อักษรบาตัก

อักษรบาตัก (อังกฤษ: Batak script; มีชื่อในภาษาแม่ว่า ซูรัตบาตัก (surat Batak), surat na sampulu sia ("ตัวอักษร 19 ตัว") หรือ si-sia-sia) เป็นระบบการเขียนในอดีตของกลุ่มภาษาบาตักที่มีผู้พูดหลายล้านคนที่เกาะสุมาตรา ประเทศอินโดนีเซีย ตัวอักษรอาจพัฒนามาจากอักษรกวิและอักษรปัลลวะ ซึ่งมีที่มาจากอักษรพราหมีในอินเดีย หรือจากข้อสันนิษฐานอักษรสุมาตราดั้งเดิมที่ได้รับอิทธิพลจากอักษรปัลลวะ^[1]

ซูรัตบาตัก ᯘᯮᯒᯖ᯲ ᯅᯖᯂ᯲
"ซูรัตบาตัก" ในแบบโตบา
ชนิด	อักษรสระประกอบ
ช่วงยุค	ประมาณ ค.ศ. 1300-ปัจจุบัน
ทิศทาง	ซ้ายไปขวา
ภาษาพูด	กลุ่มภาษาบาตัก
อักษรที่เกี่ยวข้อง
ระบบแม่	ต้นกำเนิดอักษรพราหมียังไม่เป็นที่กระจ่าง ตามสันนิษฐานต้นกำเนิดแอราเมอิก: ชุดตัวอักษรไซนายดั้งเดิม ชุดตัวอักษรฟินิเชีย ชุดตัวอักษรแอราเมอิก พราหมี รายละเอียดภาษาสืบต่อจากพราหมีไปยังบาตักยังไม่ชัดเจน มีสันนิษฐานต้นกำเนิดอักษรกวิหรือสืบภาษาโดยตรงจากปัลลวะ: ปัลลวะ กวิเก่า ซูรัตบาตัก
ระบบพี่น้อง	ความสัมพันธ์ทางภาษาโดยตรงยังไม่ชัด ใช้สันนิษฐานจากต้นกำเนิดอักษรกวิทั่วไป: บาหลี ไบบายิน ชวา ลนตารา มากาซาร์ ซุนดาเก่า เรินจง เรอจัง
ISO 15924
ISO 15924	Batk (365), ​Batak
ยูนิโคด
ยูนิโคดแฝง	Batak
ช่วงยูนิโคด	U+1BC0-U+1BFF
บทความนี้ประกอบด้วยสัญกรณ์การออกเสียงในสัทอักษรสากล (IPA) สำหรับคำแนะนำเบื้องต้นเกี่ยวกับสัญลักษณ์ IPA โปรดดู วิธีใช้:สัทอักษรสากล สำหรับความแตกต่างระหว่าง [ ], / / และ ⟨ ⟩ ดูที่ สัทอักษรสากล § วงเล็บเหลี่ยมและทับ

การใช้

อักษรบาตักถูกนำมาใช้ในภาษาต่าง ๆ ดังนี้

• ภาษากาโร บาตัก เป็นภาษาตระกูลออสตีนีเซียน มีผู้พูด 600,000 คน ในภาคกลางและภาคเหนือของเกาะสุมาตรา
• ภาษาโตบา บาตัก (Toba Batak syllabic alphabet) เป็นภาษาตระกูลออสโตรนีเซียน มีผู้พูด 2 ล้านคนทางเหนือของเกาะสุมาตรา
• ภาษาไดรี บาตัก (Dairi Batak syllabic alphabet) เป็นภาษาตระกูลออสโตรนีเซียน มีผู้พูด 1.2 ล้านคน ทางเหนือของเกาะสุมาตรา
• ภาษาซิมาลูงัน/ตีมูร์ (Simalungun/Timur syllabic alphabet) เป็นภาษาตระกูลออสโตรนีเซีย มีผู้พูด 800,000 คน ทางเหนือของสุมาตรา
• ภาษามันดาลิง บาตัก (Mandaling Batak syllabic alphabet) เป็นภาษาตระกูลออสโตรนีเซียน มีผุ้พูด 400,000 คน ทางเหนือของเกาะสุมาตรา
• บางโอกาสใช้เขียนภาษามลายูด้วย

ประวัติ

ชาวบาตัดส่วนใหญ่ โดยเฉพาะชนชั้นปกครองสามารถใช้อักษรบาตักได้ ส่วนใหญ่ใช้เขียนคาถาอาคมและปฏิทิน หลังจากที่ชาวยุโรปมาถึงบาตัก เริ่มจากมิชชันนารีชาวเยอรมัน และชาวดัทช์ใน พ.ศ. 2421 ได้นำอักษรละตินมาใช้คู่กับอักษรบาตัก โดยใช้สอนในโรงเรียน และใช้ในเอกสารทางศาสนาคริสต์

จุดกำเนิด

คาดว่าอักษรบาตักพัฒนามาจากอักษรปัลลวะและอักษรกวิโบราณ ที่เป็นลูกหลานของอักษรพราหมี

ลักษณะอักษร

อักษรบาตักเขียนจากบนลงล่างและจากซ้ายไปขวา พยัญชนะมีพื้นเสียงเป็น /a/ และมีเครื่องหมายกำกับถ้าไม่มีเสียงสระ เสียงสระอื่น เสียงตัวสะกด เสียงตัวสะกด ŋ และ[x] แสดงด้วยเครื่องหมายบน ล่าง หรือหลังพยัญชนะ เช่น ba เขียนด้วยอักษร ba ตัวเดียว bi เขียนเป็น ba.i bang เขียนเป็น baŋ bing เขียนเป็น baŋ.i อักษรที่เป็นตัวสะกดจะมีเครื่องหมายต่อท้าย เช่น bam เขียนเป็น ba.ma.# bim เขียนเป็น ba.ma.i.# อักษรบาตักต่างจากอักษรในตระกูลอักษรพราหมีคือไม่มีการเชื่อมพยัญชนะเมื่อเขียนเป็นกลุ่ม

อักษร

ตัวอักษรพื้นฐานมีชื่อว่า ซูรัต แต่ละพยัญชนะจะมีเสียงสระโดยธรรมชาติเป็น /a/ ตัวอักษรมีหลายแบบตามภูมิภาคและภาษา โดยรูปแบบหลัก ๆ คือ กาโร, มันไดลิง, ปักปัก/ไดรี, ซีมาลูงุน/ตีมูร์ และ โตบา:

ซูรัต (อักษรพื้นฐาน)

สัทอักษรสากล

a

ha

ka

ba

pa

na

wa

ga

dʒa

da

ra

ma

ta

sa

ja

ŋa

la

ɲa

tʃa

nda

mba

i

u

ถอดเป็นอักษรละติน

a

ha

ka

ba

pa

na

wa

ga

ja

da

ra

ma

ta

sa

ya

nga

la

nya

ca

nda

mba

i

u

กาโร

1

5

มันไดลิง

4

ปักปัก

โตบา

2

3

ซีมาลูงุน

6

รูปอื่น:
^1 (ใช้ในแบบมันไดลิง) ^2 ^3 ^4 ^5 ^6

เครื่องหมายสระ

ถอดเป็นอักษรละติน	เครื่องหมายอักษรบาตัก						ถอดเป็นอักษรละติน	เกาะอักษร/ka/
	กาโร	มันไดฯ	ไดรี	ซิมาฯ	โตบา			กาโร	มันไดฯ	ไดรี	ซิมาฯ	โตบา
-a							ka
-e							ke
-i							ki
-o							ko
-ou							kou
-u							ku
-ng							kang
-h							kah
–							k

การเชื่อมต่อกับเครื่องหมายเสียงสระอู

อักษรบาตัก อธิบาย  + =    a + -u = u  + =  a + -u = u (ซีมาลูงุน)  + =    ha + -u = hu (มันไดลิง)  + =    ha + -u = hu (ซีมาลูงุน)  + =    ha + -u = hu  + =    ka + -u = ku (มันไดลิง)  + =    ba + -u = bu  + =    pa + -u = pu (มันไดลิง)  + =    pa + -u = pu (ปักปัก, โตบา)  + =    pa + -u = pu (ซีมาลูงุน)  + =    na + -u = nu  + =    na + -u = nu (มันไดลิง)  + =    wa + -u = wu (มันไดลิง, โตบา)  + =    wa + -u = wu (ปักปัก, โตบา)  + =    wa + -u = wu (ซีมาลูงุน)  + =    ga + -u = gu  + =    ga + -u = gu (ซีมาลูงุน)  + =    ja + -u = ju

อักษรบาตัก อธิบาย  + =    da + -u = du  + =    ra + -u = ru  + =    ra + -u = ru (ซีมาลูงุน)  + =    ma + -u = mu  + =    ma + -u = mu (ซีมาลูงุน)  + =    ta + -u = tu  + =    ta + -u = tu  + =    sa + -u = su (Pakpak)  + =    sa + -u = su (มันไดลิง)  + =    sa + -u = su (มันไดลิง)  + =    sa + -u = su (ซีมาลูงุน)  + =    ya + -u = yu  + =    ya + -u = yu (ซีมาลูงุน)  + =    nga + -u = ngu  + =    la + -u = lu  + =    la + -u = lu (ซีมาลูงุน)  + =    nya + -u = nyu  + =    ca + -u = cu (มันไดลิง)

ตมปี

เครื่องหมายตมปีใช้เปลี่ยนเสียงของอักษรบางตัว

ha	+	tompi	=	ka	sa	+	tompi	=	ca
	+		=			+		=
	+		=			+		=
	+		=			+		=

เครื่องหมายสำหรับ Ng และ H

เครื่องหมายสำหรับ Ng () และ H () ใช้เขียนเหนือเครื่องหมายแทนที่จะเขียนบนอักษรหลัก
ตัวอย่าง: ping, pong, peh, และ pih.

เครื่องหมายสำหรับพยางค์ปิด

ในพยางค์ปิดเครื่องหมายสระเขียนไว้ท้ายสุด

ta	+	vowel	+	pa	+	pangolat	=	syllable
			+		+		=
ta			+	pa	+	pangolat	=	tap
	+		+		+		=
ta	+	e	+	pa	+	pangolat	=	tep
	+		+		+		=
ta	+	e	+	pa	+	pangolat	=	tep
	+		+		+		=
ta	+	i	+	pa	+	pangolat	=	tip
	+		+		+		=
ta	+	o	+	pa	+	pangolat	=	top
	+		+		+		=
ta	+	u	+	pa	+	pangolat	=	tup

ยูนิโคด

บาตัก Unicode.org chart (PDF)

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

U+1BCx

ᯀ

ᯁ

ᯂ

ᯃ

ᯄ

ᯅ

ᯆ

ᯇ

ᯈ

ᯉ

ᯊ

ᯋ

ᯌ

ᯍ

ᯎ

ᯏ

U+1BDx

ᯐ

ᯑ

ᯒ

ᯓ

ᯔ

ᯕ

ᯖ

ᯗ

ᯘ

ᯙ

ᯚ

ᯛ

ᯜ

ᯝ

ᯞ

ᯟ

U+1BEx

ᯠ

ᯡ

ᯢ

ᯣ

ᯤ

ᯥ

᯦

ᯧ

ᯨ

ᯩ

ᯪ

ᯫ

ᯬ

ᯭ

ᯮ

ᯯ

U+1BFx

ᯰ

ᯱ

᯲

᯳

᯼

᯽

᯾

᯿

อ้างอิง

1. Uli Kozok. "Sejarah Aksara Batak". สืบค้นเมื่อ 17 May 2014.

ข้อมูล

• Kozok, Uli (January 2009). Surat Batak: Sejarah Perkembangan Tulisan Batak : Berikut Pedoman Menulis Aksara Batak Dan Cap Si Singamangaraja XII (ภาษาอินโดนีเซีย). Jakarta: Gramedia. ISBN 978-979-9101-53-2.

• Everson, Michael; Kozok, Uli (7 October 2008), N3320R: Proposal for encoding the Batak script in the UCS (PDF)

• Kozok, Uli. "Kursus Kilat Aksara Batak (Quick Course in Batak Script)" (ภาษาอินโดนีเซีย). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 31 October 2002. สืบค้นเมื่อ 20 April 2011.

แหล่งข้อมูลอื่น

• Entry on Batak at Omniglot.com – A guide to writing systems
• Transtoba2 – Roman to Toba Batak script transliteration software by Uli Kozok and Leander Seige (GNU GPL)
• Uli Kozok's Batak Script website with free Batak fonts.
• https://symbl.cc/en/unicode/blocks/batak/
• Full Batak manuscript เก็บถาวร 2022-01-19 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน at SOAS University of London.