เขตคลองสามวา

บทความนี้เกี่ยวกับเขตการปกครองของกรุงเทพมหานคร สำหรับคลอง ดูที่ คลองสามวา

คลองสามวา เป็นหนึ่งในห้าสิบเขตของกรุงเทพมหานคร สภาพทั่วไปเป็นท้องทุ่ง มีคลองสามวาผ่านกลางพื้นที่และมีคลองซอยเชื่อมระหว่างคลองหลักเป็นก้างปลา ประชาชนดั้งเดิมส่วนใหญ่ประกอบอาชีพกสิกรรม ปัจจุบันเขตคลองสามวาเป็นเขตที่มีจำนวนประชากรมากที่สุดในกรุงเทพมหานคร

เขตคลองสามวา
เขต
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Khet Khlong Sam Wa
ฝูงม้าลายในซาฟารีเวิลด์
คำขวัญ:  เมืองงามน้ำใส ท่องเที่ยวเพลินใจ แหล่งยิ่งใหญ่วัฒนธรรม
แผนที่กรุงเทพมหานคร เน้นเขตคลองสามวา
พิกัด: 13°51′35″N 100°42′15″E
ประเทศ	ไทย
เขตปกครองพิเศษ	กรุงเทพมหานคร
พื้นที่[1]
• ทั้งหมด	110.686 ตร.กม. (42.736 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2566)
• ทั้งหมด	212,016[2] คน
• ความหนาแน่น	1,915.47 คน/ตร.กม. (4,961.0 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	10510
รหัสภูมิศาสตร์	1046
ที่อยู่ สำนักงาน	เลขที่ 111 ถนนเลียบคลองสอง แขวงบางชัน เขตคลองสามวา กรุงเทพมหานคร 10510
เว็บไซต์	www.bangkok.go.th/khlongsamwa
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

เขตคลองสามวาตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา (ฝั่งพระนคร) มีอาณาเขตติดต่อกับเขตต่าง ๆ เรียงตามเข็มนาฬิกา ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอลำลูกกา (จังหวัดปทุมธานี) มีแนวคันนาแบ่งเขตการปกครองระหว่างกรุงเทพมหานครกับจังหวัดปทุมธานีเป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับเขตหนองจอก มีคลองเก้า คลองแบนชะโด และคลองลัดตาเตี้ยเป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศใต้ ติดต่อกับเขตมีนบุรี มีคลองแสนแสบ คลองลำบึงไผ่ ซอยนิมิตใหม่ 8 (วีแสงชัย) ถนนนิมิตใหม่ ซอยนิมิตใหม่ 5 (เหมือนสวาท) คลองสามวา ลำรางสามวา คลองเจ๊ก ลำรางโต๊ะสุข ถนนหทัยราษฎร์ ซอยหทัยราษฎร์ 29 (โชคอนันต์) ลำรางคูคต และคลองพระยาสุเรนทร์ 1 (กีบหมู) เป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับเขตคันนายาว เขตบางเขน และเขตสายไหม มีคลองบางชัน คลองคู้บอน คลองคู้ชุมเห็ด และคลองพระยาสุเรนทร์ (หนองใหญ่) เป็นเส้นแบ่งเขต

ประวัติ

บริเวณเขตคลองสามวาในปัจจุบันเดิมอยู่ในเขตการปกครองของ อำเภอคลองสามวา ซึ่งเป็นอำเภอหนึ่งที่ขึ้นกับมณฑลกรุงเทพ^[3] ต่อมาใน พ.ศ. 2445 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้ยกท้องที่บริเวณทุ่งแสนแสบทางทิศตะวันออกของพระนครขึ้นเป็นเมืองและพระราชทานชื่อว่า "เมืองมีนบุรี"^[3][4] อำเภอคลองสามวาจึงเปลี่ยนชื่อเป็น อำเภอเมือง^[3] เนื่องจากเป็นอำเภอที่ตั้งของเมือง (จังหวัด) ใหม่แห่งนี้ จนกระทั่งใน พ.ศ. 2474 ประเทศไทยประสบปัญหาเศรษฐกิจตกต่ำ เพื่อเป็นการลดค่าใช้จ่าย ทางการจึงได้ยุบจังหวัดมีนบุรีเข้ากับจังหวัดพระนคร^[3] อำเภอเมืองถูกเปลี่ยนชื่อเป็น อำเภอมีนบุรี

ใน พ.ศ. 2505 กระทรวงมหาดไทยได้ประกาศตั้งตำบลทรายกองดินใต้โดยแบ่งพื้นที่จากตำบลทรายกองดิน^[5] โดยในปีถัดมาก็ได้ขยายเขตสุขาภิบาลมีนบุรีให้ครอบคลุมทั้งอำเภอด้วย^[6] ต่อมาใน พ.ศ. 2515 มีการปรับปรุงการบริหารราชการเมืองหลวงใหม่ อำเภอมีนบุรีจึงได้รับการเปลี่ยนแปลงฐานะเป็น เขตมีนบุรี ขึ้นกับกรุงเทพมหานคร^[7] แบ่งพื้นที่ออกเป็น 7 แขวง

ต่อมาเขตมีนบุรีมีประชากรหนาแน่นและมีความเจริญเพิ่มขึ้น ในวันที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2540 กระทรวงมหาดไทยจึงได้ประกาศแยกพื้นที่ 5 แขวงทางด้านเหนือของเขตมีนบุรีมาจัดตั้งเป็นเขตใหม่เพื่อประโยชน์แก่การปกครอง การให้บริการของรัฐ และความสะดวกของประชาชน และได้ใช้ชื่อเขตใหม่นี้ว่า เขตคลองสามวา^[8] เพื่อคงชื่อในประวัติศาสตร์ไว้ โดยสำนักงานเขตคลองสามวาได้เปิดให้บริการตั้งแต่วันที่ 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2540^[8] พร้อมกับสำนักงานเขตแยกใหม่ทางฝั่งพระนครอีก 5 แห่ง ได้แก่ เขตหลักสี่^[9] เขตสายไหม^[10] เขตคันนายาว^[10] เขตสะพานสูง^[10] และเขตวังทองหลาง^[11]

การแบ่งเขตการปกครอง

เขตคลองสามวาแบ่งหน่วยการปกครองย่อยออกเป็น 5 แขวง ได้แก่

หมาย เลข	อักษรไทย	อักษรโรมัน	พื้นที่ (ตร.กม.)	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2566)	ความหนาแน่น (ธันวาคม 2566)	แผนที่
1.	สามวาตะวันตก	Sam Wa Tawan Tok	24.249	62,864	2,592.44
2.	สามวาตะวันออก	Sam Wa Tawan Ok	40.574	27,025	666.07
3.	บางชัน	Bang Chan	18.644	91,058	4,884.04
4.	ทรายกองดิน	Sai Kong Din	11.396	13,401	1,175.94
5.	ทรายกองดินใต้	Sai Kong Din Tai	15.823	17,668	1,116.60
ทั้งหมด			110.686	212,016	1,915.47

ประชากร

สถิติประชากรตามทะเบียนราษฎร เขตคลองสามวา[12]
ปี (พ.ศ.)	ประชากร	การเพิ่มและการลด
2540	73,640	แบ่งเขต
2541	82,445	+8,805
2542	88,957	+6,512
2543	95,481	+6,524
2544	102,601	+7,120
2545	109,156	+6,555
2546	117,060	+7,904
2547	124,474	+7,414
2548	132,172	+7,698
2549	138,962	+6,790
2550	144,413	+5,451
2551	149,776	+5,363
2552	154,766	+4,990
2553	160,480	+5,714
2554	165,352	+4,872
2555	169,729	+4,377
2556	174,197	+4,468
2557	178,958	+4,761
2558	184,306	+5,348
2559	189,507	+5,201
2560	193,930	+4,423
2561	198,019	+4,089
2562	202,094	+4,075
2563	204,900	+2,806
2564	206,437	+1,537
2565	209,120	+2,683
2566	212,016	+2,896

การคมนาคม

ในพื้นที่เขตคลองสามวามีถนนสายหลักซึ่งเชื่อมการคมนาคมเขตนี้เข้ากับเขตใกล้เคียง ได้แก่

• ถนนกาญจนาภิเษก (ฝั่งตะวันออก) ตั้งแต่คลองคู้บอนจนถึงคลองบึงชุมเห็ด และ ตั้งแต่คลองพระยาสุเรนทร์จนถึงสุดเขตกรุงเทพมหานคร
• ถนนนิมิตใหม่ ตั้งแต่ซอยนิมิตใหม่ 16 จนถึงสุดเขตกรุงเทพมหานคร
• ถนนหทัยราษฎร์ ตั่งแต่ซอยหทัยราษฎร์ 29 จนถึงสุดเขตกรุงเทพมหานคร
• ถนนพระยาสุเรนทร์ (รามอินทรา 109) ตั้งแต่คลองพระยาสุเรนทร์ 1 จนถึงซอยพระยาสุเรนทร์ 50
• ถนนคู้บอน ตั้งแต่คลองคู้บอนจนถึงแยกพระยาสุเรนทร์
• ถนนเลียบคลองสอง ตั้งแต่แยกพระยาสุเรนทร์จนถึงแยกหทัยราษฎร์
• ถนนปัญญาอินทรา ตั้งแต่คลองบางชันจนถึงคลองสามวาตะวันตก
• ถนนไมตรีจิต ตั้งแต่แยกไมตรีจิตจนถึงคลองเก้า
• ถนนประชาร่วมใจ ตั้งแต่คลองพระราชดำริ 1 จนถึงคลองลัดตาเตี้ย
• ทางพิเศษฉลองรัช ตั้งแต่คลองพระยาสุเรนทร์จนถึงทางแยกต่างระดับจตุรโชติ

ส่วนถนนสายรองและถนนที่ตัดผ่านเฉพาะแต่ละท้องถิ่น ได้แก่

ถนนสุเหร่าคลองหนึ่ง แขวงบางชัน ถนนสามวา แขวงบางชัน ถนนเจริญพัฒนา (รามอินทรา 117) แขวงบางชัน ถนนหทัยมิตร แขวงบางชันและทรายกองดิน ถนนจตุโชติ แขวงสามวาตะวันตก ถนนหนองระแหง แขวงสามวาตะวันตก

ถนนไทยรามัญ แขวงสามวาตะวันตก ถนนราษฎร์นิมิต แขวงสามวาตะวันตกและสามวาตะวันออก ถนนลำมะเขือขื่น แขวงสามวาตะวันออก ถนนวัดสุขใจ แขวงทรายกองดินและทรายกองดินใต้ ถนนแบนชะโด แขวงทรายกองดินใต้ ถนนราษฎร์ร่วมใจ แขวงทรายกองดินใต้

ทางน้ำมีคลองแสนแสบและคลองบางชัน

สถานที่สำคัญ

โรงเรียน

• โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ สตรีวิทยา 2
• โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัย
• โรงเรียนสาธิตพัฒนา
• โรงเรียนวัดพระยาสุเรนทร์
• โรงเรียนโสมาภาพัฒนา
• โรงเรียนวัดแป้นทอง
• โรงเรียนขุมทองวิทยา

• โรงเรียนประชาราษฎร์อุปภ์วิทยา
• โรงเรียนวัดสุขใจ
• โรงเรียนสุเหร่าแสนแสบ
• โรงเรียนสุเหร่าคลองหนึ่ง (มานะราษฎร์บำรุง)
• โรงเรียนสารสาสน์วิเทศนิมิตใหม่
• โรงเรียนวัดลำกะดาน
• โรงเรียนวัดสุทธิสะอาด
• โรงเรียนบางชัน (ปลื้มวิทยานุสรณ์)
• โรงเรียนนีรชาศึกษา สังกัด สช.
• โรงเรียนโชคชัยหทัยราษฎร์

วิทยาลัย

• วิทยาลัยเทคโนโลยีมีนบุรีโปลีเทคนิค
• วิทยาลัยอาชีวศึกษาเจริญพัฒนาบริหารธุรกิจ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา
• วิทยาลัยเทคโนโลยีนีรชาบริหารธุรกิจ
• วิทยาลัยบริหารธุรกิจและการท่องเที่ยวกรุงเทพ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา

สถานที่ท่องเที่ยว

การแสดงของโลมาที่ซาฟารีเวิลด์

สถาบันพุทธศาสนาเถรวาท-มหายาน (โฝวกวงซัน)

• ซาฟารีเวิลด์
• บางกอกฟาร์ม
• มัสยิดมาลุลอิสลาม
• มารีนปาร์ค
• วัดแป้นทองโสภาราม
• วัดพระยาสุเรนทร์
• วัดลำกะดาน
• วัดสัมมาชัญญาวาส (วัดใหม่)
• สถาบันพุทธศาสนาเถรวาท-มหายาน (โฝวกวงซัน)
• แหล่งเพาะพันธุ์ปลาสวยงาม

อ้างอิง

1. ศูนย์ข้อมูลกรุงเทพมหานคร. สถิติจำนวนประชากรและบ้านในกรุงเทพมหานคร จำแนกตามรายแขวงและเขต ณ เดือน ธันวาคม 2550. เก็บถาวร 2009-02-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน สืบค้น 24 ตุลาคม 2551.
2. สำนักบริหารการทะเบียน. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "สถิติประชากรและบ้าน - จำนวนประชากรแยกรายอายุ." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.dopa.go.th/stat/statnew/upstat_age.php เก็บถาวร 2020-06-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. สืบค้น 14 กุมภาพันธ์ 2567.
3. สำนักงานเขตมีนบุรี. ความเป็นมาของเขตมีนบุรี. เก็บถาวร 2011-05-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน สืบค้น 24 ตุลาคม 2551.
4. "แจ้งความกระทรวงนครบาล" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 19 (23): 464. 7 กันยายน 2445.
5. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลภายในท้องที่อำเภอมีนบุรี จังหวัดพระนคร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 79 (46 ง): 1239–1241. 15 พฤษภาคม 2505.
6. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลมีนบุรี จังหวัดพระนคร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 80 (38 ง): 1199–1200. 23 เมษายน 2506.
7. "ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 335" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 89 (พิเศษ 190 ก): 187–201. 13 ธันวาคม 2515.
8. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงพื้นที่เขตมีนบุรี และตั้งเขตคลองสามวา กรุงเทพมหานคร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 114 (พิเศษ 108 ง): 25–30. 18 พฤศจิกายน 2540.
9. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงพื้นที่เขตดอนเมืองและตั้งเขตหลักสี่ กรุงเทพมหานคร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 114 (พิเศษ 108 ง): 2–5. 18 พฤศจิกายน 2540.
10. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงพื้นที่เขตบางเขน เขตลาดพร้าว เขตบึงกุ่ม เขตประเวศ และตั้งเขตสายไหม เขตคันนายาว เขตสะพานสูง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 114 (พิเศษ 108 ง): 6–19. 18 พฤศจิกายน 2540. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-07. สืบค้นเมื่อ 2008-11-21.
11. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงพื้นที่เขตบางกะปิ และตั้งเขตวังทองหลาง กรุงเทพมหานคร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 114 (พิเศษ 108 ง): 20–24. 18 พฤศจิกายน 2540.
12. สำนักบริหารการทะเบียน. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "จำนวนประชากรและบ้าน." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.dopa.go.th/xstat/popyear.html 2556. สืบค้น 3 เมษายน 2556.

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์สำนักงานเขตคลองสามวา