โหยสเฬศวรเทวสถาน

โหยสเฬศวรเทวสถาน (กันนาดา: ಹೊಯ್ಸಳೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ; Hoysaleswara temple) เป็นโบสถ์พราหมณ์สร้างขึ้นในศตวรรษที่ 12 บูชาพระศิวะ ตั้งอยู่ในหเลพีฑู รัฐกรณาฏกะ ประเทศอินเดีย ในสมัยที่เป็นราชธานีแห่งจักรวรรดิโหยสฬะ เทวสถานนี้สร้างขึ้นริมฝั่งทะเลสาบที่มนุษย์สร้างขึ้น โดยกษัตริย์วิษณุวรรธนะแห่งโหยสฬะเป็นผู้ดำริให้สร้างเทวสถานนี้ขึ้น^[1] เริ่มต้นก่อสร้างราวปี 1121 แล้วเสร็จในปี 1160^[2][3] ในต้นศตวรรษที่ 14 หเลพีฑูถูกโจมตีและทำลายสองครั้งโดยกองทัพมุสลิมของรัฐสุลต่านเดลีจากทางเหนือ^[4][5][6] ทั้งเทวสถานและราชธานีจึงถูกทิ้งร้างในสภาพทรุดโทรมนับจากนั้น^[7]

โหยสเฬศวรเทวสถาน
ಹೊಯ್ಸಳೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ
โหยสเฬศวรเทวสถาน
ศาสนา
ศาสนา	ศาสนาฮินดู
เขต	หัสสาน
เทพ	พระศิวะ
ที่ตั้ง
ที่ตั้ง	หเลพีฑู
รัฐ	รัฐกรณาฏกะ
ประเทศ	ประเทศอินเดีย
ที่ตั้งในประเทศอินเดีย แสดงแผนที่ประเทศอินเดีย โหยสเฬศวรเทวสถาน (รัฐกรณาฏกะ) แสดงแผนที่รัฐกรณาฏกะ
พิกัดภูมิศาสตร์	13°12′47.5″N 75°59′42.0″E
สถาปัตยกรรม
ประเภท	โหยสฬะ
ผู้สร้าง	เกตมัฬฬะ, โหยสฬวิษณุวรรธนะ
เสร็จสมบูรณ์	ศตวรรษที่ 12

โหยสเฬศวรเทวสถานเป็นปูชนียสถานตามธรรมเนียมของลัทธิไศวะในศาสนาฮินดู แต่ก็มีสัญลักษณ์ของลัทธิไวษณวะ, ลัทธิศักติ ไปจนถึงเทวบุคคลของศาสนาไชนะปรากฏอยู่ด้วย^[8] โหยสเฬศวรเทวสถานสร้างขึ้นเป็นเทวสถานคู่ บูชาศิวลึงค์โหยสเฬศวร และสันตเฬศวร ซึ่งแทนรูปปางบุรุษและสตรี ซึ่งเท่ากันและเชื่อมต่อกันที่ส่วนมุขยื่น (transept) ภายนอกมีสองประติมากรรมรูปโคนนทิ แต่ละรูปหันหน้าเช้าหาศิวลึงค์ทั้งสองภายใน^[9] ภายในเทวสถานยังมีศาลขนาดย่อมที่ประดิษฐานพระสูรยะ ในอดีต เทวสถานมีโครงสร้างเป็นหอคอยสูงชะลูด แต่พังทลายหรือถูกทำลายลงมานานแล้ว ปัจจุบันหลังคาของเทวสถานมีลักษณะเรียบ^[10] เทวสถานหันหน้าออกทางตะวันออก กระนั้นในปัจจุบันทางเข้าอยู่ทางเหนือ ทั้งเทวสถานหลักและศาลโคนนทิล้วนสร้างขึ้นจากแบบแผนสี่เหลียมจัตุรัส (square plan)^[11] เทวสถานนี้สร้างขึ้นโดยแกะสลักจากหินสบู่ และเป็นที่รู้จักจากงานประติมากรรมและงานแกะสลักนูนต่ำที่วิจิตร และจากทั้งประตอมานวิทยา ประวัติศาสตร์ และจารึกทั้งภาษาของอินเดียเหนือและใต้ งานศิลปกรรมของเทวสถานนี้แสดงให้เห็นวิถีชีวิตของผู้คนในศตวรรษที่ 12 ปัจจุบัน งานแกะสลักนูนต่ำขนาดใหญ่รวม 340 ภาพเป็นภาพที่เกี่ยวกับเทววิทยาและปรัมปราวิทยาของศาสนาฮินดู^[8] งานแกะสลักภาพเล็กกว่าพบแสดงเรื่องราวจากคัมภีร์ฮินดู เช่น รามายณะ มหาภารตะ และ ภาควตปุราณะ^[1][12][9]

งานศิลปกรรมของโหยสเฬศวรเทวสถานเสียหายแต่ส่วนใหญ่แล้วยังคงสภาพอยู่ โดยรอบของเทวสถานยังเต็มไปด้วยซากปรักหักพังสถาปัตยกรรมโหยสฬะ เช่น ไชนพสาทิเทวสถาน และ เกทาเรศวรเทวสถาน^[1][13]

อ้างอิง

1. Permanent Delegation of India to UNESCO (2014), Sacred Ensembles of the Hoysala, UNESCO
2. Kirsti Evans 1997, p. 8.
3. Foekema (1996), p.59
4. Robert Bradnock; Roma Bradnock (2000). India Handbook. McGraw-Hill. p. 959. ISBN 978-0-658-01151-1.
5. Catherine B. Asher (1995). India 2001: Reference Encyclopedia. South Asia. pp. 29–30. ISBN 978-0-945921-42-4.
6. Joan-Pau Rubiés (2002). Travel and Ethnology in the Renaissance: South India Through European Eyes, 1250-1625. Cambridge University Press. pp. 13–15. ISBN 978-0-521-52613-5.
7. Kamath (2001), p129
8. Kirsti Evans 1997, pp. 196–199.
9. Krishna 1971, pp. 33–34, 37–46.
10. Krishna 1971, pp. 34–36.
11. Gerard Foekema 1996, pp. 59–61.
12. Kirsti Evans 1997, pp. 8–10, 196–199.
13. Krishna 1971, pp. 33–35.

บรรณานุกรม

• Prasanna Kumar Acharya (2010). An encyclopaedia of Hindu architecture. Oxford University Press (Republished by Motilal Banarsidass). ISBN 978-81-7536-534-6.
• Prasanna Kumar Acharya (1997). A Dictionary of Hindu Architecture: Treating of Sanskrit Architectural Terms with Illustrative Quotations. Oxford University Press (Reprinted in 1997 by Motilal Banarsidass). ISBN 978-81-7536-113-3.
• Vinayak Bharne; Krupali Krusche (2014). Rediscovering the Hindu Temple: The Sacred Architecture and Urbanism of India. Cambridge Scholars Publishing. ISBN 978-1-4438-6734-4.
• Alice Boner (1990). Principles of Composition in Hindu Sculpture: Cave Temple Period. Motilal Banarsidass. ISBN 978-81-208-0705-1.
• Brown, Percy (1949). Indian Architecture. Indian Architecture. D.B. Taraporevala.
• Alice Boner; Sadāśiva Rath Śarmā (2005). Silpa Prakasa. Brill Academic (Reprinted by Motilal Banarsidass). ISBN 978-8120820524.
• A.K. Coomaraswamy; Michael W. Meister (1995). Essays in Architectural Theory. Indira Gandhi National Centre for the Arts. ISBN 978-0-19-563805-9.
• Dehejia, V. (1997). Indian Art. Phaidon: London. ISBN 0-7148-3496-3.
• Dewan, Janet (1989). "The Hoysalesvara temple of Halebid in early photography". History of Photography. 13 (4). doi:10.1080/03087298.1989.10441009.
• Adam Hardy (1995). Indian Temple Architecture: Form and Transformation. Abhinav Publications. ISBN 978-81-7017-312-0.
• Adam Hardy (2007). The Temple Architecture of India. Wiley. ISBN 978-0470028278.
• Adam Hardy (2015). Theory and Practice of Temple Architecture in Medieval India: Bhoja's Samarāṅgaṇasūtradhāra and the Bhojpur Line Drawings. Indira Gandhi National Centre for the Arts. ISBN 978-93-81406-41-0.
• Harle, J.C., The Art and Architecture of the Indian Subcontinent, 2nd edn. 1994, Yale University Press Pelican History of Art, ISBN 0300062176
• Monica Juneja (2001). Architecture in Medieval India: Forms, Contexts, Histories. Orient Blackswan. ISBN 978-8178242286.
• Stella Kramrisch (1976). The Hindu Temple Volume 1. Motilal Banarsidass (Reprinted 1946 Princeton University Press). ISBN 978-81-208-0223-0.
• Stella Kramrisch (1979). The Hindu Temple Volume 2. Motilal Banarsidass (Reprinted 1946 Princeton University Press). ISBN 978-81-208-0224-7.
• Michael W. Meister; Madhusudan Dhaky (1986). Encyclopaedia of Indian temple architecture. American Institute of Indian Studies. ISBN 978-0-8122-7992-4.
• George Michell (1988). The Hindu Temple: An Introduction to Its Meaning and Forms. University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-53230-1.
• George Michell (2000). Hindu Art and Architecture. Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-20337-8.
• Kamath, U. Suryanath: A Concise History of Karnataka from pre-historic times to the present, Jupiter books, 2001, MCC, Bangalore (Reprinted 2002), OCLC 7796041.
• Sastri, Nilakanta K.A.: A History of South India, (1955), From Prehistoric times to fall of Vijayanagar, OUP, New Delhi (Reprinted 2002), ISBN 0-19-560686-8.
• Gerard Foekema (1996). A Complete Guide to Hoysaḷa Temples. Abhinav Publications. ISBN 978-81-7017-345-8.
• Kirsti Evans (1997). Epic Narratives in the Hoysaḷa Temples: The Rāmāyaṇa, Mahābhārata, and Bhāgavata Purāṇa in Haḷebīd, Belūr, and Amṛtapura. BRILL. ISBN 90-04-10575-1.
• Hardy, Adam (1995). Indian Temple Architecture: Form and Transformation-The Karnata Dravida Tradition 7th to 13th Centuries. Abhinav Publications. ISBN 81-7017-312-4.
• Krishna, M.H. (1971). Halebid: Hoysalesvara Temple. Mysore Archaeological Department, University of Mysore (Orig-year: 1930).
• Narasimhacharya, Ramanujapuram (1990). Halebid temple (pages 6-10) of Mysore Archaeological Report, vol. 1911. Asiatic Society (Orig year 1911).
• T. A. Gopinatha Rao (1993). Elements of Hindu iconography. Motilal Banarsidass. ISBN 978-81-208-0878-2.
• Ajay J. Sinha (2000). Imagining Architects: Creativity in the Religious Monuments of India. University of Delaware Press. ISBN 978-0-87413-684-5.
• Burton Stein (1978). South Indian Temples. Vikas. ISBN 978-0706904499.
• Katherine Kasdorf (2013). Forming Dōrasamudra: Temples of the Hoysaḷa Capital in Context. Columbia University Press.
• Burton Stein (1989). The New Cambridge History of India: Vijayanagara. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-26693-2.
• Burton Stein; David Arnold (2010). A History of India. John Wiley & Sons. ISBN 978-1-4443-2351-1.
• Kapila Vatsyayan (1997). The Square and the Circle of the Indian Arts. Abhinav Publications. ISBN 978-81-7017-362-5.