ (車騎將軍 เชอฉีเจียงจฺวิน) พระราชทานอาญาสิทธิ์และมีรับสั่งให้ดูแลกิจการทหารในเมืองฮันต๋งในฐานะแม่ทัพภาคฮันต๋ง (漢中都督 ฮั่นจงตูตู) เล่าเสี่้ยนยังแต่งตั้งให้งออี้เป็นเป็นข้าหลวงมณฑล (刺史 ชื่อฉื่อ) แต่ในนามของมณฑลหยงจิ๋วหยงจิ๋ว (เพราะมณฑลหยงจิ๋วไม่ได้อยู่ในอาณาเขตของจ๊กก๊ก) และเลื่อนบรรดาศักดิ์เพิ่มเติ่มเป็นโหวระดับอำเภอในชื่อบรรดาศักดิ์ว่า "จี้หยางโหว" (濟陽侯) งออี้เสียชีวิตในปี ค.ศ. 237^[11]

ดูเพิ่ม

• รายชื่อบุคคลในยุคสามก๊ก

หมายเหตุ

1. จดหมายเหตุสามก๊กบันทึกชื่อของงออี้เป็น 吴壹 แทนที่จะเป็น 吴懿 เพื่อเป็นการเลี่ยงคำต้องห้าม (ชื่อตัวของสุมาอี้เขียนว่า 懿)

อ้างอิง

1. de Crespigny, Rafe (2007). A biographical dictionary of Later Han to the Three Kingdoms (23–220 AD). Brill. p. 875. ISBN 978-90-04-15605-0.
2. (失其行事，故不為傳。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 45.
3. (以[劉]焉為益州牧， ...) จือจื้อทงเจี้ยน เล่มที่ 59.
4. (子遠名壹，陳留人也。隨劉焉入蜀。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 45.
5. (焉時將子瑁自隨，遂為瑁納后。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 34.
6. (興平元年，癕疽發背而卒。州大吏趙韙等貪璋溫仁，共上璋為益州刺史， ... 璋，字季玉，旣襲焉位， ...) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 31.
7. (璋遣其將劉璝、冷苞、張任、鄧賢、吳懿等拒備，皆敗，退保緜竹；懿詣軍降。) จือจื้อทงเจี้ยน เล่มที่ 66.
8. (劉璋時，為中郎將，將兵拒先主於涪，詣降。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 45.
9. (先主定益州，以壹為護軍討逆將軍，納壹妹為夫人。章武元年，為關中都督。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 45.
10. (建興八年，與魏延入南安界，破魏將費瑤，徙亭侯，進封高陽鄉侯，遷左將軍。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 45.
11. ([建興]十二年，丞相亮卒，以壹督漢中，車騎將軍，假節，領雍州刺史，進封濟陽侯。十五年卒。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 45.

บรรณานุกรม

• ตันซิ่ว (ศตวรรษที่ 3). จดหมายเหตุสามก๊ก (ซานกั๋วจื้อ).
• เผย์ ซงจือ (ศตวรรษที่ 5). อรรถาธิบายจดหมายเหตุสามก๊ก (ซานกั๋วจื้อจู้).
• ซือหม่า กวาง (1084). จือจื้อทงเจี้ยน.