อักษรชวา (ภาษาชวา: ꦲꦏ꧀ꦱꦫꦗꦮ อักซาราจาวา) หรือ ฮานาจารากา (
) เป็นอักษรที่ใช้เขียนภาษาชวา โดยก่อนหน้าที่จะใช้อักษรชวาเขียน ราว พ.ศ. 1900 ภาษาชวาเขียนด้วยอักษรปัลลวะ อีก 200 ปีถัดมาเขียนด้วยอักษรกวิ จนราว พ.ศ. 2200 อักษรชวาหรือจารากันจึงพัฒนาขึ้นมา อักษรนี้ถูกห้ามใช้ในช่วงที่ญี่ปุ่นยึดครองอินโดนีเซียระหว่าง พ.ศ. 2483 -2488 ราวพ.ศ. 2000 มีการเขียนภาษาชวาด้วยอักษรอาหรับเช่นกัน เรียกว่าเปกอลหรือกันดิล ตั้งแต่เนเธอร์แลนด์นำการเขียนด้วยอักษรละตินเข้ามาเผยแพร่ เมื่อประมาณ พ.ศ. 2300 ทั้งอักษรชวาและอักษรอาหรับจึงถูกแทนที่ด้วยอักษรละติน ปัจจุบันอักษรชวาใช้ทางวิชาการและการประดับตกแต่ง ผู้ที่อ่านได้จะได้รับการยกย่องมากอักษรนี้เคยใช้เขียนภาษาบาหลีและภาษาซุนดา แต่ถูกแทนที่ด้วยอักษรละตินหมดแล้ว
| อักษรชวา | |
|---|---|
 | |
| ชนิด | |
ช่วงยุค | ประมาณคริสต์ศตวรรษที่ 15 ถึงปัจจุบัน |
| ทิศทาง | ซ้ายไปขวา  |
| ภาษาพูด | ภาษาชวา, ซุนดา, ซาซะก์, มาดูรา, อินโดนีเซีย, กวิ, สันสกฤต |
| อักษรที่เกี่ยวข้อง | |
ระบบแม่ | อักษรโปรโต-คานาอันไนต์ |
ระบบพี่น้อง | อักษรบาหลี อักษรบาตัก อักษรบายบายิน อักษรบูฮิด อักษรฮานูโนโอ อักษรลนตารา อักษรซุนดา อักษรเรินกง อักษรเรชัง อักษรตักบันวา |
| ISO 15924 | |
| ISO 15924 | Java (361), Javanese |
| ยูนิโคด | |
ยูนิโคดแฝง | Javanese |
ช่วงยูนิโคด | U+A980–U+A9DF |
ประวัติ
อักษรชวาและอักษรบาหลีเป็นอักษรรุ่นใหม่ของอักษรกวิซึ่งสืบทอดมาจากอักษรพราหมี พัฒนาขึ้นในชวาเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 14 ใช้ในการเขียนเอกสารทางศาสนาในใบลาน อักษรกวิได้พัฒนามาเป็นอักษรชวาเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 22 อักษรชวาใช้ในศาลในสุรการ์ตาและยอร์กยาการ์ตา และแพร่หลายในเกาะชวาและหมู่เกาะซุนดาน้อย ใช้เขียนเอกสารทางประวัติศาสตร์ และอื่นๆ
ตัวอักษรโลหะสำหรับอักษรชวาผลิตขึ้นครั้งแรกเมื่อราว พ.ศ. 2373 โดยชาวดัตช์ อักษรแบบตัวเขียนผลิตขึ้นเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 25 ใน พ.ศ. 2469 ได้จัดมาตรฐานการสะกดคำภาษาชวา อย่างไรก็ตาม การใช้อักษรชวาถูกห้ามในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 เมื่อญี่ปุ่นเข้ามายึดครอง ในปัจจุบันไม่มีหนังสือพิมพ์หรือวารสารตีพิมพ์ด้วยอักษรชวา และใช้ในงานวิชาการเท่านั้น การใช้ในชีวิตประจำวันถูกแทนที่ด้วยภาษาอินโดนีเซียซึ่งใช้สอนในโรงเรียน และสอนอักษรนี้เป็นรายวิชาหนึ่ง รัฐบาลท้องถิ่นในชวากลางใช้อักษรชวาในป้ายคู่กับภาษาอินโดนีเซียตั้งแต่ พ.ศ. 2555
ลักษณะ
อักษรชวามีอักษร 35 ตัว แต่แทนหน่วยเสียงต่างกันขึ้นกับว่าใช้เขียนภาษาใด พยัญชนะมีเสียงอะหรือออเป็นพื้นเสียง ซึ่งเสียงสระนี้จะเปลี่ยนไปตามเครื่องหมายสระ เครื่องหมายวรรคตอน เช่น จุลภาค มหภาค และเครื่องหมายคำพูดใช้ในบทกวี เขียนจากซ้ายไปขวาและเขียนโดยไม่เว้นระหว่างคำ พยัญชนะมี 2 แบบ คือ ตัวเต็ม (อักษรา) และตัวเชิง (ปาซางัน) มีอักษรพิเศษเรียก อักษรา มุรทา หรือ อักษรา เกเท ใช้เขียนชื่อบุคคลที่เป็นที่เคารพ สระมีสองชุดคือสระจมและสระลอย
อักษรตัวเต็มพื้นฐานมี 20 ตัวได้แก่
| ha | na | ca | ra | ka |
 |  |  |  |  |
| da | ta | sa | wa | la |
 |  |  |  |  |
| pa | dha | ja | ya | nya |
 |  |  |  |  |
| ma | ga | ba | tha | nga |
 |  |  |  |  |
อักษรตัวเชิง
| ha | na | ca | ra | ka |
 |  |  |  |  |
| da | ta | sa | wa | la |
 |  |  |  |  |
| pa | dha | ja | ya | nya |
 |  |  |  |  |
| ma | ga | ba | tha | nga |
 |  |  |  |  |
เครื่องหมายตัวสะกด
| Panyangga | Cêcak | Wingyan | Layar | Pangkon |
 |  |  |  | |
| kaṃ | kang | kah | kar | -k |
พยัญชนะตัวควบกล้ำ
| Cakra | Kêrêt | Pengkal |
 |  |  |
| kra | krê | kya |
อักษรส่วนเพิ่ม
เป็นอักษรที่เรียกอักษรมุรทาและมหาปรานา ใช้เขียนคำขึ้นต้นของชื่อบุคคลที่เป็นที่เคารพ โดยการใช้คล้ายกับการใช้อักษรตัวใหญ่ของอักษรละตินที่ใช้เขียนภาษาชวาในปัจจุบัน
| ตัวเต็ม | ตัวเชิง | ชื่อ |
|---|---|---|
 |  | Na murda |
 |  | Ca Murda |
 |  | Ka murda |
 |  | Ta murda |
 |  | Sa murda |
 |  | Pa murda |
 |  | Nya murda |
 |  | Ga murda |
 |  | Ba murda |
| ตัวเต็ม | ตัวเชิง | ชื่อ |
|---|---|---|
 |  | Da mahaprana |
 |  | Sa mahaprana |
 |  | Ja mahaprana |
 |  | Tha mahaprana |
| ตัวเต็ม | ตัวเชิง | ชื่อ |
|---|---|---|
 |  | Ra agung |
 |  | Pa cêrêk |
 |  | Nga lêlêt |
อักษรสำหรับถ่ายเสียงภาษาอื่น
 |  |  |  |
|
| fa | qa | va | za | |
| fa | qa | va | d͡ʒa |
 |  |  |  | |  |  |  |  |  |  | | |
| tsa | ḥa | kha | dza | za | ṣa | ḍa | ṭa | ẓa | a' | gha | fa | qa |
| θa | ħa | xa | ða | d͡ʒa | sˤa | ðˤa | tˤa | dˤa | ʔ | ɣa | fa | qa |
 |  |  |
| nya | rêu | lêu |
| ɳa | rɤ | lɤ |
 |  |  |  |  |  |
| the | se | nie | hwe | yo | syo |
สระพื้นฐาน
| a | i | u | e | o | ě |
 |  |  |  |  | |
| - | Wulu | Suku | Taling | Taling-tarung | Pěpět |
 |  |  |  |  |  |
สระส่วนเพิ่ม
| aa | ii | uu | ai | au | ěu | o (ซุนดา) | i (กวิ) |
 |  |  |  |  |  | ||
| Tarung | Wulu mělik | Suku měndut | Dirga mure | Dirga mure-tarung | Pěpět-tarung | Tolong | - |
 |  |  |  |  |  |  | |
ตัวเลข
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 |
 | |  |  |  | |  | |  |  |
การเรียงลำดับ
อักษรชวามีการเรียงลำดับที่มีเอกลักษณ์ เพราะจะเป็นบทกวีในตัวของมันเองด้วย คือ "Hana caraka, data sawala, paḍa jayanya, maga baṭanga," ซึ่งมาจากนิทานพื้นบ้านเรื่องอายี ซากา[1] ซึ่งเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับกษัตริย์องค์แรกของชวา อักษรชวานี้จะเรียงลำดับตามแบบของภาษาสันสกฤตก็ได้
ꦲꦤꦕꦫꦏ
Hana caraka (มีผู้สื่อข่าวสองคน)
ꦢꦠꦱꦮꦭ
Data sawala (ต่างเป็นปรปักษ์กัน)
ꦥꦝꦗꦪꦚ
Padha jayanya (ทั้งสองเข้าต่อสู้กัน)
ꦩꦒꦧꦛꦔ
Maga bathanga (แล้วก็ตายทั้งคู่)
การใช้งานในปัจจุบัน
ใช้เขียนภาษาซุนดา
ชาวซุนดาบางส่วนใช้อักษรชวาในการเขียนภาษาซุนดา แต่ได้ดัดแปลงตัวอักษรและเปลี่ยนชื่อเรียกขากจากจารากันในภาษาชวาเป็นจาจารากัน มี 18 ตัวโดยตัดตัว dha และ tha ออกไป
ความคล้ายคลึงกับอักษรบาหลี
รูปลักษณ์ของอักษรชวาและอักษรบาหลีคล้ายคลึงกัน แต่ใช้ยูนิโคดต่างกัน
 |
 |
| อักษรชวา | อักษรบาหลี |
อ้างอิง
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
