เพลงพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

เพลงพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร หมายถึง เพลงที่พระองค์พระราชนิพนธ์เนื้อเพลงและ ทำนอง หรืออย่างใดอย่างหนึ่ง พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ 9 ทรงมีพระราชปรีชาญาณในเรื่องของดนตรี และทรงพระราชนิพนธ์ทำนองเพลงตั้งแต่ยังทรงเป็นสมเด็จพระอนุชาธิราช รวมบทเพลงพระราชนิพนธ์ทั้งสิ้น 48 เพลง ประกอบด้วยเพลงที่ทรงพระราชนิพนธ์ทำนอง และคำร้องภาษาอังกฤษด้วยพระองค์เองมี 5 เพลง คือ "Echo", "Still on My Mind", "Old-Fashioned Melody", "No Moon" และ "Dream Island" เพลงที่ทรงพระราชนิพนธ์ทำนองขึ้นภายหลังโดยใส่ในคำร้องที่มีผู้ประพันธ์ไว้แล้ว ได้แก่ ความฝันอันสูงสุด เราสู้ และ รัก

ผู้ที่โปรดเกล้าฯ ให้แต่งคำร้องประกอบเพลงพระราชนิพนธ์มีหลายท่าน ได้แก่ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจักรพันธ์เพ็ญศิริ, ศาสตราจารย์ ท่านผู้หญิงนพคุณ ทองใหญ่ ณ อยุธยา, ศาสตราจารย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร, ท่านผู้หญิงสมโรจน์ สวัสดิกุล ณ อยุธยา, นายจำนงราชกิจ (จรัล บุณยรัตพันธุ์), หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช, หม่อมหลวงประพันธ์ สนิทวงศ์ และท่านผู้หญิงมณีรัตน์ บุนนาค เป็นต้น

ในยุคแรก หลังจากที่เพลงพระราชนิพนธ์มีทำนองและคำร้องสมบูรณ์แล้ว จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้ครูเอื้อ สุนทรสนาน นำไปบรรเลงในวงดนตรีกรมโฆษณาการ หรือวงดนตรีกรมประชาสัมพันธ์ (สมัยนั้นคือวงเดียวกับวงดนตรีสุนทราภรณ์) เพื่อให้แพร่หลายทั่วไป และโดยพระองค์ท่านเองทรงดนตรีร่วมกับวงดนตรี วง อ.ส. วันศุกร์ ออกอากาศ ปรากฏว่าหลายเพลงกลายเป็นเพลงยอดนิยมทั้งในหมู่ชาวไทยและชาวต่างประเทศ

ในระยะหลังพระองค์มีพระราชกรณียกิจมากมาย ทำให้พระองค์ทรงไม่มีเวลาที่จะพระราชนิพนธ์เพลง เพลงสุดท้ายที่พระองค์ทรงพระราชนิพนธ์ออกมาคือเพลง "เมนูไข่" เป็นเพลงแนวสนุกสนาน เนื้อร้องทรงพระนิพนธ์โดยสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระราชทานเป็นของขวัญวันคล้ายวันประสูติครบ 72 พรรษาแด่ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ในปี พ.ศ. 2538

เพลงพระราชนิพนธ์

1. แสงเทียน (Candlelight Blues)
2. ยามเย็น (Love at Sundown)
3. สายฝน (Falling Rain)
4. ใกล้รุ่ง (Near Dawn)
5. ชะตาชีวิต (H.M. Blues)
6. ดวงใจกับความรัก (Never Mind the Hungry Men's Blues)
7. มาร์ชราชวัลลภ (Royal Guards March)
8. อาทิตย์อับแสง (Blue Day)
9. เทวาพาคู่ฝัน (Dream of Love Dream of You)
10. คำหวาน (Sweet Words)
11. มหาจุฬาลงกรณ์ (Maha Chulalongkorn)
12. แก้วตาขวัญใจ (Lovelight in My Heart)
13. พรปีใหม่
14. รักคืนเรือน (Love Over Again)
15. ยามค่ำ (Twilight)
16. ยิ้มสู้ (Smiles)
17. มาร์ชธงชัยเฉลิมพล (The Colours March)
18. เมื่อโสมส่อง (I Never Dream)
19. ลมหนาว (Love in Spring)
20. ศุกร์สัญลักษณ์ (Friday Night Rag)
21. Oh I say
22. Can't You Ever See
23. Lay Kram Goes Dixie
24. ค่ำแล้ว (Lullaby)
25. สายลม (I Think of You)
26. ไกลกังวล (When), เกิดเป็นไทยตายเพื่อไทย
27. แสงเดือน (Magic Beams)
28. ฝัน (Somewhere Somehow), เพลินภูพิงค์
29. มาร์ชราชนาวิกโยธิน (Royal Marines March)
30. ภิรมย์รัก (A Love Story)
31. Nature Waltz
32. The Hunter
33. Kinari Waltz
34. แผ่นดินของเรา (Alexandra)
35. พระมหามงคล
36. ยูงทอง (ธรรมศาสตร์)
37. ในดวงใจนิรันดร์ (Still on My Mind)
38. เตือนใจ (Old-Fashioned Melody)
39. ไร้เดือน (No Moon), ไร้จันทร์
40. เกาะในฝัน (Dream Island)
41. แว่ว (Echo)
42. เกษตรศาสตร์
43. ความฝันอันสูงสุด (The Impossible Dream)
44. เราสู้
45. เรา-เหล่าราบ ๒๑ (We-Infantry Regiment 21)
46. Blues for Uthit
47. รัก
48. เมนูไข่

ดูเพิ่ม

• พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงศึกษาดนตรี

อ้างอิง

• อัครศิลปิน
• เพลงพระราชนิพนธ์ เก็บถาวร 2006-04-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• บทเพลงพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช